Auteur: Jos Lexmond

Weirdo’s 142 (36e Jrg. Nr. 2)
anti-modernistisch literair (k)wartaalschrift (op) een kruispuntje
Hubert Van Eygen, Kinrooi, België (Juni 2023)
36 pagina’s; € 3,80 (jaarabonnement (4 nummers) € 13,00 voor België en € 15,00 voor Nederland)
Samenstelling: Hubert van Eygen
Omslag: Emily van Leunen (‘Kopje’)
Verkrijgbaar… stuur een mail naar hubert.vaneygen@skynet.be

Even… heel even tussendoor maar een keer. Moet kunnen! Een recensie van een Weirdo’s tijdschrift. Dat was ik al een tijdje van plan en nu moet het er maar eens van komen, dacht ik zo, want anders gebeurt het waarschijnlijk nooit!

Aanleiding is niet alleen dat het een alleraardigst en sympathiek blad is, maar ook omdat ik, net voor het lezen van ‘De barst in de hemel’ van Frank Roger, het essay van Max Moragie: ‘Hoe heet het ook alweer’? in Fantastische Vertellingen 66 gelezen had. Normaal gesproken (maar wat is normaal?) lees ik nooit twee verschillende recensie dingen door elkaar heen, maar ook nu mocht Weirdo’s even tussendoor. Alsof ik het aanvoelde, dat er iets bijzonders gebeurde. Het artikel van Max Moragie (lees de komende recensie van Fantastische Vertellingen 66) was een perfecte voorstudie voor het verhaal van Frank. Je ging ‘De barst in de hemel’ met een andere blik bekijken. Ik las het zelfs voor een tweede keer en het werd nog mooier én begrijpelijker. Prachtig… die wisselwerking!!!

Goed… dat gezegd hebbende… de recensie van Weirdo’s 142. Het blad bestaat al sinds 1986 en sinds een jaar of twee ben ik erop geabonneerd. Dat komt omdat ik steeds aankondigingen van Frank Roger las op Facebook van het verschijnen van het blad met alweer een verhaal van hem dat ik dan weer miste. Dat kon dus niet én vandaar.

Normaal gesproken ‘doe’ ik tijdschriften niet, behalve dan HSF (dan wel de verhaleneditie) en Fantastische Vertellingen. Beiden staan bol van de verhalen en daar doe ik het eigenlijk voor. Waarom Weirdo’s nu dan wel? Welaan… allereerst omdat ik denk dat ze best eens wat promotie kunnen gebruiken. Ze hebben een oplage van 150 en doen telkenmale een dringende oproep voor meer abo’s, zoals ze zelf zeggen. En ten tweede dus, dat er nu nog twee verhalen in staan, waarvan één van Guido Eekhaut, waar ik ook altijd benieuwd naar ben. Frank en Guido behoren tot de groep van Vlaamse auteurs waar ik een fan van ben!

Weirdo’s ziet er nog steeds uit als toen. Een beetje als een exemplaar van de SF-Gids van Eddy C. Bertin. Nostalgisch dus… en dat vind ik leuk! Buiten de verhalen om, is het gevuld met gedichten, besprekingen en artikelen. Het is netjes geproduceerd en ziet er gelikt uit, al moet ik zeggen dat er wel eens mooiere omslagillustraties op staan, maar alla… een kniesoor die daar op let! Over smaak valt niet te twisten!!!

De mening over de gedichten in Weirdo’s, laat ik aan degenen die er verstand van hebben (jawel Bart (Huyghe), ook hier!), maar over de verhalen heb ik altijd wel iets te zeggen.

-Frank Roger – De barst in de hemel (SF)
Een hilarisch verhaal zoals we van Frank wel meer gewend zijn. Een barst in de hemel… het kan opgelost worden, daar hebben we SkyFix voor, maar tegen welke prijs? Kort maar prachtig! Maar… lees er het artikel van Max Morage, eerder genoemd, eens voor (of na) en je kijkt er ineens met andere ogen naar. Is het dan nog steeds hilarisch?
-Guido Eekhaut – De ring (geen fantastiek)
‘De ring’ is een niet-fantastiek verhaal, doch deze vaststelling heeft verder helemaal niets te maken met de kwaliteit van het verhaal. Het is prachtig en indringend verteld, en… waar. Je wordt nooit meer een schip dat voorbijvaart in de nacht.
-Pieter Drift – Zeep en zweet (geen fantastiek)
Een auteur die ik niet ken. Geen fantastiek, maar ook al niet erg! Mooi verteld verhaal over het ongrijpbare, dat we steeds proberen te grijpen. Maar het lukt nooit, of nu toch wel? We zullen het nooit weten.
-Frank Roger – Gezin met mutantenkinderen
Een verhaal zonder woorden van Frank. Ik neem het niet op in Fandata, maar het is geweldig en visueel heel erg sterk!!!

Alweer een leuk nummer! Ik heb er geen spijt van ooit abonnee te zijn geworden! Ik ben geen gedichten liefhebber. Dat ga ik ook niet worden ook, ik heb meer dan genoeg aan Fantastieke verhalen, maar ik ben in ieder geval wel verzekerd van vier nieuwe Frank Roger verhalen per jaar. Wat wil een mens nou nog meer?

Jos Lexmond

Omen, een apocalyptische SF-Collectie (YSF)
Dutch Venture Publishing, Utrecht (2023)
181 pagina’s; prijs 16,95
Samenstelling: Ünver Alibey
Omslag: Jen Minkman
Vertaling: Jen Minkman

Het leven van deze recensent gaat toch wel over rozen. Buiten (nogal) wat medische malheur, waar ik geen controle over heb, gaat het leven qua boeken… Fantastisch!!! Ik lees boeken, bundels en anthologieën zonder weerga en met ‘Omen’ heb ik ook weer iets speciaals in handen. Nooit eerder recenseerde ik iets van Dutch Venture Publishing (vanaf nu DVP genoemd). Natuurlijk, DVP is een Young Adult uitgever en als ik iets absoluut niet ben… is een Young Adult. Je zou me eerder als Old Adult kunnen kwalificeren. Maar dat maakt voor mij in ieder geval niets uit. Ik lees net zo makkelijk een jeugdboek, een prentenboek, een Young Adult boek, of een boek voor volwassen. Ik had al eerder een keer een aanvraag bij DVP gedaan, maar kreeg toen nul op rekest. Gelukkig kreeg ik op een gegeven moment contact met Cathinca van Sprundel via facebook, waarbij ik mijn interesse in ‘Omen’ ventileerde, waarvan ik het aanstaande verschijnen al veel eerder opmerkte. Dat leidde weer tot contact met Jen Minkman, et voilà… een recensie-exemplaar in de bus! Blij mee… én benieuwd naar!

‘Omen’. Waar de naam van deze anthologie vandaan komt… dat weet ik niet. Er is geen titelverhaal in het boek zelf. Een omen is, vertaald uit het Oud-Romeins, een voorteken. Het heeft in de fantastieke wereld een negatieve lading, zeg maar: Horror. We herinneren ons natuurlijk de film: ‘The Omen’ uit 1976, met een aantal vervolgen. Dat was behoorlijk eng. Dystopie… dat is ook behoorlijk eng. Misschien heeft het daarmee te maken én misschien het feit dat je tegenwoordig de omens (omina) kunt lezen en zelf zien dat het niet goed gaat met de wereld. Dystopie is de tegenhanger van utopie en geeft aan dat de wereld naar de knopen gaat (ik had iets anders willen schrijven, maar toch maar niet gedaan), of gegaan is. Er zijn heel erg veel dystopische verhalen in omloop vandaag de dag, die stuk voor stuk weinig goeds voorspellen.

‘Omen’ bevat negen dystopische verhalen, verzameld door Ünver Alibey, een Turks-Cypriotische schrijver, waarvan ‘Bloemenkind’, een jeugdfantasie, afgelopen mei bij DVP verscheen. ‘Omen’ bevat verhalen van schrijvers uit landen, zoals onder andere Turkije, Griekenland, Italië enzovoort, waar we nooit fantastieke verhalen van te lezen krijgen, dus dat maakt het voor mij zo interessant. Ik vind het een dappere uitgave van DVP. Je moet maar afwachten hoe zoiets uitpakt. We zullen de verhalen een voor eens overlopen.

Allereerst is er een inleidend voorwoord door de samensteller, Ünver Alibey. Daar kan ik het in grote lijnen wel mee eens zijn. De genoemde titels, daar kan je over natuurlijk over discussiëren. Of het wel de juiste zijn, of dat er wel recentere zijn te benoemen, maar ik vind het goed zoals het is!!!

-Cathinca van Sprundel – Vergeet-me-niet.arch (YSF)
Een beschrijving van een tocht van de ene beschermde enclave naar de andere. Als je ‘De weg’ van Cormack McCarthy hebt gelezen, dan is dit verhaal er een ietwat zwakke afspiegeling van. Maar voor de YA van tegenwoordig is dit een vrij heftige tocht door een apocalyptisch landschap op zoek naar een gastvrije leefgemeenschap. Mooi verteld!!!
-Joanne Carlton – Uitgangsdag (YSF)
Verhaal van de Belgische auteur, waarvan we als Sandra J. Paul al meer hebben mogen smaken. Sombere vertelling van een vrouw in een grijze wereld, die door klimaatontkenning geworden is wat hij is vandaag. Je werkt zeven dagen in de week in een grijze gevangenis, waarin je einde komt op je 35ste levensjaar, om plaats te maken voor een jongere generatie. Prima verhaal, waarin verlies een grote rol speelt.
-Funda Özlem Şeran – Hammamhitte (YSF)
Verhaal van een Turkse schrijfster. In eerste instantie denk je: “Waar gaat dit over?”, maar als je even volhoudt wordt het hilarische dolle pret van een ‘Na de mens’ verhaal. Ik heb ervan genoten. Op een verhaal als dit had ik gehoopt in deze anthologie. Ik hoop dat ik nog eens iets meer van haar lees!
-Dimitra Nikolaidou – Een oeroude ziekte (YSF)
Verhaal van een Turks-Cypriotische schrijfster. Op zich is ‘Een oeroude ziekte’ een fascinerend verhaal, maar het balanceert op een nogal zeer smalle basis van geloofwaardigheid. Bovendien is er iets in dit verhaal (De vertelling zelf? De vertaling? De redactie?) niet helemaal op orde, zodat de leesbaarheid er niet beter op wordt.
-Colin O’Sullivan – Opstand: Aan (YSF)
Een Ierse schrijver die in Japan woont. Hij schrijft een prachtig en intrigerend verhaal over een overblijvende stad met verrotte regenbogen en chemische wolken. Een stad die in de gaten wordt gehouden vanuit een trein, die maar doordendert, tot… Een gruwelijke dystopie, een dictatoriaal bewind…, maar schitterend geschreven!!!
-Seran Demiral – De Storm (YSF)
De Turkse schrijver Seran Demiral schotelt ons een vreemd, maar intrigerend én irritant verhaal voor. De aarde is overgenomen. Door wie, of wat? Wat het te maken heeft met de Triffids, zal me altijd wel een raadsel blijven. Misschien dat dit pas duidelijk wordt als dit verhaal een boek geworden is.
-Kostas Charitos – De vogelverschrikker (YSF)
De Griekse schrijver Kostas Charitos is een leraar scheidkunde. Hij beschrijft een onvruchtbare wereld, waar een jongen in een project erin slaagt gras te laten groeien op een stukje schoongemaakte grond. De zon is een killer, zodat de meeste mensen ’s nachts leven. Zijn de vogelverschrikkers… Prachtig dystopisch verhaal, zoals ik ze meer wil zien!!!
-Lara Reims – Ik zie je aan de andere kant (YSF)
Waanzinnig mooi verhaal van onze eigen Lara Reims. Ze woont, schrijft en werkt in Roemenië en Frankrijk. Zoals ik al zei… waanzinnig mooi verhaal over de mogelijkheden en onmogelijkheden van AI’s. Claire’s geeft haar AI steeds meer verantwoordelijkheden en komt uiteindelijk zichzelf tegen. Een dystopie, die voor haar een utopie lijkt, maar is dat ook zo? Lara Reims… ik zie haar graag ook eens een verhaal voor volwassenen vertellen!
-Chaira di Giorgi – De Tijdspringer (YSF)
Chiara di Giorgi is een Italiaanse schrijfster, die in Duitsland woont, en zich nogal met tijd bezighoudt. Wel… dit verhaal is er een voorbeeld van. ‘De Tijdspringer’ is wel een grappig verhaal, wat verder niet zoveel inhoud heeft. Het is een hele hoop geklets in de ruimte, of tijd, zo u wilt.

Als je alle plussen en minnen bij elkaar telt, dan kom je er op uit dat ‘Omen’ een goede anthologie is met een paar briljante verhalen en een paar verhalen die beter niet opgenomen had kunnen worden. Komt daar smaak bij kijken? Mogelijk… maar niet voor mij, denk ik. Al heel wat jaren recenseer ik inmiddels en ik herken een goed verhaal als ik er een zie. En… uiteraard werkt dat natuurlijk ook de andere kant op.

Zoals ik al in mijn aanhef zei… ik vind het een dappere zet van DVP om een anthologie als ‘Omen’ uit te geven. Je steekt als uitgever toch je nek uit. De meeste auteurs zijn onbekend en onbekend is meestal onbemind. Dus… een dikke duim voor DVP. Ik ben altijd te vinden voor een nieuw experiment, als dat er nog eens komt. Tot slot nog een opmerking… een aantal verhalen is uit het Engels vertaald. De bibliograaf in mij, zou graag die Engelse titels in het colofon willen zien, alsmede de bron van waaruit de verhalen (mogelijk) afkomstig zijn. Ik neem niet aan dat alle verhalen speciaal voor deze anthologie geschreven zijn.

Jos Lexmond

Johan Klein Haneveld – De laatste verkenner. Verre werelden, verre toekomsten (SF)
Godijn Publishing, Hoorn (2023)
327 pagina’s; prijs 20,99
Omslag: Leijp Vormgeving/Cornell Göksu

Johan Klein Haneveld is een grote producent van verhalen, waarvan het gros SF is en een ontzettend groot deel meer dan goed en geweldig goed is. Een enkele keer slechts kan je hem erop betrappen iets minder aandacht aan een verhaal geschonken te hebben, maar dat is eigenlijk te verwaarlozen, de boog kan niet altijd gespannen staan! “Johan Klein Haneveld is een schrijver in hart en nieren.” Staat op de achterflap te lezen en dat is een understatement. Je kunt haast geen tijdschrift of SF gerelateerde anthologie openslaan, of er staat wel een verhaal van Johan in. Mooi! Heel mooi! De wereld zou een stuk saaier zijn zonder een auteur als Johan, dat is een ding wat zeker is.

‘De laatste verkenner’ staat vol verhalen die sinds 2017 wel ergens in of op verschenen zijn. Zo’n bundel is natuurlijk een prachtige gelegenheid om al die verhalen eens te verzamelen en aan den lande te tonen. Als ik het wel tel, dan zou ik elf van de zevenentwintig verhalen gelezen moeten hebben, omdat ze in tijdschriften (of andere uitgaven) stonden, die ik in handen heb gehad. De overige verschenen op media, zoals websites en andere bronnen die ik nooit onder ogen gehad kon hebben. Al met al is ‘De laatste verkenner’ een prima mogelijkheid ze alsnog tot me te nemen. Overigens… de verhalen die ik wel las, ben ik helaas allang weer vergeten. Dat ligt niet aan de verhalen, maar aan mij. Hoe dan ook… we zullen ze allemaal eens overlopen.

-De wachtende vrouw (SF)
Een speleoloog tegen zijn pensioen aan, doet een enorme ontdekking, maar zwijgt er over. Wanneer maakt hij zijn ontdekking bekend? Intrigerend verhaal! Wat (en vooral) wie, vond de speleoloog? De indruk die ik kreeg, was dat het niet af was, er moest nog veel meer gebeuren, maar dat zal immer buiten ons gezichtsveld blijven.
-Het breukvlak (SF)
Sonny komt bij in een woestijn. Ze lijkt een zwaar beschadigde androïde te zijn, en… beschadigd door beschoten te zijn. Wie, wat en hoe… that’s the question.
-Besmetting (SF)
Een zelfgekozen verbanning, afscheiding en een jaarlijkse toenaderingspoging. Goed of fout, juist of vergissing. Prachtig verhaal met grote gevolgen.
-In de Rotterdamse haven (SF)
Fascinerend verhaal over een man die in een overstroomde wereld (in Rotterdam) in het water ligt en gered wordt door een voorbijkomend roestbak van een schip. Toch weer een verhaal waarvan je wilt weten hoe het verder gaat.
-Gevallen engel (SF)
Op aarde leef je in gefortificeerde onderkomens. Buiten is het niet veilig. Als een engel in nood raakt, waagt een priester zich buiten om hem (het/haar) te redden. Tevergeefs… Mooi en tegelijkertijd eng verhaal!
-De bevrijder (SF)
Een dystopisch verhaal over een androïde vrouw met een missie. De wereld is slechts een schim van de wereld die wij kennen. Judith Newton heeft een plan. Verontrustend verhaal met een onverwacht einde.
-Wereld van monsters (SF)
Met groeiend enthousiasme las ik dit schitterende verhaal. Ik voelde de wanhoop van de hoofdpersoon en ik hoopte met hem mee. Het einde was onverwacht, maar logisch. Laten we ervan leren!
-De smaak van aardbeien (SF)
Superrealistisch verhaal in een dystopische en een klimaat veranderde toekomst. Magnifiek verteld op een manier die je de wereld inzuigt. Ik proefde zelfs de aardbeien!
-De ijzeren vrucht (SF)
Prachtverhaal over een utopie, die zomaar weer in een dystopie zou kunnen veranderen. Kan een archaïsch apparaat, van voor de klimaatcrisis, iets dergelijks bewerkstelligen?
-Het huis op de heuvel (SF)
Een tussendoortje, maar geen onaardige! Ik ga er niets over zeggen. Gewoon achteruit leunen, lekker zelf lezen en genieten van de eenvoud en souplesse van Johan!!!
-Grafplaneet (SF)
Als je als bioloog ietwat met de feiten hebt gerommeld, is het maar de vraag of je opnieuw vertrouwd wordt bij een crisis. Te vroeg, te laat… het is om het even!
-Ongeluk (SF)
Een geluk bij een ongeluk, zo kan je dit verhaal het best omschrijven. Twee ruimtevaarders in een baan om Gliese 581d., daarheen gestuurd op de indicatie van leven. Mooi en gevoelvol verteld, met een ontknoping die je aan voelde komen. Als de ontknoping dan komt, vlamt de ontlading alsnog.
-Kille ontmoeting (SF)
Prachtverhaal met een afloop die ik, twee pagina’s voor het einde, voorzag. Maar… dat doet geheel en al niets af aan het verhaal. Vooral de tegenstellingen in de projectie deden me grijnzen.
-De hemel op aarde (SF)
Je hoeft niet echt te weten dat Johan gefascineerd is door de ijsmanen van ons zonnestelsel én een grote liefhebberij heeft in aquaria. Je zuigt het gewoon op uit het verhaal. Het heeft wel iets als een aquarium bestuderen, al zal daar de intelligentie (al weet je het natuurlijk maar nooit) ver te zoeken zijn.
-De strijd der dryaden (SF)
Verhaal over een bioloog die wordt ingezet als soldaat om bomenkap te beschermen tegen de dryaden. Als ze gewond raakt, krijgt ze de tijd om een en ander te overdenken en doet een belangrijke ontdekking. Tijd voor rigoureuze besluiten!
-De laatste der parafanten (SF)
Ook op deze wereld verwoest de mens het leefgebied van de inheemse bevolking. Een misdaad zonder weerga en mededogen. Mooi verhaal!
-De cactus liep voorbij (SF)
Een humoristische titel, maar het verhaal beschrijft een bloedserieuze overlevingsstrijd van mensen gestrand op een bizarre wereld. Elk mens is nu nodig om te overleven, maar…
-De ijzeren heuvel (SF)
De woeste waarheid! Om te overleven gelden de wetten van de woestijn. Wie niet mee kan komen, blijft achter. Rituelen om te blijven leven. Mooi verhaal met een verlangen naar toen… en verlangen dat onderhouden wordt.
-Een kwestie van perspectief (SF)
In dit verhaal verdiept Johan (en wij dus ook) zich in de problemen die lange reizen in de ruimte met zich meebrengen. De pro’s en con’s zogezegd. Ik denk dat de con’s wat groter zijn dan de pro’s!
-Wraakneming (SF)
Spannend en schitterend verhaal, dat je ademloos tot je neemt. De zeer onverwachte plot raakt je als een antimaterieraket!!! Het verscheen eerder in HSF in 2019. Ik moet het daar dus eerder gelezen hebben, maar ik vrees dat ik het niet terug kon halen. Maar als je bedenkt wat ik allemaal in die vier jaar gelezen heb, dan is het ook weer niet zo gek.
-Droomboot (SF)
Mooi verhaal dat eigenlijk nergens anders over gaat, dan je bestemming bereiken. Als je maar zelf kan besluiten hoe!
-Het moeras (SF)
Een onbekend wezen, volop in strijd met zichzelf en ervan overtuigd zijnde achtervolgt te worden, baant zich een weg door een moeras. Het weet niet waarheen, maar gaat in een rechte lijn worstelend voorwaarts. Waarheen, waarvoor…
-Waar je goed in bent (SF)
Een waanzinnige wereld en een opgesloten pyromaan, zonder zijn benodigdheden. Een wereld afgetekend en afgerekend op zijn behoefte. Is er plaats voor een pyromaan?
-De tuinman (SF)
De aarde oneindig ver in de toekomst. Aliens op bezoek, geprojecteerd in robotlichamen. De aarde is leeg. Overal zijn littekens van mismanagement en uitputting. Slecht enkele plekken van groen, van hoop…
-In elkaars ogen (SF)
Dit is een verhaal dat helemaal Johan Klein Haneveld uitstraalt! Titan, onder het ijsoceanen, interstellaire ruimte, alles in optima forma. Het is slechts een ding niet wat het wel zou moeten zijn. Het schreeuwt in kapitale letters om een roman te mogen worden. Laat het gebeuren, Johan! Het heeft zelfs misschien wel de potentie van een trilogie!!!
-De laatste verkenner (SF)
Het titelverhaal. Waarschijnlijk gekozen omdat Johan ook wel aanvoelde hoe bijzonder het was. Het is van alles het laatste in het zonnestelsel en die gebeurtenissen zijn met melancholie omhult. Prachtig en een absoluut bewijs van kunnen. Petje af!!!
-Het bezoek van de tovenaar (SF)
En dan… last but not least! Dit verhaal dat Johan’s bijdrage aan ‘Wereldbedenkers’, die ik mocht samenstellen voor Spatterlight. Het was de bedoeling een bundel te maken met verhalen die die de geest van Jack Vance geschreven waren. Achteraf gezien is dit verhaal niet echt Vance, maar daarom is het er niet minder om!

‘De laatste verkenner’ is een magnifieke bundel met korte verhalen. Ze lijken allemaal binnen een bepaald thema te passen. Een wezen, man, alien of robot, is in een bepaalde situatie geplaatst en ontdekt al doende zijn plaats, functie of oplossing in het geheel. Maar immer origineel en meestentijds met een verrassend uitkomst. Veel van de verhalen zijn kort, niet meer dan een paar duizend woorden, maar krachtig! Deze bundel is een prachtig overzicht van zijn kunnen en oeuvre. Daar wil ik er nog wel eentje van!!!

Jos Lexmond

Adrian Tchaikovsky – Kinderen van de tijd (SF)
Kinderen van de tijd 1
Iceberg Books, Amsterdam (2023)
Oorspr.: Children of Time, Tor UK (2015)
489 pagina’s, € 24,99
Vertaling: Lia Belt
Omslag: Macmillan Publishers International Ltd./Michael van Zijl

Het is mij zeker niet alleen opgevallen, maar er is een grote onbalans in vertaalde SF en SF van Nederlandstalige schrijvers. Een rare manier om deze recensie te beginnen? Misschien! Maar het is wel zeker zo. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw, was een er hausse aan vertaalde SF van voornamelijk Britse en Amerikaanse auteurs. Ik vond het prachtig en verslond ze met huid en haar. Nederlandstalige auteurs waren er niet of nauwelijks, of… werden niet uitgegeven. Je moest ze in ieder geval met een lantaarntje zoeken. In de jaren negentig kwam de klad in de vertalingen. Er werd steeds minder vertaald en hedendaags zijn het vooral de Nederlandstalige auteurs die domineren. Misschien niet echt bij de grotere uitgeverijen, maar bij de kleinere en fanbased uitgeverijen, vieren zij hoogtij. Het Nederlandse taalgebied brengt vandaag de dag prachtige Fantastiek voort. We hebben dan ook indrukwekkende namen en via de diverse verhalenwedstrijden is voldoende nieuw talent dat met prachtige verhalen debuteert. Maar nu… nu zitten weer met het feit dat er amper iets vertaald wordt en het gene dat er wel doorheen komt, verschijnt bij kleine uitgeverijen en verdwijnt, omdat er geen SF op staat, meestal in de anonimiteit van de mainstream uitgaven. De balans, waar mijns inziens toch wel behoefte bestaat, ontbreekt telkenmale compleet. Totdat Erik Schreuder met Iceberg Books begon en er zo eenzijdig een einde aan maakte. Alle lof daarvoor!!! Hopen maar dat dit goede voorbeeld goed gevolgd gaat worden.

In de begeleidende brief bij dit recensieboek, vertelde Erik Schreuder dat hij met gepaste trots, ‘Kinderen van de Tijd’ aan ons, het Nederlandstalige lezerspubliek, presenteerde! Die trots… dat mag absoluut!!! Het boek wordt door eenieder die ik ken en die het gelezen heeft (in het Engels weliswaar) als hoogstaande SF genoteerd, iets wat ook wel blijkt uit het feit dat het de ‘Arthur C. Clarke Award van 2016 gewonnen heeft. Die gepaste trots voel ik zelf ook wel een beetje. Terecht of onterecht? Geen idee, maar het is een feit dat ik in een eerdere recensie van een Iceberg Books uitgave (weet niet meer welke) Adrian Tchaikovsky suggereerde als een mogelijke nieuwe vertaalde auteur bij Iceberg Books. Heb ik daarmee een zaadje gezaaid? Met evenzovele trots, hoop ik van wel, maar het zal wel niet. Tscaikovsky is uit zichzelf al een uitstekende keus, ook zonder enige suggestie van mijn kant. Maar het is evenwel een mooie fantasie. Maar goed… uit met dit suggestieve gedoe. Lezen!!!

En… dat heb ik gedaan, én… er absoluut van genoten. Prachtige SF in een prachtige SF-verpakking. Uiteraard ga ik er niet al te veel over vertellen, daar moet je zelf maar van genieten.

Maar… Tchaikovsky had natuurlijk een groot voorbeeld en dat was David Brin met de Uplift serie (misschien is ook de Brin 2-faciliteit een teken aan de wand?). Helaas kregen wij daar maar twee delen (deel 2 en deel 4), alsmede een verhaal van mee. Vrijwel zeker heeft Adrian daar het idee vandaan om de apen op de nieuwe aarde Up te Liften, maar bracht vrijwel meteen de hele David Brin invloed om zeep om er zijn eigen unieke en geweldige draai aan te geven. Namelijk dat het inzaaien van de Nieuwe Aarde met het nano-virus dat de apen moest liften in hun evolutie. Bij gebrek aan apen, kreeg een ander ras, namelijk spinnen, een behoorlijke boost en ging hun evolutie met raketsprongen voorwaarts. De laatste overlevenden van de aarde maken uiteindelijk hun sprong naar hun beloofde Eden, de nieuwe aarde, en verwachten daar een compleet geterraformeerde en kant en klare nieuwe Aarde aan te treffen. Niet dus…

Het is een prachtig verhaal. De evolutie van de spinnen enerzijds en de involutie van de mensheid anderzijds. Ik zit er nog steeds van na te hijgen. De visie van Adrian Tchaikovsky is fenomenaal. Ik kan haast niet wachten op de andere delen van de trilogie. Deel twee, welke inmiddels vertaald is en deel drie waarvan Erik Scheuder in en post op facebook vertelde dat de gehele trilogie absoluut zeker vertaald zou worden. Geweldig nieuws dus. Het zou niet de eerste keer zijn dat begonnen werd aan een prachtige serie, welke niet afgemaakt werd. Doodzonde!!! Maar… dat gaat ons met de ‘Kinderen van de Tijd’ niet gebeuren!!!

Even nog over de vertaler: Lia Belt. Vertalers komen haast nooit voor het voetlicht, maar daar wilde ik toch even eens verandering in brengen. Lia Belt is al een oudgediende (bedoel ik verder niets mee) op het gebied van het vertalen van Fantastiek. Sinds 2003 vertaalt ze alleen nog maar fictie, waaronder een paar zeer grote namen, zoals: Robert Jordan, Terry Goodkind, Raymond E. Feist, Brian Herbert (de Duin voortzetting van zijn vader), de Locus Award bundel uit 2006 én velen meer. Een terecht keus dus om haar deze vertaling van ‘Kinderen van de Tijd’ te laten doen. Dag mag ook wel eens gezegd zijn.

Wel… rest mij nog één ding. Ben je een SF-liefhebber, dan mag je deze Wereld SF uitgave absoluut niet laten liggen. Aanschaffen dus en steun het geweldige initiatief van Iceberg Books. Help mee hun en onze eigen droom waar te maken en een betere balans te krijgen tussen Nederlandstalige SF en vertaalde SF. Er zijn nog behoorlijk wat meer boeken die de Arthur C. Clarke Award hebben gewonnen welke nog steeds niet vertaald zijn. Om nog maar te zwijgen van de andere grote Awards, zoals de Nebula Award en de Hugo Award. Mijn droom is dat al die winnaars vertaald zullen worden. De wereld wordt daar een heel stuk mooier van!!!

Jos Lexmond

Schaduwhotel – Nico De Braeckeleer (JHO)
Middernacht 1
Pelckmans, Kalmthout (2023)
167 pagina’s; prijs 14,50
Omslag: KaaTigo

Mijn bewondering voor Nico de Braeckeleer wordt maar groter en groter. Onvoorstelbaar wat die man allemaal doet. Ik word er al moe van als ik er alleen al aan denk. Ik heb een stukje uit zijn biografie op Fandata.nl gekopieerd:

“Nico ging in 2012 aan de slag als scenarist en auteur voor Studio 100. Nico De Braeckeleer schrijft ook scripts, waaronder in 2013-2014 dialogen voor de VTM-soap Familie. De Braeckeleer is werkzaam bij Studio 100, waar hij boekjes schrijft en mee bedenkt (Piet Piraat, Mega Mindy, Het Huis Anubis, Dobus, Rox, etc.), maar vooral scenario’s schrijft (Hallo K3, Jabaloe, Rox, Plop, Prinsessia, etc.). Hij schreef samen met Gert Verhulst ook het scenario voor de K3-films K3 Bengeltjes (2012) en K3 Dierenhotel (2014). Ondertussen werkt hij nog steeds met heel veel plezier aan de projecten van Studio 100. Daarnaast schrijft hij als zelfstandige in bijberoep boeken, strips en scenario’s, voor alle leeftijden, van jong tot minder jong. Hij houdt van het vertellen van verhalen”.

De laatste zin: “Hij houdt van het vertellen van verhalen”, had er eigenlijk niet bij hoeven te staan. Dat kan elk weldenkend mens zo wel zien!!!

Het moge duidelijk zijn dat Nico niet om ideeën verlegen zit. Met ‘Schaduwhotel’ start hij alweer een nieuwe reeks: ‘Middernacht’ waarbij meteen al het tweede deel ‘Duivelsschool’ ook al beschikbaar is. Je hoeft je dus niet in te houden!!! De verhalen in de ‘Middernacht’ reeks zijn standalone’s, wat wil zeggen dat het steeds weer een verhaal is met andere hoofdpersonen in een geheel nieuwe setting. Dat is een stuk lastiger dan een reeks met steeds dezelfde personen. Maar… dat is Nico wel toevertrouwd.

Op de achterflap staat de opmerking: “Sommige verhalen zijn zo griezelig, zo verontrustend, dat je er een raar gevoel van in je buik krijgt.” Wel… dat mag ook van dit verhaal gezegd worden. Ik ben nogal wat gewend. Als je Howard Phillips Lovecraft en Clark Ashton Smith gelezen hebt (daar kreeg ik echt een heel erg raar gevoel in mijn buik van én nachtmerries) dan kan je daarna wel ergens tegen, maar ik moet zeggen dat ik ‘Schaduwhotel’ ook behoorlijk eng vond. Nico heeft de geweldige gave om mensen een verhaal in te trekken!!!

En… waar gaat het verhaal over? De ouders van de 12-jarige Vic hebben een kasteel, op de top van een heuvel, gekocht in een klein dorpje genaamd Sansâme (sans âme is Frans en betekent dood, levenloos, geesteloos, onbezield, niet bezield. Normaal verklap ik dit soort dingen niet, maar hier komt nooit iemand achter, denk ik (hoop ik)). Vic bezocht het al een keer eerder, maar nu voelde te anders. Dreigend en duister. Zijn ouders willen een hotel openen in het kasteel. Vic had het kasteel op proberen te zoeken op internet, maar niets gevonden. Als ze het dorpje in rijden, houdt een oud vrouwtje ze aan en zegt dat ze terug moeten keren. Als zijn ouders dan vertellen dat ze het hotel gekocht hebben, reageert het vrouwtje geschokt. Het kasteel is jaren geleden afgebrand, zegt ze. Als zijn ouders zeggen dat ze het kasteel gewoon kunnen zien, schud het vrouwtje haar hoofd en zegt: O nee, het heeft jullie in zijn greep!

Wel… de toon is gezet én… het is nu al griezelig en dan is hoofdstuk een nog niet eens gedaan. Kan je nagaan wat er verder allemaal nog te gebeuren staat!!! Prachtig, en helemaal mijn stijl. Mooie horror voor kinderen! Het verhaal is voor de leeftijd 10+, dus ook natuurlijk voor 69-. Maar voor 10+ vond ik het toch wel behoorlijk heftig. Maar… als je een beetje stevig in je schoenen staat, dan moet het zeker te doen zijn. Als je van echte griezel houdt… dan zeker aanschaffen. Ik ga gauw eens naar deel twee ‘Duivelsschool’ kijken.

Verslaving en de Kick op Bestelling – Antoni Dol (SF)
De superrealiteit, deel 3
IO, Independent Publisher, Amsterdam – (2022)
212 pagina’s; prijs 19,95
Omslag: Antoni Dol

Op de een of andere vreemde manier had ik het verschijnen van ‘Verslaving en de Kick op Bestelling’, het derde deel alweer van de ‘Superrealiteit’ reeks, gemist. Heel erg vreemd, want ik maak er een goede gewoonte (nouja… voor mij dan) van (vooral voor de lijstjes op de site van het NCSF https://www.ncsf.nl/recent-verschenen-en-verwachte-boeken/), vrijwel constant op zoek te zijn naar nieuw te verschijnen titels, dan wel de onlangs verschenen titels. Dat ik dan zoiets als dit boek mis is onvoorstelbaar. Hoe ik er nu ineens wel tegenaan liep, ben ik vergeten, maar ik nam wel meteen contact op met Antoni toen dat zo was en zo kwam alles toch weer op z’n pootjes terecht. Al ben ik nog steeds wel confuus van… ik moet het achter me laten en hopen dat dit niet meer gebeurt! Hoe het ook zij… bij dezen mijn bevindingen.

Allereerst moet me van het hart (en ik heb het waarschijnlijk al eerder bij eerdere gelegenheden gemeld) dat deze dystopische wereld vol met verleiding gestuurde bots, mij tot op het bot (het echte) tegenstaat. Ik zou als de man van La Mancha, Don Quichot (deze persoon, Don Quichot, is het stereotype van de idealist, een dwaze held die zich met zijn goede bedoelingen maar onpraktische daden min of meer belachelijk maakt (een beschrijving die me past als een handschoen, haha!)), ten strijde trekken tegen enige vorm van verleiding, drang en verdekte dwang! Het is ontzettend knap van Antoni dat hij bij mij dit kan bereiken met zijn verhaal, maar aan de andere kant is dat ook weer niet zo heel erg moeilijk. Ik ben namelijk fel gekant tegen opdringerige reclame, met rare stemmetjes waarvan ik meteen denk: “Praat verdomme Normaal!!!” Ik heb dus ook een ontzettende pesthekel aan commerciële zenders. Het onderbreken van programma’s om reclames door te geven aan het gepeupel, stuit mij zeer tegen de borst. Daarom kijk ik er ook nooit naar. Mijn vrouw helaas wel! Het is dan ook een goede gewoonte van me, om me terug te trekken uit de huiskamer en me neer te zetten achter mijn laptop en maar weer een recensie te gaan schrijven, of Fandata verder te vullen. Het laatste is een karwei, waaraan immer werkzaamheden aan zijn.

Ik merk zelfs dat ik terwijl ik dit allemaal neerschrijf, ik me alweer op zit te winden. Zoals ik al eerder memoreerde: Knap dat Antoni dat bij me voor elkaar krijgt!!!

Deze Superrealiteit is volgens mij het verlengstuk, of de opvolger, van de iPhone (waar ik overigens ook al niet aan mee doe) maar dan een nog dwingender en indringender vorm. Nooit, maar dan echt NOOIT, zou ik een SuperReal set aanschaffen, net zomin als een iPhone. De Superrealiteit is een prachtige serie! Het eerste deel vond ik schitterend, het tweede deel een ietsie pietsie minder, maar dit derde deel ‘Verslaving en de Kick op Bestelling’ is weer prachtig te noemen!!!

Het verhaalt weer de belevenissen van cybercrimedetective Joris Hamelink. Het lijkt erop dat een hacker SuperReal-sets aanpast, zodat gebruikers in een roes komen als ze de hardware op maximaal zetten. Joris geeft zijn vriendin de nieuwste versie van de SuperReal hardware cadeau. Deze versie richt zich niet alleen op zich, gehoor en reuk, maar ook op de tastzin in de hersenen van de gebruiker. Niet alleen andere gedragsverslaafden, maar ook zijn vriendin, vallen terug in hun oude patronen. Ze worden verleid door BlissBots, digitale verleiders in dienst van bedrijven die de hardware gratis weggeven. De producent Konaminoto wil schade voorkomen en draagt Joris op om de hacker te ontmaskeren. Voor Joris komt alles, door zijn vriendin, wel heel erg dichtbij.

Joris leeft in een weerzinwekkende wereld. Een wereld vol Mixed Reality dat de nieuwe werkelijkheid lijkt te zijn. Angstaanjagend en aldus woest aantrekkelijk om te lezen. Een toekomst die je je zomaar absoluut voor kunt stellen. Aanschaffen en lezen dus!!!

Nog even vast over het nieuwe boek van Antoni. Binnenkort verschijnt zijn nieuwe boek ‘Het plasticmuseum’. Wanneer is nog even niet bekend, maar we hebben al wel vast een voorproefje kunnen lezen in ‘Werelden ontwaken’ dat niet zo lang geleden verscheen. Een van de bijdragen was ‘Federica’s metamorfose’ van Antoni Dol. Het gaf een prachtige inblik in een nieuwe wereld vol met nieuwe problemen. Een wereld die zo maar eens zou kunnen ontstaan. Ook daar kijken we reikhalzend naar uit!!!

Jos Lexmond

*Maansikkels tellen – Tais Teng & Jaap Boekestein (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
279 pagina’s; prijs 24,95
Omslag & Illustraties: Tais Teng

Tais Teng en Jaap Boekestein. Het is een van de mooiste schrijverscombinaties van dit moment. Hoewel Tais Teng een reputatie heeft van samenwerkingen met andere schrijvers, is de samenwerking met Jaap Boekestein toch een die al lang standhoudt! Beide heren moeten elkaar bijzonder liggen. Die samenwerking heeft zijn weerslag in prachtige verhalen met prachtige titels. De een nog mooier dan de ander en dat geldt zeker ook voor de titels. Beide heren kunnen er alleen ook wat van, maar samen bereiken ze onnavolgbare hoogtepunten! Niet alleen zijn zij dol op lange en vreemde titels, maar wij (ikzelf in ieder geval wel) zijn er ook dol op!

‘Maansikkels tellen’ is alweer zo’n hoogtepunt met een prachtige titel! Het is een SF-bundel met een vijftal verhalen, met een harde omslag en een idioot mooie illustratie van Tais Teng. Een aantal van de verhalen (zeg maar novelles) zijn volgens mij (ergens in november 2021) op facebook gelezen) uit vertaling uit het Engels afkomstig, ‘Maansikkels tellen’ zelf, is een nieuw verhaal en ‘Heidelberg, Mon Amour’ verscheen eerder in Fantastische Vertellingen 47 in 2017 (en in EdgeZero uit 2018). De verhalen die uit het Engels terugvertaald werden… dat gaat voor een Fandata bibliograaf nog een hele tour worden. Wat was de Engelse titel, waar en wanneer zijn ze verschenen en wie is de vertaler? Misschien is de info wel bij een van de heren te bekomen. Daar gaan we maar van uit! Maar toch… voor de grap heb ik ‘Elf Aforismen van de Afwezige Keizer’ door translate gehaald en voorwaar… het resultaat was: ‘Eleven Aphorisms of the Absent Emperor’. Dat was nog niet zo moeilijk. Nu die titel in de google zoekbalk gekieperd! Dat werd niets! Bij ISFDB… geen doen (weet je hoeveel titels Tais Teng (zonder die in ‘Maansikkels tellen’) alleen, of samen met iemand anders geschreven heeft? In Fandata.nl staan er 702! En Jaap? 203! En… het is helemaal niet zeker (helaas) dat Fandata.nl compleet is!). Zucht… dus toch maar bij de mannen proberen! Waarom moeilijk als het ook gemakkelijk kan! In afwachting van het een en ander, lopen we de verhalen maar eens in willekeurige, doch lineaire volgorde, langs!

-Maansikkels tellen (SF)
Een verhaal over een hopeloze liefde. Een maansikkel meer, en… Prachtig verhaal met zoveel geweldige details, daden en mogelijkheden, waardoor ik geen enkele poging doe ze allen mee te exploreren. Ik zal me beperking tot de omschrijving van de plek, waarin een en ander zich afspeelt, namelijk: Het zonnestelsel! Waar de mensheid overal, zelfs op de meest onleefbare en onbereikbare plekken, brokken en stukken (planetoïden, kleine manen, grote rotsen en ander ruimtepuin) vandaan heeft gesleept en een nieuwe plek onder de zon heeft gegeven. De Pavane zwerm. Het idee alleen al, is adembenemend! Het idee achter het verhaal is dat je vanaf Sedna ontelbare maansikkels ziet. Tegen deze unieke achtergrond, speelt ‘Maansikkels’ zich af. Ik voorzie hier in de toekomst meer verhalen vandaan komen. De omgeving is te mooi om te laten rusten!
-Heidelberg, Mon Amour (SF)
Een afgewezen liefde en dus een onmogelijke liefde. Een AI uit het einde der tijden, het sluiten van de oude tijdlijn en het openen van een nieuwe. Bijna alles behoort tot de mogelijkheden. Maar… er zijn regels, om het onmogelijke mogelijk te maken. Thijs en Jaap vouwen en vlechten een wonderlijk verhaal dat.… waarnaartoe leidt? In het begin zoeken zij, of misschien wel: jij, naar verbinding, naar begrip. Mooi!!! Heel erg mooi verhaal. Mijns inziens een nieuwe opname in EdgeZero waardig!
-Drie Totemdieren van de Verslonden Aarde (SF)
Alweer een onbesuisde, waanzinnig gecomponeerde en rijke originele toekomst. De Imridell hebben de mensheid opgesloten en buitengesloten van de ruimte. Een nieuwe aarde is hen beloofd, maar wanneer komt die nieuwe aarde. Wanneer kunnen ze ontsnappen aan de gevangenis van de Imridell en Troggers. Aardse techniek is in de ban. De Imridell zijn veel te bang dat de mensen hun oude techniek herontdekken en uitbouwen. Uiteindelijk koopt Timoty een polshorloge van de Troggers. Het is een stabiele versie 3.1 van de zelfregulerende nano’s van Bezos GmbH. Zijn slogan is: “Wat u weet te bereiken, kunnen wij bouwen”. Is stabiele versie 3.1 de uitweg, de verlossing voor de gevangen mensheid? Pracht verhaal, waarin de ideeënrijkdom (waar halen ze het allemaal vandaan?) van de beide schrijvers een hoge vlucht nemen. Ze zijn welhaast niet bij te houden, zo snel vuren ze hun denkbeelden op ons af!
-Elf Aforismen van de Afwezige Keizer (SF)
Zonder de voorkomende, dan wel de nakomende verhalen te kort te willen doen, wil ik even mededelen dat Tais en Jaap met dit verhaal hun Magnum Opus (inderdaad… met Hoofdletters) hebben geschreven! Oplichterij, nieuwlichterij en volksverlakkerij van het zuiverste water, is aan de orde van de dag. Alles wat maar helpt om de keizerlijke macht aan het bestuur te houden.
-Verhalen van de Zilveren Weg (SF)
Ah… hij slaakte een kreet van genot. Jaap en Tais bezigden een archaïsch taalgebruik in dit verhaal, een gebruik dat de lezer dezes meer dan beviel. Zelden werd dit nog gebruikt en des te meer node gemist. Niet allen archaïsch, maar ook lyrisch, a-lyrisch, gepokt en gemazzeld, kortom alles waar deze lezer naar snakt! Een verhaal naar zijn hart, vele wegen, vele omwegen, maar met een einddoel dat staat. Kortom… een prachtverhaal, ofwel een verhaal zonder weerga. En een prachtige afsluiter van deze bundel én niet gespeend van humor ende grappen en grollen, waarvan ik de vrijheid neem er eentje te noemen, zoals… kunnen jullie mijn derde been signeren!

Al met al een bundel om van het smullen en wat mij betreft… had het wel driedubbel zo dik mogen zijn. Mocht je er niet genoeg van hebben gekregen… in de anthologie ‘Verhalen Vertellers 5’, staat ‘En achter de Muur een woestenij vol geparfumeerde Perzen’. Ik schreef toen in de recensie (zie de site van het NCSF): “Ik mag een boon worden als dit geen verhaal is, dat niet echt meer in Maansikkels tellen paste qua lengte, dan wel breedte.” Ik werd geen boon, dus mag je (en ik) gevoeglijk aannemen dat het zo was. Dus… die ook aanschaffen en er je voordeel mee doen. Er staan ook nog losse verhalen van beide heren in!

Hoe het ook zij… ik had ontzettend veel plezier met ‘Maansikkels tellen’. Ik hoop dat ze nog wat meer onvertaalde verhalen ergens hebben staan in oude Engelse uitgaves en snel een nieuwe bundel produceren. Het leven kan ZO mooi zijn!!!

Jos Lexmond

In de Zone – Guido Eekhaut (YSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2023)
Young Adult
291 pagina’s; prijs 21,95
Omslag: Studio Clavis

Drukdoende (als altijd, maar nu een beetje meer dan anders), bleef de recensie van ‘In de Zone’ even liggen wachten op actie van mijn kant. De tijd voor actie is nu gekomen!

‘In de Zone’, de eerste nieuwe uitgave van Guido Eekhaut bij Clavis na de Enigma trilogie, de Nomade trilogie en het afsluitende en verbindende laatste deel: ‘Infinity’. Een reeks in zeven delen waarvan ik enorm van genoten had, maar dat hadden jullie al wel gezien in mijn recensies (nog niet gezien? Kijk op de site van het NCSF). Het was snuiven aan Asimov, Vance en een overgroot deel Guido Eekhaut in Optima Forma!

De info te lezen op de achterkant van ‘In de Zone’ (zonder de opdracht aan de binnenzijde te hebben gespot) deed me meteen denken aan ‘Bermtoeristen’ van Boris en Arkadi Stroegatski. Dat prachtige verhaal verscheen alweer in 1981 als Bruna Zwart Beertje 1943. Het was een belangwekkend verhaal in die tijd, nou ja… in die tijd…. Het verscheen al in 1972 in het Russisch, werd vertaald in het Engels in 1978 (als ‘Roadside Picknick’) en behaalde de tweede plaats van de John W.Campbell Memorial Award in 1978. Maar pas toen het verfilmd was, onder de titel ‘Stalker’ in 1979 door Andrej Tarkovsky (ook genoemd door Guido in het voorwoord) sloeg het pas echt in als een bom. Het daaropvolgende jaar ging de film voor het Westen in première in Cannes. Ik heb die film later gezien op televisie. Donker, rauw, grimmig en somber (als veel Russische films), maar met een schoonheid, die je af en toe naar adem deed snakken. Extra en navenante info over de film: “Velen van de filmproductie zijn vroeg overleden, wat waarschijnlijk te wijten is aan de ongezonde situaties op de set. Stroomopwaarts was een chemische fabriek die giftige vloeistoffen lekte. Eigenlijk was het vreselijk giftig. Veel vrouwen in de filmcrew kregen allergische reacties in hun gezicht. Tarkovski stierf aan kanker aan de rechterluchtpijp. Vermoedelijk heeft het nucleaire ongeluk in 1957 in de Majak-opwerkingscentrale, resulterend in duizenden vierkante kilometers verlaten ‘Zone’ in de omgeving van de reactor deze film beïnvloed”. Nog een detail… de mensen die nu zorgdragen voor de verlaten kerncentrale in Tsjernobyl noemen zichzelf ‘Stalkers’ en het gebied rondom de centrale wordt ‘De Zone’ genoemd. Tot zover over de film. Het zegt voldoende, denk ik!

Een andere persoon die Guido noemde in zijn ‘voorwoord’ is M. John Harrison. Helaas is er nooit iets van hem vertaald in het Nederlands, nog geen verhaal, laat staan een roman. Een van zijn boeken ‘Nova Swing’ (2006) heeft eenzelfde idee, in de basis, als ‘Bermtoeristen’. Alleen daarom al, zou ik hem willen lezen!!! Maar vertalen zal er wel niet meer in zitten. Maar goed… het zij zo… terug dus naar ‘In de Zone’.

Het voorgaande even teruglezend, besef ik wel, dat ik daar veel info verstrekt heb wat in principe niet echt met ‘In de Zone’ van Guido van doen heeft en ik heb erover getwijfeld om het weer weg te halen. Maar… aan de andere kant e-papier is geduldig en wat kan een beetje extra info voor kwaad? Niets toch! Dus gewoon laten staan! En… nu echt over ‘In de Zone’!

Het stadje waar Leny met haar moeder en haar Zusje wonen ligt vlak bij de Zone. Dat gebied is verboden terrein sinds er vijftig jaar geleden buitenaardse bezoekers op bezoek waren. In de Zone worden nog steeds objecten gevonden die de aliens hebben achtergelaten. Als Lenny de Zone in moet om geld te verdienen voor haar zieke moeder, willen enkele smokkelaars met haar mee. Er blijkt meer te vinden dan alleen objecten.

Het is een prachtige vertelling van hoop en willen weten wat het antwoord is. Ver te zoeken en misschien nooit te kunnen vinden. Wel zeker niet tijdens deze generatie, maar misschien wel door een volgende. Wie weet! Het verhaal van Leny wordt mooi verteld. Wie is ze én wie kan ze zijn in de wereld? Een avatar die wolken onafhankelijk kan laten functioneren? Hoe Guido het ook doet… hij trekt me met grote kracht meteen het verhaal in. Het verhaal van Leny en haar Zusje. Op empathische kanalen, waarvan ik geen weet had dat ik ze bezat, was in binnen 28 pagina’s verkocht en verknocht.

Guido Eekhout vertelt het verhaal van de broers Stroegatski én M. John Harrison (denk ik) opnieuw en voegt er een stevige hoop Guido aan toe waardoor het zijn eigen verhaal wordt! Evenwel brengt hij dit verhaal aan de Young Adults van deze wereld, denkelijk in de hoop dat ze verder op zoek gaan naar de boeken waarop ‘In de Zone’ gebaseerd is en dat ze daar net zo geraakt worden dan hij zelf. Uiteraard onderschrijf ik deze hoop met alle macht!

Ik zit al, met enig ongeduld, te wachten op de aankondiging van Clavis voor het navolgende boek van Guido. Er zijn nog universa te over (!) om in te duiken en een eigen onnavolgbare voorstelling van te maken. Ik moet me inhouden om geen suggesties te doen, maar als ik dat toch zou moeten doen… je weet me te vinden, Guido!!!

Jos Lexmond

De invasie – Dimitri Casteleyn (SF)
Uitgeverij Prometheus, Amsterdam (2023)
221 pagina’s, € 22,50
Omslag: Bart van den Tooren

Normaal gesproken recenseer ik alleen boeken en tijdschriften die Fantastiek zijn. Dus SF, Horror, dan wel Fantasy. Ik wil dan ook wel eens van de gebaande padden afwijken en zoek dan boeken die niet overduidelijk tot die genres behoren, maar het wel zijn. Dat die speurtocht niet altijd gemakkelijk is, kan volgend verhaal wel duidelijk maken.

Door me te abonneren op zo mogelijk alle folders en nieuwsupdates van uitgeverijen probeer ik op de hoogte te blijven van alle nieuws. Dat de toekomende info wel eens wat veel is, waardoor ik soms door de bomen het bos niet meer zie, qua nieuwe uitgaven op Fantastiek gebied, wil ik met enige graagte en eerlijk toegeven. Maar ook vaak genoeg word ik toch ook wel opmerkzaam gemaakt op nieuwe uitgaven waar het label SF of Horror, dan wel Fantasy helemaal niet hangt, maar verhalen zijn, die wel degelijk tot die labels behoren. En soms moet je dan ook behoorlijk wat dieper graven om wat meer info op te diepen. Gaat het om vertaalde boeken, dan is dat normaal gesproken wel wat gemakkelijker. Die zijn meestal al verschenen in het taalgebied waar ze vandaan komen, zodat meer info, zoals bijvoorbeeld, in de vorm van recensies, beschikbaar is. Met boeken in ons eigen taalgebied is het wat lastiger. Zo ook met ‘De invasie’ van Dimitri Casteleyn. De omslagillustratie had mijn aandacht getrokken, maar de bijbehorende info, qua achterflap, maakte me aan het twijfelen. Wel of niet dystopische SF, that’s the question! Kijkend naar zijn Wikipedia-pagina, facebook en alle andere internetbronnen… daar haal ik bijna niets uit, behalve een intrigerend filmpje op facebook, waardoor het SF-idee, dat ik van het boek heb, weer toeneemt, alsmede de info over zijn debuut ‘De verjaardag’ uit 2013 waarin SF-elementen (als ook een mondiaal virus) lijken te schuilen. Maar geen definitieve aanwijzing waardoor ik zekerheid krijg. Een patstelling nadert, of is eigenlijk al gearriveerd.

Dan…, fuck it (excusez le mot), ik doet het. Stante pede doe ik de aanvraag bij Prometheus, met ergens in het achterhoofd de vage wens, dat de recensie aanvraag niet gehonoreerd zou worden. Lekker makkelijk, dan hoef ik zelf de beslissing niet te nemen. Maar… zo werkt dat natuurlijk niet. In no time lag ‘De invasie’ in de bus. De bal lag weer bij mij. Ik nam hem snel ter hand. Nu moest de teerling dan ook maar geworpen worden en de waarheid boven tafel komen. Was ‘De invasie’ nu wel of geen dystopisch SF?

En… jawel. Het valt binnen de normen die we hanteren bij opname in Fandata.nl (een site waar alle in het Nederlandse taalgebied verschenen fantastiek is opgenomen), maar wel nauwelijks! ‘De invasie’ zou je meer futuristisch dan SF kunnen noemen. Het speelt zich in een zeer nabije toekomst af, met een situatie die je je nu nog niet voor kun stellen. Een situatie waarin Paul Borremans, de directeur van de kerncentrale bij Doel, op de Belgisch-Nederlandse grens, zijn familieleden adviseert jodiumtabletten in te gaan slaan. Dat klinkt al heel erg serieus.

Paul is een jaar samen met zijn vriendin Anna en beiden vinden het tijd om elkaars kinderen te ontmoeten. De kennismaking tussen beide kinderen, Thomas en Stefanie is wel heel erg succesvol. Beiden vallen voor elkaar als een baksteen. Maar het is allemaal geen rozengeur en maneschijn. Stefanie lijdt aan een ernstige ziekte en Thomas heeft er moeite mee dat zijn vader voor de Chinezen werkt.

Het verhaal opent nu, in de zomer. Of dat deze zomer is of dat het misschien de volgende (of de daaropvolgende) zomer is, blijft in het midden. Op de alarmcentrale komen boodschappen binnen van ongeruste burgers, dat honderden drones over hun huis vliegen. Ze lijken ergens in de haven van Rotterdam opgestegen te zijn en koers zetten naar… wat?

Dan gaat het verhaal terug naar een jaar geleden en vandaar ontwikkelt het zich in meer dan boeiend heen en weer reizen in de tijd, waar steeds duidelijker lijkt te worden waar de drones naar onderweg zijn en de relaties tussen de vier hoofdpersonen zich uitdiepen. Het belang van de vraag of dit verhaal dystopische SF is, raakte op dit punt een beetje op de achtergrond, omdat het een fascinerend verhaal is, waar je helemaal in mee getrokken raakt! Ik denk dat ik hierna ook maar eens op zoek ga naar ‘De verjaardag’.

Hoe het ook zij… u heeft hiermee ook een aardig inkijkje gekregen in de hersensspinsels en problemen van een SF-bibliograaf en recensent. Dat is ook wel wat waard, nietwaar?

Jos Lexmond

Verhalen Vertellers 5 (DIV)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
288 pagina’s; prijs 18,95
Omslag: Tais Teng (Behorend bij het verhaal: Noem mij maar Daenerys)

De boeken Verhalen Vertellers 5, Maansikkels tellen (Tais Teng & Jaap Boekestein), beiden van uitgeverij MACC, Charlatans én De Laatste Verkenner (Johan Klein Haneveld), beiden van Godijn Publishing, werden me tegelijkertijd in de handen gedrukt door de bezorgende bode. Probleem dus!!! Om het een en het andere in goede én vooral eerlijke banen te leiden voor een uitgever, lees ik de boeken in de volgorde waarin ik ze ontving. Wat nu gedaan? Alle vier tegelijk gaan lezen leek me een beetje overdone, niet zo heel erg leuk én héél erg verwarrend. Dus… was ouderwets iene miene mutte het meeste eerlijke, naar mijn idee. Charlatans van Godijn Publishing kwam als winnaar uit de bus en is inmiddels al gerecenseerd (zie de website van het NCSF indien gemist). Het daaropvolgende boek moet dan, uiteraard, eerlijkheidshalve er eentje van MACC worden. Verhalen Vertellers 5 won de tweede versie van iene miene mutte, dus hierbij het resultaat!

-Tais Teng – Noem mij maar Daenerys (het verhaal bij de omslag) (SF)
Tais Teng schrijdt immer aan het hoofd van de huidige ontwikkelingen en is die meestal mijlen én jaren vooruit. Zo ook nu! AI’s mogen niet knapper zijn dan mensen, maar als dat toch het geval is… een juweeltje als opening, zowel als omslag, dan wel als verhaal!
-Jaap Boekestein – De roem van Fluïde verledens (SF)
Het eerste woord van dit prachtig getitelde verhaal luidt: “Sergio”, en dan weet je het alweer. Genieten geblazen met die onuitroeibare schelm en schavuit Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven. Daar ben ik dol op! Sergio schudt scheutig zijn scams om zich heen, om vage kennissen en vluchtige vrienden van vrienden van een onverdiend bestaansrecht te voorzien. De oorsprong daarvan ligt in een duister en oncontroleerbaar verleden. Prachtige vondsten en onuitspreekbare namen verluchtigen ook dit verhaal weer. Naar verluid heeft Jaap nog duizenden woorden paraat over Sergio en zijn wederwaardigheden in een welhaast onuitputtelijke voorraad. Reikhalzend kijk ik alweer uit naar het volgende avontuur van Sergio. Of heeft hij een advocaat als Inez Weski van node?
-Johan Klein Haneveld – Verdwaald (SF)
Perikelen na het neerstorten op een zeer onvriendelijke wereld, bevolkt met zeer onvriendelijke wezens. Wat een toeristisch uitstapje had moeten zijn… Prima verhaal, daar niet van én niks mis mee, maar ik las er wel sterkere van Johan, moet ik eerlijk zeggen.
-Karel Smolders – Lang na middernacht (SF)
Sterk verhaal van Karel Smolders, waarin klimaatellende wel heel erg dichtbij komt op de kusten van België en Nederland. Karel schrijft geweldige klimaatfictie. Zo herinner ik me zijn prachtige verhaal Tegengif in de klimaatfictie anthologie Voorbij de storm. Het was mijns inziens een van de beste in die anthologie!
-Martijn Kregting – De rust van Kara (HO)
Een intrigerend geest/detective verhaal dat soms ietwat lastig te volgen lijkt. Maar… als je er met je koppie bij blijft, dan is het prima te doen!
-Tais Teng & Jaap Boekestein – En achter de Muur een woestenij vol geparfumeerde Perzen (FA)
Ik mag een boon worden als dit geen verhaal is, dat niet echt meer in Maansikkels tellen paste qua lengte, dan wel breedte. Maar het vond hier in Verhaal Verteller 5 nog wel een prachtige plek. Nu maar hopen dat ik geen boon word, dan is boontje echt om zijn loontje gekomen. Wat het verhaal betreft… wat een prachtige titel weer, zeer wel passend in de oneindige rij prachtige titels, die beide heren aan hun fantastieke oeuvre hebben toegevoegd. Zo ook de term ‘ponyneukers’ op pagina 3 van het verhaal, dat als een absolute verrijking van onze taal kan worden genoteerd. Het wordt ongetwijfeld het woord van 2023. Maar… het verhaal. Magnifiek! Slechts het eerste woord was al voldoende om een afsplitsing te veroorzaken van onze hoofdtijdlijn en een geheel nieuwe alternatieve tijdlijn te creëren. Om ons tot de deze nieuwe tijdlijn te beperken… de intriges en escapades in dit verhaal alleen al voert ons langs diepe dalen en steile hoogten van vernuftige verhaalkunst. Laten wij er meer dan dankbaar voor zijn. Ik hoop dat ik nog wat lyriek over heb voor Maansikkels tellen, de recensie die hier kortelings na gaat verschijnen.
-Esther Geurts – Door de Poort (FA)
Esther Geurts geeft het vagevuur, hel, hemel en Petrus, nieuwe namen en betekenissen. Ondanks de religieuze inslag weet ze er toch een aardige draai aan te geven en geeft ze tegelijkertijd barmhartigheid en opoffering een bevredigende betekenis.
-Roger Kilmore – Het verlies van Getulion (FA)
Denkelijk is dit verhaal een prelude van een veel groter verhaal. Naar mijn idee stopt het op het moment dat het eigenlijk begint. Jammer… want het was best wel boeiend geschreven tot op het moment dat er iemand sterft.
-Theo Barkel – De Weerdraak (SF)
Een humoristisch verhaal van Theo Barkel, Leuk!!! En dat niet alleen, draken, DNA, gedaanteverandering en dergelijke, zijn niet de enige elementen in dit fantastische verhaal. Een weerdraak… weer eens iets anders!!!
-Gé Ansems – De Hondvogel (Geen)
Geweldig verhaal, dat moet gezegd. Maar naar mijn bescheiden mening geen Fantastiek. Dit naar de criteria zoals team Fandata, de verhalen en opnames beoordelen om eventueel in Fandata.nl op te nemen. Ik zou het meer onder de Fabels rangschikken. De boodschap die het afgeeft, moge absoluut duidelijk zijn!!!
-Joke Adams – De Geest van het Woud (SF/FA)
Joke Adams. Met elk verhaal dat ik van haar lees, lijkt ze te groeien in het schrijverschap! De Geest van het Woud is een prachtig verhaal van een levend woud in een vervuilende wereld. Misschien is een verhaal te klein voor dit gegeven, een boek mag misschien een heel stuk beter passen. Of praat ik hier voor mijn beurt?
-Yvette Hazenbroek – De Grot heeft Tanden (FA)
Leuk én (heel) kort verhaal, waar je in ieder geval wat langer over zou kunnen filosoferen. Als de ingang van de grot te klein is om de draak naar buiten te laten gaan, hoe is hij er dan in gekomen? De oplossing lijkt duidelijk na lezing dezes, maar is dat ook zo?
-Theo Barkel – De Drakendoder (FA)
Theo Barkel sluit deze anthologie af met een verhaal dat hint naar Het Chagrijnige Slagzwaard. Leuk verhaal dat de nodige humor in zich heeft. Dat kan je wel aan Theo overlaten. Een would-be drakendoder op zoek (of toch niet?) naar zijn eerste prooi.

Een alweer meer dan geslaagde vijfde versie van Verhalen Vertellers met alleen toppen en geen dalen. De mooiste verhalen, als ik ze zou moeten benoemen, dan zou ik De geest van het Woud van Joke Adam, of Tais Teng en Jaap Boekestein met de prachtige titel En achter de Muur een woestenij vol geparfumeerde Perzen, kiezen. Maar alle andere zijn zeker ook absoluut niet te versmaden. Het credo is als immer: ik kijk alweer uit naar Verhalen Vertellers 6!!!

Toevallig had ik een vandaag (inmiddels al een paar dagen geleden) een onderonsje met Johan Klein Haneveld of Facebook (voor zover je natuurlijk een onderonsje op Facebook kunt hebben), over de vele anthologieën en bundels, die op dit moment verschenen en verschijnen. Johan merkte op, dat dit alleen maar verteld hoeveel talent we op dit moment wel niet in ons Nederlandse taalgebied hebben. Ik kon het alleen maar eens met hem zijn. Het aantal debutanten is enorm, maar toch (na enig nadenken) wil ik er wel aan toe voegen dat al dat talent niet wordt opgemerkt door de grotere en reguliere uitgeverijen. Ze blijven steken bij de Fanbase Uitgeverijen en verhalenwedstrijden. Dat is een ding dat jammer is, maar dat ze blijven schrijven én publiceren, waar, waarin of waarop dan ook. En dat is geweldig. En… wij doen er ons voordeel mee. Maar… wie weet… eens!!!

Jos Lexmond