Auteur: Jos Lexmond

Kelly van der Laan & Brenda Hingstman – Onrust (SF)
De Zwijgende Aarde, deel 7
Quasis Uitgevers (2023)
182 pagina’s; prijs 17,00
Omslag: Loek Weijts

Een eerlijke bekentenis… het vorige deel (6) van ‘De Zwijgende Aarde’, Heren XVII van Roderick Leeuwenhart, kan ik me voornamelijk door de titel en de auteur herinneren en de voorgaande delen al helemaal niet meer. Mijn geheugen heeft dermate te lijden van medicijngebruik en dialyse én natuurlijk van het vele gebruik ervan door stelselmatig veel te lezen. Ik grap er zelfs maar regelmatig over dat ik eigenlijk aan één boek genoeg heb, dat ik telkens opnieuw én als nieuw kan lezen. Jammer, maar het is niet anders en je kunt er beter maar niet al te moeilijk over doen.

Gelukkig weet ik wel dat ‘De Zwijgende Aarde’, een geweldige reeks geworden is, met telkens een nieuwe gastschrijver (of, in dit geval, gastschrijvers). Tot nu toe hebben we al verhalen van Jorrit de Klerk, Jasper Polane, Mara van Ness, Django Mathijsen & Anaïd Haen, Johan Klein Haneveld en Roderick Leeuwenhart gehad. Een prachtig rijtje dat nu wordt uitgebreid door Kelly van der Laan & Brenda Hingstman. Kelly kende ik natuurlijk al, alhoewel ik helaas nog geen van haar boeken had gelezen (een mens kan nou eenmaal niet alles lezen), maar wel verschillende van haar verhalen (want korte verhalen zijn zeker mijn ding). Brenda Hingstman kende ik niet, alhoewel ze al wel in Fandata opgenomen was als co-auteur, samen met Kelly, van (uiteraard) ‘Onrust’ en een verhaal (al moet er nog een, uit EdgeZero 2022, opgenomen worden. In haar bio staat dat ze in 2014 de verhalenwedstrijd Fantastels won met het verhaal ‘Verborgen Paden’, wat vervolgens blijkbaar nergens op papier verscheen, want anders was het wel in Fandata opgenomen. Of… we zijn natuurlijk niet compleet… dat kan natuurlijk ook, al kost dat toch wel een beetje (heel klein beetje maar) moeite om dat toe te geven.

Goed… terug naar ‘Onrust’! Hoewel elk boek in de reeks los te lezen is van de anderen, mag ik toch wel zeggen dat elk deel toch wel chronologisch volgt op het vorige. Dat is natuurlijk wel prettig anders wordt het een zootje, maar heel erg veel merk je er nu ook weer niet van. Dermate losstaand is het nu ook weer wel.

Het verhaal begint met een ‘Bang’! Dat mag je wel zeggen. Joeri van Dijck wordt haast van zijn sokken geblazen als het ruimteschip, waarin hij rustig door een stalen gang wandelt, door een clusterraket getroffen wordt, waardoor het veranderd in een schroothoop. Hij wordt door zijn lijfwacht in een diepslaapcapsule geduwd en even later schiet die capsule met een rotgang uit het schip en net voordat alles zwart wordt voor zijn ogen, ziet hij nog net het schip exploderen. Dit alles gebeurd in 2324 in de vernietigende oorlog tussen de aarde en Titan.

Na die drie bladzijden, moet je wel even uithijgen van deze sterke start en meestal moet je maar afwachten of het verhaal met dezelfde adrenaline rush verder verteld wordt. Maar… daar hebben we weinig over te klagen.

Het is inmiddels 2327, drie jaar later. De oorlog is voorbij en Joeri wordt uit de ruimte en uit zijn capsule gevist en wordt gerekruteerd om een pakketje op aarde te bezorgen. Het is het begin van een gigantisch ruimteavontuur.

Ik vind dat Kelly en Brenda, beiden zich prima van hun taak hebben gekweten. Prima sciencefiction van de bovenste plank!!! Terwijl ik het boek las kwam al de mededeling dat het volgende, en achtste deel in de reeks, al gewaarborgd is. Het gaat geschreven worden door Joost Uitdehaag. Hij zei er zelf over: “Gelukkig heb ik brede schouders om op te staan.” Ware woorden, dat mag gezegd. The story continues, en… hopelijk tot het einde der tijden. Ik ben bij voorbaat benieuwd naar deel 8 tot en met deel 43, om maar eens een balletje op te werpen. Er zijn meer dan Nederlandstalige schrijvers (en misschien is een Vlaamse auteur ook wel eens leuk) genoeg, toch?

Esther Gerritsen – Gebied 19 (SF)
De Geus, Amsterdam (2023)
314 pagina’s, € 23,99
Omslag: Sander Patelski

Normaal gesproken staat Esther Gerritsen niet bekend als een sciencefiction auteur en dat is gemakkelijk vast te stellen als je haar oeuvre tot nu toe dichter nakijkt. ‘Superduif’ zou het dichtst in de buurt kunnen komen, ware het niet dat de transformatie in een duif alleen plaatsvindt in de hoofd van het meisje. Is dat hier hetzelfde? Waarom wil een literaire auteur, die Esther Gerritsen duidelijk is, dan toch eens een SF roman schrijven? Om te zien of ze het kan? Om te zien of ze het leuk vindt? Je weet het niet!

Een dag na zijn bruiloft wordt Thomas alleen wakker. Zijn vrouw is nergens te bekennen. Als hij de hond uit gaat laten, zijn de straten angstwekkend leeg.

Het is een gegeven. De mensen die ertoe doen, zijn weg. De mensen aan wie niemand iets heeft… die zijn er nog. Al snel zorgen deze staat voor gedachten en gedachten moorden. Zelfmoorden. Veel zelfmoorden, waardoor de wereld nog leger wordt! De maatschappij piept en kraakt, maar lijkt zich toch te hervinden en blijft, zo goed en zo kwaad als het gaat, enigszins functioneren.

Even een gedachte mijnerzijds tussendoor. Een intermezzo zogezegd! Wat mij betreft mag iedereen vertrekken, waarheen dan ook, die daar zin in heeft. Het wordt mij hier sowieso veel te druk op deze wereld. Dus… als iemand zich te goed vindt om op deze aardkloot rond te dwalen… vertrek!!! Ik zal je niet tegenhouden en vooral niet missen! Neem je buren dan gelijk maar mee. Ik hoop dat je daar, waar dan ook, zeer gelukkig wordt. Ikzelf zal echt niemand missen, dat is één ding wat zeker zal zijn!!! Uiteraard is niet alles waar in deze boude bewering, maar ergens zit er toch wel een grond van waarheid in! Weer door met de recensie!!!

Je mag jezelf afvragen wat het met de achterblijvers doet. Voelen ze zich achter gesteld, tweederangs, uitgekotst, uitgerangeerd, het afvoerputje van het aardse bestaan? De elite is weg. Elders? En waar is elders? Toch… op een aardachtige planeet TOI700, draaiend om een koele rode dwergster, op een honderd lichtjaar afstand van de aarde in het sterrenbeeld Goudvis? Toch? Alles is twijfel!!!

Een apart boek, verhaal! Zoals de laatste drie woorden: “Alles is twijfel”, én… dat is het! Heel het verhaal is twijfel. Het enige vaststaande feit is dat er mensen verdwenen zijn én dat er mensen achter- en overgebleven zijn. Ik twijfel of ik het een mooi verhaal vond. Het was goed verteld, dat moet zeker gezegd, maar dat kan natuurlijk niet anders met de staat van dienst die Esther Gerritsen heeft!

In een interview op internet met haar, las ik: “Ik lees graag oude sciencefictionromans, bijvoorbeeld uit 1910, om te kijken hoe men toen de toekomst zag. Vroeger heb ik in een leeskring gezeten. Daar ging het anders toe dan in de meeste leeskringen. We lazen alleen maar boeken die tijdens het interbellum waren geschreven of daarover gingen. Elke keer kozen we een ander land en kookten we eten uit dat land. We namen dan allemaal een verschillend boek mee waarover we elkaar vertelden of voorlazen. Het doel hiervan was niet om over het boek te discussiëren of het uitwisselen van meningen. Het ging erom om kennis te delen en elkaar te inspireren.” Dat is toch wel heel erg apart, niet!!! Maar wel weer mooi in combinatie met het geschrevene in ‘Gebied 19’

Toevallig (het hele leven hangt natuurlijk aan elkaar van toevalligheden), las ik vanmiddag in HSF 283 net een interview met Esther Gerritsen. Ze was met een vervolg bezig van Gebied 13. Het eerste dat ik dacht was… mooi, dan komt er misschien een einde aan de twijfel! Laten we het hopen!!! Mijns ondanks, ben ik toch weer benieuwd!!!

Jos Lexmond

Weirdo’s 143 (36e Jrg. Nr. 3)
anti-modernistisch literair (k)wartaalschrift (op) een kruispuntje
Hubert Van Eygen, Kinrooi, België (Juni 2023)
36 pagina’s; € 3,80 (jaarabonnement (4 nummers) € 13,00 voor België en € 15,00 voor Nederland)
Samenstelling: Hubert van Eygen
Omslag: Trick & Frank Roger (achterzijde)
Verkrijgbaar… stuur een mail naar hubert.vaneygen@skynet.be

Ik was de vorige begonnen met de mededeling dat de recensie van Weirdo’s 143 een eenmalige zaak zou zijn. Ha… dat was het dus niet. Het blad is veel te leuk om het bij een eenmalige recensie te laten. Ik ga me echter wel beperken tot de verhalen. De gedichten… daar heb ik normaal gesproken geen mening over, omdat ik er geen verstand van heb. Dat is misschien hetzelfde met de fantastieke verhalen, maar daar pretendeer ik wel verstand van te hebben. Mocht je het daar niet mee eens zijn, dan hoor ik dat graag (of… liever niet natuurlijk).

– Frank Roger – Een geval van nieuwsgierigheid (SF)
Een indringend en dystopisch verhaal van de onnavolgbare Frank Roger. Een schrijver die zich vermeerderd als onkruid. Stiekem, wat natuurlijk niet nodig is, heb ik eens gekeken hoeveel titels reeds in Fandata staan. Niet schrikken!!! 292 stuks… en dan weet ik zeker dat we niet alle verhalen van hem gevangen hebben. Bijvoorbeeld al zijn verhalen die in Portulaan staan, hebben we allemaal niet. Daar ga ik ook een abonnement op nemen, dus die makke gaan we achter ons laten, maar dat wil lang nog niet zeggen dat we dan wel alles hebben. Zucht… het leven van een bibliograaf gaat niet over rozen! ‘Een geval van nieuwsgierigheid’ is in ieder geval weer een prachtverhaal, geschud uit de mouw van de meester!!!

– Guy van Hoof – De hemel heeft geen dak (en de hel is met spijt geplaveid) – artikel
Een artikel met grote en kleine ergernissen, of dingen die gebeuren waar je allemaal geen invloed op hebt. Leuk of niet… je hebt er mee te dealen!

– Guy van Hoof – Jos De Freine: Oorlog en (is) waanzin – artikel
Een artikel over Jos De Freine, een man die, vrees is, aan mij totaal onbekend is. Wat uiteraard niet inhoudt dat dat voor iedereen zo is. Hij staat ook niet in Fandata, dus waarschijnlijk is hij geen fantastieke schrijver. Mij zegt dit alles totaal helemaal niets.

– Pieter Drift – Een afspraak moet nooit te lang duren (Geen)
Dit verhaal is geen fantastiek, maar wel fantastisch!!! Prachtige satire en even prachtig verteld. Kort maar krachtig. Zo lees ik zelfs graag niet fantastieke verhalen!!!

– Finn Audenaert – Kraters (HO)
Interessant verhaal, maar voor een bibliograaf verwarrend. Horror? Ja, dat denk ik wel, maar om er ook nog een behoorlijk en degelijk subgenre aan te hangen… een uitdaging. Ik heb voorlopig maar voor monsters gekozen, maar als jij een betere weet…

De Cat Kong illustratie op de achterzijde is prachtig. Frank Roger in een geheel andere, maar daarom niet mindere hoedanigheid!!!

Alweer een mooie aflevering van Weirdo’s. Nu maar weer afwachten voor, alweer, de laatste van dit jaar. Iets om alvast naar uit te kijken!!!

Jos Lexmond

Welkom in de broeikaswereld. SF-Auteurs voor het klimaat (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
408 pagina’s; prijs 22,95
Samensteller: Johan Klein Haneveld
Omslag: Tais Teng

Het is al weer drie jaar geleden dat ‘Voorbij de storm’, de eerste klimaatbundel, verscheen bij Uitgeverij Macc. Ik was daar destijds lyrisch over en schreef als afsluiting “Ik zou een ‘Voorbij de storm 2’, absoluut geen straf vinden”. Johan en Theo vonden dat destijds niet iets dat vanzelfsprekend was. Nu drie jaar later begint het er op te lijken, dat het dat wel aan het worden is. Van goed ingelichte bronnen kreeg ik op de Fantasticon, afgelopen september, te horen dat een dergelijke klimaatbundel hoogstwaarschijnlijk een twee of driejaarlijks feest zal gaan worden. Yeeha!!! Wat zoveel betekent dat ik absoluut voor ben, mocht je dat nog niet begrepen hebben. Maar goed… laten we ons eens bezig houden met ‘Welkom in de broeikastwereld’. Zevenentwintig verhalen en een voorwoord. Laten we maar snel eens kijken wat er allemaal in staat, want dit wordt weer een dikke recensie, dat voel ik aan mijn gerezen water!!!

– Johan Klein Haneveld – Voorwoord
Johan neemt zelf niet deel aan de inhoud van ‘Welkom in de broeikaswereld’. Waarom dat is… ik vroeg het hem en kreeg als antwoord: Er waren teveel deelnemers en de verzamelbundel werd daardoor iets te dik, dus maakte Johan, zoals een goed samensteller betaamt, plaats. Hij schreef tenslotte het voorwoord al. Good for you, Johan!!!
– Max Moragie – Doornroosjes kamer (SF)
De commercie heeft toegeslagen in der toekomstige broeikaswereld. Een nieuwbakken miljardair probeert slaatjes te slaan uit het escapisme. Hoe pakt dat uit? Prima verhaal met angstwekkende vooruitzichten!
– Jasper Polane – EVA16 (SF)
Voedsel, een meer dan noodzakelijk item in de nabije toekomst. Een item ook waar nog aan geknutseld kan worden. DNA, bestendigheid tegen wat dan ook, grotere opbrengst. Alles zaken die mee zullen spelen, maar… mag alles wijken voor de commercie? Jasper schreef een prachtig vooruitziend verhaal!!!
– Debbie Willems – Pixels (SF)
Ouder worden we allemaal. Ouder worden,,, geen probleem! Ouder zijn, dan pas komt het probleem! Daar kan ik zelf inmiddels ruimschoots over meepraten. Tel daar dan nog eens wat trauma bij op… Gevoelig verhaal in combinatie met klifi en je krijgt: Pixels!
– Miriam Borgermans – De schildpad (SF)
Een huiveringwekkend verhaal waarin je verschillende malen op het verkeerde been gezet wordt. Prachtig verteld en geschreven, naar om te lezen. De toekomst is…
– Danique van der Rijt – Hittealarm (SF)
In een verhaal van slechts vier pagina’s weet de, tot nu toe (voor ons in ieder geval), Danique van der Rijt ons een totaal hitte vergiftigde wereld voor te schotelen. Wie overleefd, wie over…
– Eowen Valk – De voedseloase (SF)
In eerste instantie denk je, als je het verhaal begint te lezen, niets nieuws onder de hete zon, maar als het verhaal vordert, grijpt de beklemming om zich heen. De verschillen tussen wel en niet hebben, worden schrijnend duidelijk! Zoals gezegd: Beklemmend!!! En inderdaad… met hoofdletter en drie uitroeptekens!!!
– Ursula Visser – De levende legende Roeland (SF)
Prachtig en realistisch verhaal over een beschermd dierenpark in Zuid-Afrika. Teeltprogramma’s en resistente bosbouw zorgen voor goede resultaten in die parken, maar toch… Spannend geschreven. Zeer de moeite van het lezen waard!!!
– Marjan Brouwers – Toen het water kwam (SF) (Een prequel van de Leegland-trilogie)
Fascinerend, en niet weg te leggen, dystopisch verhaal. Prequel van de Leegland trilogie. Het eerste deel heb ik zien staan in de bieb en het tweede deel, ‘Zonderland’. is augustus jl verschenen. Na het lezen van dit verhaal is een sterke drang tot lezen van ‘Leegland’ ontstaan, dus gaat er zeker van komen. Als de recensiestapel maar wil slinken en als het derde deel er ook is.
– Kelly van der Laan – Midwinterrace (SF)
Geweldig leuk verhaal wat zich afspeelt in 2091 in een totaal veranderde wereld. Een podrace van Brussel naar Stavanger. Goed opgezet, maar de gierende spanning waardoor ik op het puntje van mijn stoel zou moeten zitten, bleef toch een beetje uit. Jammer, want de opzet, daar was niks mis mee en het zat er in, maar kwam er niet helemaal uit.
– Sonja Boschman – Het licht van Thuredrecht (SF)
Aangrijpend verhaal over een mater familias in een verre toekomst en in een sterk veranderde wereld. Henne is een oude vrouw, vorderende dementie is haar deel en ondanks dat wil ze werken voor de gemeenschap van Thuredrecht, moet ze toegeven niet meer alles te kunnen wat ze wil. Prachtig en gevoelig verteld!
– Roderick Leeuwenhart – Onderwaterhypotheken (SF)
Het idee achter dit verhaal is zo absurd dat het weer briljant wordt! Ik zou mijn rechter, nou ja… linker eh, pink geven voor zo’n idee. Lees en huiver, of lach jezelf een hernia! Whatever!!!
– Frans van der Eem – Nieuw Babylon Blues (SF)
Als Brabander (niet geboren, dus niet in hart en nieren) kan ik dit verhaal niet echt geweldig noemen. De enige goede Brabander is een dode Brabander! Dat stuit mij, als Bemoste Beeld winnaar 2023, tegen de borst! Alle gekheid op een houtje… (wat kunnen die Brabanders mij schelen) het is natuurlijk een prachtverhaal. Een mooie én aantrekkelijke, maar gevaarlijke, wereld. Spannend en mooi. Logisch vervolg? Minimaal een boek en nog een aantal verhalen in dezelfde setting om de karakters te slijpen en uit te diepen. Ik kijk er naar uit!!!
– Hervé Suys – TROVIANADO (SF)
Prachtig verhaal met simpele oplossingen voor ingewikkelde problemen. Het enige dat de oplossingen moeilijk maken is interactie met… en dat soort dingen. Dolle pret!!!
– Liesbeth Jochemsen – Brieven der voorvaderen (Geen)
Het ‘verhaal’van Liesbeth Jochemsen zorgt voor een probleem voor de bibliofiel in mij, de recensent dezes zijnde. Naar mijn mening is het geen verhaal, doch slechts een opsomming van aangepaste bijbelteksten, en dus een lijst van geboden en verboden voor de moderne gelovige, iets wat deze ongelovige niet is. Als er gerede redenen zijn, dit ‘verhaal’ wel op te nemen in Fandata, ben ik gaarne bereid tot discussie!
– Paul van Leeuwenkamp – Operatie RommelHoms (SF)
Enigszins verrast was ik Paul van Leeuwenkamp hier in deze anthologie aan te treffen. Maar waarom ook niet? Paul brengt aliens ten tonele die een, twee, drie de oceanen zuiveren van plastic soep en de CO2 in de atmosfeer was al teruggebracht met een behoorlijke aantal procenten. Nu de politiek nog… zoals gewoonlijk!
– Joost Uitdehaag – Wellnesscentrum Bomenbad (SF)
Een aangrijpend verhaal met een grote impact. Iedereen zou het moeten lezen en kunnen zien waar het uiteindelijk allemaal op uit zou kunnen draaien. Extinction Rebellion zou overbodig zijn, als de wereld met dit verhaal de grenzen van de voorstelbaarheid op zou kunnen rekken. Schijnbaar simpel, maar prachtig verteld. Ik ben zeer benieuwd wat Joost van het achtste deel van de ‘Zwijgende Aarde’ gaat maken. Nu, na lezing van dit verhaal, nog heel veel meer!!!
– Joke Adam – Elektriciteit (SF)
Al eerder, in een andere anthologie, heb ik over Joke Adam vertelt. Dat ik haar steeds beter vond gaan schrijven. Die mening ben ik nog steeds toegedaan en misschien is die mening alweer iets versterkt. Zo hier een verhaal van de ineenstorting en een van onbegrip, onkunde en onwetendheid. Een uitwisseling moet onderling begrip verschaffen!!!
– Hay van den Munckhof – De torens van Midland (SF)
Hay creëert een nieuwe wereld met echo’s naar het verleden. Ook creëert hij een fascinerend verhaal dat naar mijn idee net iets te snel eindigt, waardoor een mogelijkheid tot onbegrip ontstaat. Niettemin verdient een dergelijke goed uitgedachte wereld nog een nieuw verhaal, wellicht zelfs een boek, of waarom niet beiden!!!
– Jorrit de Klerk – Jetski (SF)
Jorrit de Klerk schrijft mooie verhalen. Heel erg mooie verhalen! Ook ‘Jetski’ is mooi én aandoenlijk. De wereld waarin ‘Jetski’ zich afspeelt is goed doordacht en en verdient welzeker een uitgebreidere kennismaking. Een boek? Een trilogie? Ik wil zeker meer van deze wereld zien, waarin Dunc en zijn vrienden een wonder verwachten. Een wonder van genezing, niet alleen van Dunc, maar van de hele wereld!
– Charkes van Wettum – Vijf ijsberen (SF)
Briljant verhaal! Het enige nadeel is de verwarring die geschapen wordt door de nummering van de Zoon, Vader en Grootvader. Ik vrees dat ik het op een gegeven moment niet meer kon volgen. Maar… als je de nummering negeert, dan gaat het prima. Originele vertelling!!!
– Peter Kaptein – Vier seizoenen van Salomé (SF)
Fascinerend verhaal in een experimentele schrijfstijl. Je moet erbij blijven en dan is de beloning daar. Een scan uitgevoerd met finesse, verborgen, geborgen, zonder zorgen!!! Hoewel…
– Krista Noor – De erfenis (SF)
Prachtig en aangrijpend verhaal over verlies, groot verlies, een klein verlies. Groot is het verlies van een leefbaar, klein het persoonlijk verlies en met name het verlies van haar zoon. Krista Noor… wat mij betreft… een ontdekking!!!
– Marleen Oosterbaan – Sliksporen (SF)
Angstaanjagend verhaal over wadden, Friezen, bewoners van Titan en dies meer. Een toekomst waar je nog niet met één been in wilt staan. Een door mutaties en ziekten verziekte toekomst, waar onverstaanbare dialecten het overgenomen hebben van duidelijk Nederlands. Zo onrustbarend dat het geweldig is!!!
– Karel Smolders – Het reservaat (SF)
Een liefdevol verhaal over keuzes, afslagen en richtingen. Welke is de juiste? Prachtig, boeiend én origineel verhaal. Aan het einde blijkt het ook nog eens verrassend te eindigen. Karel weet me altijd weer te pleasen!!!
-Theo Barkel – De Siberische Rivièra (SF)
Grimmig, maar niet van humor ontbloot verhaal. Verslag van een reis naar de Siberische Rivièra, een Shangri-la welhaast. Een verslag van een slopende reis waarbij verlies de boventoon voert, waarbij aliens op de achtergrond tot de trompet steken. Bijzonder treurige dystopie die boeit!
– Terrence Lauerhohn – Prometheus mechanica (SF)
Terrence Lauerhohn doet normaal gesproken zijn eigen ding. Laat zich niet dwingen in restricties. Daarom vind ik het vreemd hem hier aan te treffen. Ik kan me niet heugen eerder een verhaal van hem te hebben gelezen. Dit verhaal speelt zich af in een verre toekomst. Of het in die zin iets met de broeikaswereld van doen heeft… en of de gebeurtenissen met dit superwezen zich echt op aarde afspelen is onduidelijk. De ene keer zou je zeggen van wel, de andere keer…
– Tais Teng & Jaap Boekestein – Getijdenschatten (SF)
Waanzinnig mooi verhaal. Het leest alsof het heel ontzettend makkelijk geschreven is. Misschien is dat ook wel zo. De ideeënrijkdom geëtaleerd in dit verhaal is ontzettend groot en mag als voorbeeld dienen voor de rest van schrijvend Nederland. Met recht een prachtige afsluiter van een prachtige anthologie.

Zoals zojuist gezegd… een prachtige anthologie!!! Ik zou niet kunnen zeggen welk verhaal ik het beste vond. Er zouden zo maar een tiental (of waarschijnlijk nog wat meer) verhalen voor die eer kunnen strijden! Het is uitgeverij Macc, in de persoon van Theo Barkel en Johan Klein Haneveld, al weer gelukt een top verzamelaar samen te stellen en op kop te plaatsen van een schier oneindige reeks van perfecte verzamelbundels en bundels, die maar niet op lijken te drogen. Er staan er alweer een aantal op punt van verschijnen. Macc neemt absoluut wat dit betreft absoluut een toppositie in op de Nederlandstalige markt. Ik blijf met groeiend plezier deze uitgaven volgen en recenseren. Zoals in mijn aanhef te lezen, komt er vrij waarschijnlijk in 2025 of 2026 (maar liever in 2025, wat mij betreft) een nieuwe klimaatbundel. Ik kijk er nu al naar uit!!!

Jos Lexmond

Fantastische Vertellingen 67
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (September 2023)
105 pagina’s; prijs € 7,95 (jaarabonnement (4 nummers + Tjonge) € 29,95)
Samenstelling: Remco Meisner
Omslag: Ingrid Heit/Marco Bezoet de Bie
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/

En… hier is dan de volgende. We gaan gewoon door waar we de laatste keer gebleven waren! Om je geheugen even een klein beetje op te frissen, had ik het daar over het feit dat als ik klaar was met FV 66, dat FV 67 al weer op de mat zou liggen. Nou inderdaad dus… het lag er al weer. Nou is FV altijd een tijdschrift dat ik graag door de bus zie schuiven. Niet dat ik dat ooit fysiek meemaak. De postboderin, postboderes (of hoe noem je een postbode van het vrouwelijk geslacht eigenlijk?), zie ik de eigenlijke daad nooit voltrekken. Dit keer viel FV niet op de mat maar stak, de zwaartekracht trotserend, op hangen en wurgen in de brievenbus. Met een ferme ruk voorkwam ik de desastreuze val op de mat (nee hoor, valt wel mee, maar doet het wel qua dramatiek). Het voelde als een redding! FV 67 werd toegevoegd aan de Grote Hoop, de immer toenemende stapel NTL&NTR (nog te lezen en nog te recenseren), tot nu. Nu was ie gelezen, van aantekeningen voorzien (anders kan ik het niet onthouden) en klaar voor de recensie. Hier gaan we!!!

Als immer beginnen we met het ‘Meyvistisch melodrama’. Op zich zou het wel eens, bij wijze van afwisseling, ermee eindigen, peins ik onderwijl. Dan krijg je een heel andere inzicht, of liever: uitzicht. Ik peins nog even verder. Misschien eens opnemen met Remco, noteer ik.

– Remco Meisner – Meyvistisch Melodrama – illustratie: Peter Erhardt
Welzeker een prachtig betoog over overdadige belemmeringen en opgeworpen grenzen, barricades en wat dan ook, die de fantasie belemmeren om te shinen, te excelleren. Zoals gezegd… een mooi betoog. Weg met alle paal en perk stellingen van de geest. Produceer onbekommerd en gooi alle trossen los. Laat echter wel een proeflezer los op uw huisvlijt. Onleesbare troep wordt er al voldoende geschapen, daar is geen enkele behoefte aan. Dit laatste is een hartenkreet van uw recensent en heeft niets, met welk melodrama dan ook, van doen!

– Charles van Wettum – De eenzame vaarder (SF) – illustratie: MOZ
Charles van Wettum schrijft en publiceert als een malle. Is het een poging om Johan Klein Haneveld in het halen, of zelfs (op den duur) Tais Teng te verslaan? Dat is gedoemd te mislukken. Maar… hij schrijft plezante verhalen en ik vind het dus helemaal niet erg dat ik hem tegenwoordig, zowel digitaal als analoog, overal en nergens tegenkom. Met dit verhaal slaagt hij er in om me te laten grinniken! Mooi dus!!!

– Paul van Leeuwenkamp – Tijd voor geschriften 3 (essay)
Met als onderschrift: “… een persoonlijke maar (vaak) gefundeerde terugblik…”, wat meer dan waar is, denk ik! Prachtige en interessante geschiedschrijving van de Nederlandstalige tijdschriften in een roemrijk en minder roemrijk verleden. Ik moet nu even mijn Fandata pet opzetten, want het doet mijn Fandata hart ontzettend goed dat voor dit artikel Fandata menigvuldig is geraadpleegd. Het geeft een warm gevoel als iets door anderen gebruikt wordt, waar je jaren en jaren (een kleine veertig jaar al met al) aan gewerkt hebt. Verder (nog nagloeiend) weer met de recensie pet op. Zoals te zien in dit tijdschrift, is er ontzettend veel te vertellen over reeds lang ter ziele gegane, maar ook nog steeds bestaande, tijdschriften. Zo komen ze weer eens in het voetlicht te staan én… er is nog veel meer te vertellen! Dat zal blijken…

– Frank Roger – De man die eendollarmeisjes verzamelde (FA) – Illustraties: Gert-Jan van den Bemd
Welhaast in elk zich respecterend tijdschrift kom je hem tegen. Frank begint mijn vriend te worden! Ik ontmoette hem voor het eerst live (levend klinkt een beetje raar) op Fantasticon in september in Nieuw-Vennep, maar de kans om echt met hem van gedachten te wisselen, kreeg ik niet. Veel te veel mensen (ook heel erg leuk) trokken aan me omdat ik het Bemoste Beeld 2023 had gewonnen. Misschien komt het er bij een volgende gelegenheid meer van! Anyway… via zijn verhalen leer je hem ook beter kennen, denk ik. Alhoewel… waar dat allemaal vandaan komt? Neem dit verhaal nu weer! Schitterend, maar het idee alleen al! Niet alleen de hoofdpersoon Paul, maar ook ik kan me daar het hoofd over breken! In een woord prachtig! Frank vertelde me, in de tijd die ons gegeven was, dat in 2024 een nieuwe bundel met verhalen zou verschijnen. Een betere bron als iets om naar uit te kijken kan je je niet wensen!!!

– Onder de indruk (boekbesprekingen: wat vinden zullie ervan?)
Recensies van Charles van Wettum, Finn Audenaert, Guido Eekhaut en Johan Klein Haneveld. Ze ontleden nieuwe uitgaven op het Fantastieke vlak én ze doen dat GOED!!!

– Miriam Ootjers – De wolven van de maan (FA) – illustratie – Ben van den Outenaar
Miriam Ootjers was tot nu toe een onbekende voor mij, hoewel ze al een boek met sagen (Groninger sagen en folklore, verteld en herverteld) gepubliceerd heeft. Dus, volgens mij, is dit haar debuut voor het grote fantastieke publiek. En wat voor een debuut. Prachtig en ontspannen, en bij tijd en wijle niet gespeend van humor, verteld verhaal over de terugkeer van de magie in onze harde wereld. Met hier en daar een hint naar sprookjes, niet te missen. Ben al benieuwd naar een volgend verhaal, maar dit lijkt alvast een mooie aanwinst in schrijversland te zijn!

– Paul van Leeuwenkamp – De stormachtige entrée van Charles van Wettum (essay)
Het zal je maar gebeuren als beginnend SF schrijver, een dertien pagina’s tellend essay over jezelf. Waarin je allereerst gefileerd, uitgebeend en plat gefilosofeerd wordt tot je een leeg gewrongen dweil bent en platgewalst tot 0,1 micron. Gevolgd door een relevatie die je met beide voeten weer stevig op de aarde zet. Als je goed over dit essay nadenkt en het in je achterhoofd houdt, dan wordt je zeker en vast nog een betere schrijver dan je al was. Misschien viel het je tegen en werd je er soms en misschien een beetje kwaad over, maar je weet niet half wat voor veer je op je hoed hebt gekregen. Ik zou het koesteren!!!

– Rob Geukens – De schreeuw in de ochtend (HO) – illustratie: Fred Hemmes
Bijzonder eng verhaal! En dan net voordat ik naar bed ga. Bedankt, Rob!!! Het balanceert tussen waken en slapen, en met elke droom blijft er minder over. Zou je zelf ook…? Nee toch, wel? Zoals gezegd: ENG!!!

– Oxana Langbeen – KTZ ir. C. Vaert (SF) – Illustratie: MOZ
Alweer een prachtige editie van Oxana’s Oxymoron. Gedegen én overdacht antwoord van Oxana op elke vraag. Wie wil dit nou niet? Blijf dus allemaal met een gerust hart (gewetens) vragen stellen! En… vooral niet naar de bekende weg…

– Ruuf de Jong – Zwemmen (SF) – Peter Erhardt
De mensheid woont tegenwoordig op de maan. Prachtig verhaal van een vrij onbekende schrijver die debuteerde in Ganymedes 23 en won in 2022 de Baarnse literatuurprijs met dit ‘Zwemmen’. Ook niet niks. We gaan nog van hem horen en zien!!!

En dan nog de puzzel. Daar heb ik helaas geen geduld voor en word er scheel van, maar… hou je niet in en verlies je in de zoektocht. Succes!!! Er resten ons alleen de medewerkenden nog. Een opgewekt stelletje, als je het mij vraagt. Maar dat doe je niet, wel?

Al met al alweer een geslaagd Fantastische Vertellingen. Prachtig waar een klein blad groot en onderhoudend in kan zijn. Als gewoonlijk laten we Fantastische Vertellingen 67 weer achter ons en beginnen alweer reikhalzend uit te zien naar Fantastische Vertellingen 68. Het werk van een uitgever is nooit gedaan, dat blijkt. Veroordeelt tot een rusteloos zoeken naar inhoud. Heb medelijden met de man en stuur wat in! Misschien heeft de lezer er ook nog wat aan. In gespannen afwachting…

Jos Lexmond

Johan Klein Haneveld – *De laatste detective (SF)
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (2023) Snuffel-reeks 11
77 pagina’s; prijs 9,95
Omslag: Ingrid Heit/Gert-Jan van den Bemd

Johan mag wel uitermate tevreden zijn over zijn uitgaves van dit jaar zover. Zo uit uit mijn bolle hoofd (nee hoor, stiekem gekeken in Fandata) een hele kudde verhalen, ‘De Anti-Materie tovenaars’ samen met Theo Barkel (komt ook nog een recensie van). ‘De laatste detective’, een bundel SF detective verhalen en ‘De laatste verkenner’, nog een bundel, maar dan met SF verhalen. En… als klap op de vuurpijl ‘Welkom in de broeikastwereld’. Er staat geen verhaal van hemzelf in, maar het was duidelijk een hele klus. Verder staat er een nieuw boek bij Macc in de planning: ‘De jongen die met geesten sprak’. En, als de welbekende klap op de vuurpijl, is hij, samen met Antonie Holslag, aan een brievenroman bezig (ben ik heel erg benieuwd naar) en ook zit er weer een nieuwe bundel in de pijplijn. Voor het einde van dit jaar zullen er vast en zeker nog wel wat verhalen ergens in verschijnen. Jehosaphat en Johan zelf weten: wat nog meer! En dat dus alles nog maar in zijn vrije tijd!!! Een druk baasje dus, dat kan je rustig stellen! Als lezer zou er haast een overdosis Johan Klein Haneveld van krijgen. Maar voor mij persoonlijk valt valt dat gelukkig reuze mee! Maar goed… genoeg!!! Nu dan: ‘De laatste detective’.

Mentaal is de stap van ‘De laatste verkenner’ naar ‘De laatste detective’ niet zo groot. Fysiek is die wat groter. Van 28 verhalen naar 5, van 327 pagina’s naar 77, van een paperback naar een mooie hardcover mét leeslint, met wel een titelverhaal en zonder titelverhaal. Geen thema, wel een thema. Grotere verschillen kan je haast niet hebben. Okay… beiden zijn ze volledig SF, dat dan weer wel. Waar leidt dit allemaal toe? Wel… naar helemaal niks. Dus…

Laten we dan maar snel beginnen met de recensie van deze bundel, want anders gaat het nog langer duren voordat ik aan ‘Welkom in de broeikaswereld’ kan beginnen. Qua recenseren dan, hij is al gelezen en het was een schitterende anthologie, dat kan ik alvast wel verklappen!!!

– De drie verdwenen blikken (SF)
Mark is een ondergewaardeerd lid van een kleine gemeenschap in een schuilkelder na een atoomoorlog? Overleven is het motto en als er drie blikken Goulashsoep gestolen blijken te zijn, blijkt Mark, door zijn belezen achtergrond, de aangewezen persoon te zijn om het raadsel van de diefstal op te lossen door een Sherlock Holmes-achtige benadering. Er heerst een beklemmende sfeer in de schuilkelder. Mensen worden niet echt beoordeeld op hun mens zijn, maar op hun nut voor de groep. Ben wel heel erg benieuwd naar het vervolg in:

– De rat met de zes poten (SF)
We zijn inmiddels twee jaar verder dan in het vorige verhaal. De groep lijkt hechter te zijn geworden. Er is een baby, die inmiddels al wel een peuter genoemd kan worden. De opdracht voor Mark, behalve het maken van vuur, is vooral door zichzelf gegenereerd. Het verhaal in een uitdijende wereld voor schuilkelderbewoners.

– De schuld van de apotheker (SF)
En… we zijn al weer wat verder in de tijd. Hoeveel? Geen idee, maar de groep in de schuilkelder is inmiddels weer uitgebreid met mensen die nuttig kunnen zijn. Nadat de apotheker, hij droeg een grote tas met medicijnen op zijn rug, drie weken terug gearriveerd was, werd Thomas dood aangetroffen. Whodunit is een aparte omgeving mét een aparte ontknoping.

– De komst van de zieneres (SF)
Het was een kwestie van tijd dat de uitdijende groep van Mark een grotere, goed georganiseerde groep tegen zou komen. Het moment was daar. De nieuwe groep werd geleid door een zieneres, een paranormale vrouw. Hoe loopt dit af?

– Het einde van de oorlog (SF)
Het laatste verhaal, het laatste raadsel, de laatste oplossing. Het is het einde van veel!!!

Mooie bundel verhalen met winst en verlies, zeker in die volgorde. En bovendien is elk verhaal (alsmede de omslag) verlucht met een illustratie van Gert-Jan van den Bemd. Ook al geen straf! Tussen elk verhaal zit een zekere tijd. Misschien was een structurele roman een betere keuze, een betere (of in ieder geval andere) manier van vertellen geweest. Ik twijfel er over, maar deze manier werkte ook! Het is in ieder geval een fascinerende vertelling over het herpakken van het leven na een ramp. Een weg voorwaarts, dat is toch wat de mensheid in zich heeft. Laten we hopen dat het zo blijft, we mochten het eens nodig hebben in een nabije toekomst!

Jos Lexmond

SF Terra 282
Perry Rhodan Science Fiction Vereniging Terra (Augustus 2023)
40 pagina’s (jaarabonnement (4 nummers) € 27,50)
Samenstelling: Cor van Mechelen
Omslag: Cor van Mechelen/John Swab – Affiche Body Brokers
Verkrijgbaar bij: ledenadmin@sfterra.nl

Nooit eerder recenseerde ik een SF Terra. Vreemd eigenlijk, want dat doe ik inmiddels wel voor HSF, Fantastische Vertellingen (Tjonge), Wonderwaan, Weirdo’s, In Tenebris en Sintels. Dus… werd het hoog tijd. Niet alleen deze reden was voor mij wat de doorslag gaf het nu eens te doen. Er stonden nu ook viertal verhalen in, wat mij betreft ook al een goede reden, maar de meest zwaarwegende reden was wel dat het alweer fout ging met de administratie van de verhalen bij SF Terra. Dit keer bij een tweetal, alleen in deze SF Terra 282 al. Daar kom ik straks, bij de verhalen zelf, nog op terug .

Wij van Fandata onderhielden al sinds 2017 regelmatig mailverkeer met SF Terra. We vragen dan naar namen van schrijvers (of andere missende gegevens) als die niet vermeld zijn. Want, waar wij een ontzettende hekel hebben is het feit dat we verhalen met een schrijver als Anoniem op moeten nemen in Fandata. Maar dat niet alleen, ook de namen van illustratoren bij illustraties van de verhalen, vertalers (indien vertaald uiteraard), buitenlandse titels en waar ze eerder verschenen zijn, ontbreken veelvuldig. We hebben een behoorlijk aantal voorbeelden, van waar het fout ging. Ook met het toekennen van de juiste schrijver bij de juiste verhalen. Een nonchalante verklaring was dat een verhaal al een jaar of tien op een stoffige plank lag en waar de auteur dan zijn naam niet op had genoteerd. Toch plaatsen ze het verhaal, want in vele gevallen reageert de schrijver wel nadat hij vernomen heeft dat zijn verhaal in ons blad staat. Toch niet tien jaar later en als de oorspronkelijke auteur een Griek was, denk ik zo.

Er zijn, buiten de voorbeelden die we genoteerd hebben, vrijwel zeker nog andere voorbeelden van een slechte administratie, maar wij gaven het, op een gegeven moment, op. De situatie verbeterde niet en dus besloot ik maar eens het een en ander in een recensie samen te vatten. Voor een van de oudste SF tijdschriften van ons land, het bestaat al sinds 1972, is een dergelijk slordig omgaan met haar inzendingen, geen visitekaartje.

Uiteraard is het niet alleen kommer en kwel met SF Terra. Bij elk nieuw nummer sla ik het steeds met evenveel plezier (maar ook weer met schrik in het Fandata hart) weer open. Ik ben niet voor niets al, weet ik hoeveel, jaren een trouwe abonnee. Het filmnieuws door Ton van Rooij, niet te versmaden, het boekennieuws (met een recensies) kijk ik altijd met zeer veel interesse door. Daar is alleen maar positief over te melden.

Maar dan… dan komen we aan bij de verhalen.

-Miriam Ootjers – Geen Anderlaar (FA)
Op de wereld van de Anderlaars, zijn alleen maar Anderlaars. Ze hebben een lichtblauwe linkerhand en een zachtroze rechterhand. Als er een geboren wordt met alleen maar roze vingertjes en teentjes is haar moeder hevig teleurgesteld. Ze wil een normale Anderlaar. Als het kind opgroeit, kan ze alleen maar de laagste baantjes krijgen. Wat is haar toekomst? Leuk verhaal, waarvan je in eerste instantie denkt dat het rammelt, maar… toch niet!!! Het is overigens wel eerder verschenen in de anthologie ‘Afvalligen’, in 2022 uitgegeven door Godijn Publishing.

-Louis Evans – Babies komen van de aarde (SF)
Op zich geen onaardig verhaal over een gekoloniseerde wereld, waar de natuurlijke geboorte van kinderen om de een of andere reden (er wordt verder niet op in gegaan) niet mogelijk is. Persoonlijk zou ik toch wel willen weten, waarom dan niet, maar vooruit. Wat me vooral stoort is, dat dit vertaalde verhaal zonder een buitenlandse titel en eventueel waar het eerder verscheen, gepresenteerd wordt. We hebben evenwel een vertaler dit keer: Dian Koster. Dat is vooruitgang. Ze doet normaal gesproken de ledenadministratie, maar voor zover ik kon beoordelen (dat is discutabel), lukte het niet slecht. Als bibliograaf van Fandata ben ik meer dan geïnteresseerd in voornoemde gegevens, en ik kan me voorstellen dat er meer mensen zijn die dit willen weten. Dus… ben ik zelf maar op zoek gegaan. Gelukkig heb ik in dit geval iets kunnen vinden, wat niet evident is voor andere verhalen en/of schrijvers. Louis Evans is een Amerikaanse schrijver en zijn verhaal ‘Babies Come From Earth’ (een van zijn eerste verhalen) verscheen in december 2019 in Motherhood/The London Reader. Op zijn website https://www.evanslouis.com/fiction houdt hij zelf ook bij waar zijn verhalen zijn verschenen in het buitenland. Er is onder andere een Roemeense en een Estse vertaling, een in het Galician (Gallisch? Maar het is zijn eerste vertaling in een andere taal) en nog een tweetal andere in het Engels, maar… SF Terra 282 staat er niet bij. Louis Evans, die zijn publicaties zelf zo nauwgezet bijhoudt, weet dus nog niets van zijn vertaling in het Nederlands!!! Slordig én jammer!!!

Frank Roger – Gouden zaakjes (SF)
Eigenaar van een noodlijdende winkel krijgt toegang tot een andere wereld met rust en stilte, een prachtige ster en stenen met een verfrissende geur. Ze blijken een boost én gouden zaakjes voor zijn winkel te zijn, maar dan… Alweer een prachtig verhaal van de prachtige verhalenschrijver, Frank Roger. Het is een verhaal waarin ‘gratis’, niet altijd ‘goed’ betekent.

-Charles van Wettum – Keukenmes (SF)
‘Huh’, zal je zeggen! Mike Jansen, stond er toch boven. Inderdaad… de grootste slordigheid in dit tijdschrift! ‘Keukenmes’ is onterecht toegeschreven aan Mike Jansen. Charles van Wettum, maakte er niet zo’n probleem van, las ik op Facebook. Misschien dat er een rectificatie verschijnt in de volgende SF Terra (of misschien ook niet), maar leuk is anders! Misschien ook wel voor Mike Jansen, maar die heb ik er nog niet over gehoord (of heeft het misschien gemist). Het verhaal zelf, ‘Keukenmes’ is zeker weer prachtig. Een geleerde komt tot het besef tot waartoe zijn uitvinding in staat zou kunnen zijn. Prachtig!

Op de laatste pagina van het verhaal staat een illustratie, die gezien het verhaal er niet bij hoort. Maar is dat ook zo? Als het er toch bij hoort… dan graag de vermelding van de illustrator! Indien niet… zet het elders!

SF Terra is een prachtig blad, waar ik inderdaad met veel plezier van zal blijven genieten. Maar ik wil vooral de redactie oproepen om in de toekomst accurater met de verhalen en hun auteurs om te springen. Beiden verdienen dat!!! En ook niet afwachten tot er een auteur (na publicatie) reageert, maar zelf proactief omgaan met de ontvangen publicaties. Een beetje administratie, daar gaat geen mens aan dood en het geeft alleen maar vreugd en jolijt. Is het niet voor jullie zelf, dan wel voor de lezers en bibliografen dezes. Uiteraard ga ik vanaf nu de toekomstige uitgaven van SF Terra ook recenseren. Dus… weest gewaarschuwd!!!

Jos Lexmond

HSF 282, Jaargang 4, 2023/2. Verhalen
NCSF – Nederlands Contactcentrum voor Sciencefiction (Juli 2023)
44 pagina’s (jaarabonnement (4 nummers) € 30,00)
Samenstelling: NCSF
Omslag: Alice Jouanno
Illustraties: Pixabay/Jasper Polane/Johanna Lime
Verkrijgbaar op: penningmeester@ncsf.nl

De verhaleneditie van HSF is bij altijd meer dan welkom en dat komt natuurlijk omdat ik gek op verhalen ben! Je kunt me er ‘s nachts bij wijze van spreke voor wakker maken, maar meestal is het zo dat ik ‘s nachts ergens, om weet ik veel hoe laat, wakker wordt op de bank met het te lezen onderwerp op de schoot, op de bank of op de grond. Dan ben ik weer eens ongemerkt bewusteloos geraakt tijdens het lezen. Dan moet je maar eerder naar bed gaan, hoor ik jullie zeggen! Maar hoeveel eerder dan. Ik weet het moment meestal niet dat ik bewusteloos raak. Maar goed… dit is mijn probleem, of nou ja… probleem… ik heb er niet zo’n moeilijkheden mee. Ik word wakker, ga naar bed en slaap lustig verder. Wie maakt me wat. Mijn vrouw heeft het ook al opgegeven zich er druk over te maken. Dus… wat wil je nog meer. Wel… tijdschriften, boeken, anthologieën, bundels en dergelijke, met veel verhalen er in. Dit keer dus HSF 282. Wat stond erin en wat vond ik ervan!

-Jasper Polane – Nessa (SF)
Jasper zou, wat mij betreft, acuut mogen stoppen met al zijn activiteiten (uitgeven uitgezonderd) en zich fulltime bezig mogen gaan houden met schrijven met misschien ‘Witruimte’ als favoriete onderwerp. Hier, in deze uitgave van HSF, in ‘Nessa’ verhaalt hij over Clinton, die naar 2800 voor Christus gelokt, van zijn bio computabele mogelijkheden ontdaan wordt en opsluiting in de diepste kerker in de Soemerische stad Uruk, zijn deel zal zijn. Hij weet echter te ontsnappen en vindt een veilige haven bij Nessa. Ontdaan van al zijn toegangen tot de functionaliteit van de Witruimte, leert hij het leven in Uruk te omarmen. Prachtig verteld. Verhalen die zich in de Witruimte afspelen verworden langzaam maar zeker tot een Saga én een illustratie van eigen hand. Jasper heeft onvermoede talenten!

-Johan Klein Haneveld – De gouden vrouw (SF)
Als er ergens geen verhaal van Johan Klein Haneveld in staat, dan voelt dat meteen als een gemis, zoals je hebt als er een kies getrokken is, waarvan de verdoving nog niet is uitgewerkt. Je wilt de hele tijd checken of ie er echt niet (meer) is. Met verhalen van Johan is het net zo. Je wilt constant checken of hij echt niet aanwezig is. Gelukkig hoeft dat hier in HSF 282 niet! ‘De gouden vrouw’ is een meer dan vermakelijk verhaal, dat zo geloofwaardig geschreven is, dat je het haast voor waar aan zou nemen. Leuk!!!

-Sophia Drenth – Sahers dans (FA)
Het is alweer een tijdje her, dat we nog eens een prachtverhaal van Sophia lazen. Als je haar, net als ik, een beetje volgt op Facebook, kon je zien en beleven, dat ze het een tijdje niet gemakkelijk had. Aan de hele moeilijke tijd lijkt min of meer een einde gekomen te zijn. Een nieuw huis in Gouda, een nieuw begin. Hopelijk ook een nieuw begin voor haar karakteristieke verhalen. We, ik in ieder geval wel, hebben haar gemist in het verhalencircuit. ‘Sahers dans’! Prachtig verhaal! Meer dan de moeite van het lezen waard!!!

-Frank Roger – Het meisje in koffiebar Fata Morgana (SF)
Frank Roger introduceert voor ons koffie schenkende godinnen, die eveneens lief kunnen zijn. Zo lief, dat het diepgeworteld in je raakt en je als junk achterlaat. Liefde overheerst! Wie is ze? Pracht verhaal, zoals alleen Frank ze kan schrijven!

-Johanna Lime – Moordenaar (SF)
Ik had nog nooit iets van Johanne Lime gelezen, of misschien toch wel? Ik weet het niet, maar het maakt ook niet uit. ‘Moordenaar’ heeft in ieder geval weinig diepgang en staat bol van de stereotypen. Het had zich net zo goed op een piratenschip van rond 1700 af kunnen spelen, ware het niet dat we hier met een vismens, zwaanmensen en groene bolle mannetjes te maken hebben. Het heeft wel iets van de Amerikaanse pulp uit de jaren vijftig van de vorige eeuw.

-Xander Koolen – De geboorte van de uitverkorene (FA)
Xander Koolen is in het dagelijkse leven werktuigkundig ingenieur en houdt zich, qua schrijven, normaal gesproken bezig met het publiceren van boeken en e-boeken via zijn eigen uitgeverij Ontsnappingssnelheid. Dus uitgaven in de marge, mag je wel zeggen. Hij was nog niet eens in Fandata opgenomen. Bij mijn weten is dit ook de eerste keer dat hij in een tijdschrift naar buiten treed. Dat… mag hij meer doen. Prettig lezende Fantasy, maar… en toen? Het lijkt meer een aanzet, of een proloog, voor een boek, dan een losstaand verhaal. Daardoor blijf je dus zitten met… wat dan? Wat gebeurd er daarna? Niet heel erg prettig!

Alles bij elkaar opgeteld, mag je concluderen dat HSF 282 voor een deel weer een prettig stukje leeswerk was. De eerste vier verhalen in ieder geval. Ik kijk dan ook alweer uit naar de volgende verhalenversie, maar daar moeten we nog even op wachten. Alhoewel… ik ben aan de late kant met deze recensie, dus de helft van de tijd is inmiddels al weer om. Dat scheelt alvast weer.

Jos Lexmond

Sintel 7. Tijdschrift voor literatuur, beeld & muziek Nr. 7 (DIV)
Cult of Ozymantra (2023)
248p., € 13,50
Samensteller: (niet met name genoemd, maar ik vermoed: Marcel Ozymantra)
Vormgeving: Cult of Ozymantra & Leli Ontwerp
Illustraties: Debora van der Vliet (cover)/Daan van Houten (essays)
Te bestellen via: sinteltijdschrift@gmail.com

En dan… Sintel. En wel nummer 7. De eerdere nummers, daar had ik wel van gehoord, maar niet eerder gezien. De reden om deze Sintel 7 te bestellen was het aantal, mij bekende, Fantastieke schrijvers aanwezig in dit tijdschrift. Guido Eekhaut, Jasper Polane, Martijn Adelmund en Gidion van de Swaluw. Ik sprak met Marcel Ozymantra himself tijdens Fantasticon (in Nieuw Vennep, georganiseerd door Fantastische Vertellingen) en hij vertelde mij dat het hem, de veelheid aan Fantastieke auteurs, in eerste instantie niet was opgevallen en dat het zeker ook niet de bedoeling was, maar dat het gewoon was gebeurd. Dat is eigenlijk wel het leukste. Onverwacht, maar toch gekomen.

Het ligt niet in de lijn der verwachting dat ik voortaan elke komende Sintel ga recenseren, maar uiteraard wel als er weer eens zoveel Fantastiek aan de orde komt. En… uiteraard ga ik ook niet alle kunstuitingen in deze Sintel recenseren. Ik wil absoluut niet pretenderen dat ik er verstand van heb. Meestal heb ik er wel een mening over, maar die ga ik niet ventileren en mooi voor mezelf houden. Zoals gezegd… ik heb er geen verstand van. Ik heb alleen verstand (althans… dat denk ik wel. Ik ben tenslotte wel de Bemoste Beeld winnaar 2023 (kijk voor de betekenis: https://shop.pr1ma.nl/service/bemoste-beeld-prijs/), dus dat wil best wel iets zeggen, niet?) van Fantastieke verhalen, dus daar ga ik ook iets serieus over zeggen.

Maar eerst wil ik jullie de klucht, die zich in mijn hoofd afspeelde niet onthouden. Zielig of niet (of toch wel) heb ik de stelregel dat ik recensies op volgorde van binnenkomst doe, maar wat doe ik als bijvoorbeeld Sintel 7 en HSF 282 tegelijk op de mat vallen. Ik was niet thuis en waarschijnlijk omdat Sintel zwaarder was dan HSF lagen ze niet op elkaar, maar langs elkaar. Op elkaar zou voor mij betekenen dat diegene mijn grond eerder aangeraakt had. Nee… NIET lachen!!! Dilemma dus! Na een gevecht in mijn hoofd, van wat moet ik nu als eerste lezen (een heftige strijd), bedacht ik me dat ik bij de bestelling van Sintel 7 in eerste instantie mijn adres niet opgegeven had. Als ik dat wel meteen gedaan had, dan had ik Sintel 7 een dag eerder ontvangen. Opluchting alom. Er werd me geen keuze opgedrongen! Pathetisch, niet? Afijn… we gaan maar snel beginnen. Het eerste verhaal graag!!!

-Joran M.C. Simoens – Het aanschuiven (SF)
Een onbekende schrijver voor mij, of het moet dezelfde zijn als Jo Simoens. Deze laatste is in Fandata opgenomen met een jeugdboek uit 1994, dus dat zal ‘m wel niet zijn. Dit eerste verhaal is wat mij betreft een ontdekking. Een regelrechte dystopie van mensen, of liever: auto’s, in een eindeloze file en waar de leeftijd van kinderen gemeten wordt in kilometers. Prachtig verteld!!! Het begint al goed!!!

-Pieter Drift – Deugen is doen (Geen fantastiek)
Vrienden van lang geleden, dat is niet altijd een genoegen of zelfs soms meer dan een last
-Marten Hoekstra – Een wereld voor jezelf (SF)
Fijn verhaal van alweer een onbekende voor mij en Fandata. Waar haal je ze vandaan, Marcel? Kolonisatie op een barre en boze planeet. Verhoudingen tussen buren lijken op spanning te staan. Hoe te overleven op een, niet nader genoemde, nieuwe én dorre wereld.

-Jasper Polane – In het nest van herinneringen (SF)
Jasper Polane heeft de gave van woorden en niet alleen zijn eigen woorden. Via uitgeverij Quasis stuurt hij de woorden van zichzelf en anderen de wereld in. In de wereld van dit verhaal herinnert Marson Jax, kapitein bij de politie, zich een relatie met de prachtige Lorena, of is het toch een dievegge, of… Herinneringen zijn als reclameboodschappen!

-Julien Staartjes – Een Vermeerlucht boven St. Petersburcht (FA)
Wat zijn er toch veel onbekenden, voor mij dan in ieder geval, die mooie fantastiek schrijven. Een fabriek die wolken maakt om mooi te wezen boven steden, of anderzijds. Ondertussen graven werknemers in hun tuinen naar… wat? Verontrustend verhaal, dat mag gezegd!

-Martijn Adelmunt & Gidion van de Swaluw – De muren van het vergeten (HO)
Er zijn altijd uitzonderingen en dit is er een van! Is het een gedicht? Is het een verhaal? Samen met de illustraties van Gidion (prijs de heer voor Gidion) is het een tussenvorm, dat ik lees als een verhaal. Lekker puh! Ik ben de recensent en aldus recenseer ik het zoals ik wil! Mooi poëtisch (dat dan weer wel) verhaal met (als immer) smaakvolle illustraties!

-Guido Eekhaut – De weg naar onze hel (FA)
Ook Guido waagt zich nu in de schimmige wereld van de religie. Hel, hemel, engel, duivel, allen komen ze ter sprake in een gesprek tussen Eric en een dienaar van satan. De laatste is zojuist door Eric uit een boom geschoten, aannemende dat het een grote vogel was. Zo te zien zijn er in dit verhaal geen winnaars en geen verliezers, maar de stand is 1 – 1 en de hoofdrolspelers trekken zich terug om de wonden te likken en zich te herbewapenen. Hoe loopt dit af?

Met dit prima verhaal, ondanks (of misschien wel: dank zij) de religieuze inslag, sluit dit tijdschrift zich bijna. Nog slechts een beschrijving van de medewerkers rest ons. Tijd om de balans op te maken! Maar eerst nog even dit…

Eigenlijk kan je met de beste wil van de wereld Sintel 7 geen tijdschrift meer noemen. Net als In Tenebris, het onlangs verschenen Vlaamse (wel compleet Fantastiek), is het meer een paperback. Bij deze Sintel mogen we, maar liefst, spreken van 248 pagina’s, In Tenebris telde ook al 199 pagina’s, daar was ik toen al flabbergasted van. Maar goed… als ze dan allebei toch een tijdschrift willen heten, wie ben ik dan om dat tegen te spreken.

En dan… de balans. Als je tussen de regels doorleest, kan je concluderen dat ik me prima vermaakt heb met deze Sintel 7. En dan heb ik het nog niet gehad over de rest, buiten de verhalen waar ik dus geen oordeel over heb, maar wat ook wel iets heeft. Voor elck wat wils zullen we maar zeggen. Hopelijk blijft Marcel toekomstige Sintels vullen met Fantastieke verhalen en dan ben ik de eerste om het blad aan te schaffen!!! Ga zo door!!!

Jos Lexmond

Brandon Sanderson & Janci Patterson – Station Zonnewind. Het verhaal van FM (YSF)
Sterrenvlucht – novelle 1
Iceberg Books, Amsterdam (2023)
Oorspronkelijk: Sunreach. Skyward Flight 1 (Delacorte Press, New York City, New York (2021))
167 pagina’s, € 14,99
Vertaling: Marike Groot en Sander Brink
Omslag: Charlie Bowater & Ben McSweeney/Michael van Zijl
Kaarten en illustraties: Dragonsteel Entertainment LLC

Normaal gesproken ben ik niet zo van de spin-offs, sequels, prequels en wat dies meer zij. Er zijn al voldoende briljante boeken oneindig uitgemolken. Kijk maar eens wat er, onder andere, gebeurde met Duin, en dan vooral alle delen die Brian Herbert samen met Kevin J. Anderson moeiteloos aan de saga heeft toegevoegd, nadat pa Herbert al ruimschoots overleden was. Je mag wel zeggen dat Frank zelf de reeks al meer dan uitgediept had. Meer was echt niet nodig geweest.

Maar goed, laten we niet afdwalen. Het creëren van een spin-off kan gebeuren door een tweetal zienswegen. Een die gericht is op stomweg meer geld generen (zoals bij Duin), of het meer uitdiepen van het verhaal, door ingeslagen wegen door te trekken, omdat er in het oorspronkelijke verhaal verder geen aandacht (misschien bij gebrek aan plek, of niet voldoende doordacht) aan geschonken werd. Het meer uitdiepen lijkt hier duidelijk het geval te zijn. Het uitvogelen van hoe een hyperdrive werkt en functioneert is een dermate uitgebreid proces, dat perfect in een novelle als dit past.

Brandon Sanderson kennen we in de tussentijd, maar wie is Janci Patterson? Nooit van gehoord! Volgens ISFDB heeft ze toch wel wat Young Adult Fantastiek, al dan niet in samenwerking met andere auteurs, op haar naam staan. Ze is in ieder geval een oud-leerling en vriendin van Brandon Sanderson. Janci schreef ook met Brandon mee aan de Skyward-novellen ‘Station Zonnewind’, ‘Terug naar ReDawn’ en ‘Eeuwige kust’. Zij en Brandon brainstormden samen over de verhalen, waarna Janci het grootste deel van de schets maakte, terwijl ze steeds de verschillende ideeën met Brandon besprak. Vervolgens schreef Janci bijna het gehele eerste concept, terwijl Brandon een redline-bewerking uitvoerde. Kat in het bakkie dus én een nieuwe novelle (of liever drie) was (waren) geboren.

Met ‘Station Zonnewind’ val je vrijwel meteen met de neus in de welbekende boter. De spanning is al dik te snijden als je middenin een grootse ruimteslag tussen de Krell en de jonge piloten van de Superioriteit valt. In ‘Sterrenvlucht’ speelde Spensa de hoofdrol zo’n beetje en hadden figuren als FM, die hier een hoofdrol vervult, een bijrolletje. Eerlijk gezegd heb ik nog weinig herinnering aan ‘Sterrenvlucht’ en mijn recensie (uit juni 2021), daar maak ik verder ook weinig uit op. Maar ja… dik twee jaar na dato? Hoeveel boeken, en vooral, verhalen heb ik sindsdien wel niet gelezen? En met een aangetast geheugen… is er ook niet veel kans dat er veel in blijft hangen. Maar alla… ‘Station Zonnewind, was een leuké en leesbare novelle. Er zit een behoorlijke spanningsopbouw in, omdat FM samen met anderen het geheim van hyperdrives (slakken? Alanik?) probeert op te lossen, zodat de mensheid niet door de slagschepen van de Krell aan flarden geschoten zal worden.

Zoals gezegd… niets mis mee. Eigenlijk kijk ik toch ook wel uit naar de andere twee Sterrenvlucht-Novelles, die inmiddels aan aangekondigd zijn. ‘Terug naar ReDawn. Het verhaal van Alanik’, deel 2 staat te verschijnen in oktober en ‘Eeuwige kust. Het verhaal van Jorgen’, komt in november ter beschikking. Tot dan voor een verder verslag!

Jos Lexmond