Auteur: Jos Lexmond

Kim Stanley Robinson – Het ministerie voor de toekomst (SF)
Oorspronkelijk: The Ministery for the Future (Orbit Books) – 2020)
Starfish Books, Amsterdam (2023)
634 pagina’s, € 30,00
Vertaling: Menno Grootveld
Omslag: Zsa Zsa Linnemann, Studio ZenZ

Toen ik op Facebook een aantal foto’s zag van het bezoek van Kim Stanley Robinson op 7 november 2023 aan Paradiso te Amsterdam en ze met veel interesse bekeek, viel mijn oog op de titelpagina van ‘Het ministerie van de toekomst’ en… het kwartje (of 20 eurocent, zo u wilt) viel niet. Nog een blik en het viel nog steeds niet. Een derde blik (waarom ik dat deed is me nog een raadsel) en toen trof het me als een blikseminslag! Verdomd!!! ‘The Ministery of the Future’, vertaald??? Het leek me een totale onmogelijkheid. Hoeveel keer had ik er al niet verlekkerd naar gekeken op Fantastic Fiction? Ik had de moed allang opgegeven dat het ooit nog eens vertaald zou gaan worden en dan was het er ineens. Ik heb toch gauw nog wat onderzoek gepleegd, of het echt zo was en het was echt zo. Ik doe voor het NCSF niets dan onderzoeken naar wat er verwacht wordt de komende tijd en deze had ik gemist! Men kan zich afvragen hoe betrouwbaar die lijstjes eigenlijk wel zijn. Maar goed… ‘Het ministerie voor de toekomst’. Flabbergasted was ik! Snel maar weer de stoute schoenen aangetrokken en Starfish Books benaderd voor een recensie-exemplaar, wat ik per omgaande ontving. Mij hoorde niemand meer voorlopig!

Want… een flinke pil is het! Als tussendoortje, de Engelse uitgave had maar 568 pagina’s, dat scheelt toch een stuk! Maar goed… de Duitsers hadden nog meer te lezen, die uitgave telde maar liefst 716 pagina’s. ‘Das Ministerium für die Zukunft’ won daarmee wel de Kurd-Laßwitz-Preis in 2022.

Van Kim Stanley Robinson waren slechts vijf boeken en welgeteld, één verhaal vertaald (volgens Fandata.nl) in het Nederlands. De Capital Code trilogie en de eerste twee Mars boeken (Mars: De Rode Planeet en Mars: De Groene Planeet), op het laatste deel: Mars, De Blauwe Planeet, daar wachten we nog steeds (sinds 1994) op. Voor de rechtgeaarde SF liefhebber een regelrechte teleurstelling, want Kim Stanley Robinson was het meer dan waard vertaald te worden! Dus… als je het nog niet door had… ik ben heel erg blij met deze vertaling!!!

Waar gaat het over? In januari 2025 wordt een Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering in Zürich, Zwitserland opgericht. Iemand in de pers noemde de Werkgroep ‘Het ministerie voor de toekomst’ en die naam was het voortaan.

Het boek begint met deze top zin: “Het werd steeds warmer”. En even verder: “Het was ook te heet om te hoesten; lucht naar binnen zuigen was als ademen in een oven, zodat je wéér moest hoesten”. En weer wat verder: “Metalen oppervlakken die belicht werden door de zon branden als je ze aanraakte; hij kon zien dat er hittegolven boven heen en weer kaatsten, als de lucht boven een barbecue”. Dat geeft de sfeer wel een beetje weer als in een doorsnee stad in Uttar Pradesh in India een verstikkende hittegolf leidt tot een massale sterfte.

Een dermate start van het verhaal trok ondergetekende als een magneet het boek binnen en walste me dwars door het gebeuren heen. Een verhaal dat zo dystopisch is, dat je er als huidige, weldenkende, aardebewoner er de koude rillingen van krijgt en spontaan bang wordt voor de toekomst van je kinderen en kleinkinderen. Kim Stanley Robinson geeft in fictieve ooggetuigen verslagen aan waar het fout gaat en hoe de wetenschap wanhopig pogingen doen om achteruitgang te stoppen. Op Antarctica werken verschillende landen samen in een geo- engineeringproject om naar de bodem van gletsjers te boren en smeltwater omhoog te pompen om het basale glijden te vertragen, terwijl het programma meerdere andere gelijktijdige inspanningen stimuleert, zoals koolstoflandbouw en door zeilen aangedreven containerschepen voor vracht en luchtschepen voor persoonlijk vervoer. Hoe er enorme stroken Amerika teruggeven wordt aan de natuur en aan de dieren. Hoe Arabieren gekocht worden om hun olievoorraden in de grond te houden.

Het boek bestaat uit 106 korte of langere hoofdstukken, die worden afgewisseld tussen Mary Murphy, leider van het Ministerie van de Toekomst en Frank May, die de hittedood in India overleefde. Ook worden talloze hoofdstukken geweid aan verslagleggingen van lokale situaties en (semi)wetenschappelijke verhandelingen die soms wel eens storend zijn en je uit de ritme van het verhaal halen.
Ademloos heb ik het boek gelezen. Er werd op zo’n manier verslag gedaan van de gebeurtenissen, dat je er bij wijze van spreken, met je neus bovenop stond. De enige manier om er aan te ontsnappen, was het boek dichtslaan. Zelfs dan moest ik er daarna van bijkomen. Meteen daarna naar bed was uitgesloten!

Uiteraard heb ik bij Starfish Books gekeken of ze nog meer van deze klimaatfictie in hun fonds hadden. Je zou zeggen van wel, maar… nee dus! Wel een boek over ‘Eco-sabotage, of hoe je een pijpleiding opblaast’, maar dat lijkt me klimaattechnisch ook niet echt heel erg geweldig! Starfish Books lijkt zo op het oog een non-fictie uitgeverij te zijn, die met een fictie uitgave als ‘Het ministerie van de toekomst’, toch een proteststem tegen de vervuiling en de klimaatverandering menen te hebben. Zelf ben ik van mening dat dit soort fictie een groter bereik en impact heeft dan dit soort non-fictie, dat maar een klein en selectief publiek bereikt. De twee klimaatbundels als ‘Voorbij de storm’ en ‘Welkom in de broeikaswereld’, verschenen bij uitgeverij Macc, waren een succes. En… er is ruimte voor meer. In 2026 verschijnt een nieuwe klimaatbundel bij Macc, samengesteld door Johan Klein Haneveld. Dus… waarom in 2024 en 2025 (en desnoods ook in 2026) geen klimaatbundel (of andere klimaatwaarschuwingen in fictie) bij Starfish Books!!! Er is zeker plaatst voor in mijn agenda!!!

Hoe het ook zij… ‘Het ministerie voor de toekomst’ is een lezers must en een aanrader van de bovenste plank!!! Dat wilde ik maar even zeggen!!!

Jos Lexmond

Guido Eekhaut – De stad van Basalt (JSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2024)
69 pagina’s; prijs 21,95
Omslag: Clavis Studio/Shutterstock (Jules Noel, American Flag on the Edge of Arctic Ocean during Kane Expedition in 1853 (1860) & Ice Bears – Davis Strait, Meyers Konversations-Lexikon (1897))

Ik weet het… ik ben nog heel erg achter met nog heel veel recensies schrijven, maar toen ik deze gisteren (zaterdag 03-02) ontving en verrast concludeerde, dat het maar negenenzestig pagina’s telde, kreeg ik ineens heel erg veel zin de boel de boel te laten en… dat deed ik. Ik liet alles uit de handen vallen en ging er eens goed voor zitten. Dit moest op een rustige zaterdagavond te doen zijn, toch? En… dat was het!

Vandaag, ook al toevalligerwijs, schreef ik een recensie van het tijdschrift HSF 284 (van het Nederlands Contactcentrum voor Science Fiction), wat ‘Het heil van de wereld’ van Guido Eekhaut bevatte. Als je daar interesse in hebt… hij zal net voor deze recensie geplaatst zijn op de site van het NCSF!

Welaan… De stad van Basalt! Wat me dus heel erg verbaasde was die 69 pagina’s. Geen idee wat het idee was om een boekje van maar 69 pagina’s uit te geven, terwijl je (normaal gesproken) al gauw bij Guido uitkomt bij, van iets tussen de twee-en driehonderd! Heeft het misschien te maken met de korte aandachtsspanne die de jeugd van tegenwoordig heeft? Geen idee! En… het had best wat langer kunnen worden, omdat ik aan het einde wel het idee had, dat er nog wel een vervolg mogelijk was! Hopelijk komt die er nog wel eens, wie zal het zeggen! Maar goed… dit was mijn verbazing, over nu naar mijn bewondering!!!

Fysiek, is er niets mis mee. Sterker nog… ik vind het schitterend!!! Prachtige gebonden uitgave (weliswaar zonder leeslint, maar die vind ik toch maar irritant, dus die mis ik niet), met een prachtige omslagillustratie! Geweldig vormgegeven. Complimenten!!! Zie, indien gewenst, hierboven voor de verklaring van de plaatjes.

Dan: het verhaal! Magnifiek!!! Er wordt geen jaartal genoemd, maar ik vermoed dat het zich omstreeks 1900 afspeelt. Het wordt voornamelijk verteld door de stuurman van het schip De Wanhoop, die op de nacht van 5 op 6 december opdracht krijgt van de oude kapitein Spriet, om een bemanning bij elkaar te zoeken voor een expeditie, waarvan het doel en de bestemming ongewis zijn. De bemanning wordt gevonden en enkele uren later vertrekt De Wanhoop al! Buiten de kapitein en de bemanning zijn er ook nog drie onderzoekers van de universiteit aan boord. Zoals gezegd… een magnifiek avontuur begint, dat meer dan boeit en wat mij betreft, veel te kort is. Maar… dat had ik al gezegd!

Ik popel om er jullie er nog meer over te vertellen, maar doe het toch maar niet. Zelf lezen en er je eigen mening over vormen, waar ik dan uiteraard, meer dan benieuwd naar ben. Dus… gewoon aanschaffen, er een mooie recensie over schrijven en die plaatsen waar ik hem kan vinden! Veel plezier!!!

Jos Lexmond

In Tenebris. Thema: Wat schuilt in de wolken… (DIV)
Fantastiek en mysterie 2 Najaar 2023. De Gentse fantastiek.
Poespa Producties, Gent, België
254 pagina’s, € 22,00
Samensteller: DannY De LaeT
Vormgeving: graphic things, Gent – Johnny Bekaert.be
Illustraties: Philippe Foerster
Te bestellen bij (of op): https://depoort.com/nl/14412-in-tenebris-tijdschrift-voor-fantastiek

Nieuwsgierig… dat was het juiste woord en… dat was ik. Over het eerste nummer van In Tenebris had ik een paar opmerkingen gedebiteerd en ik was benieuwd of er iets met die opmerkingen gedaan was. En… jawel… zo op het eerste oog wel. Dit tweede nummer ziet er een stuk volwassener uit, dan het eerste. Het eindoordeel volgt… aan het eind. Dat moge duidelijk zijn.

We beginnen met de Kroniek der klassieken. Twee verhalen uit de oudheid…

-Arthur Conan Doyle – Terreur in de hoogte (HO)
Dit verhaal is al onder verschillende titels (‘De monsters van het luchtruim’, ‘De ontzetting der hoogten’ en ‘Waar de monsters der lucht loeren’ (zie voor meer info: Fandata.nl)) eerder in vertaling verschenen. Het originele verhaal stamt uit 1913 en verscheen in het Novembernummer van de Strand. Nu dus als ‘Terreur in de hoogte’. Mooi verhaal dat al meer dan vijftig jaar niet meer te lezen was in het Nederlands. De tijd waarin het verhaal zich afspeelt is het begin van de 20ste eeuw. Het was de tijd waarin de luchtvaart zich ontwikkelde en piloten steeds meer de grenzen op gingen zoeken. De grens in hoogte in dit geval. Pracht verhaal over een onvermoede horror boven de wolken. Pluspunten kunnen uitgedeeld worden voor de vermelding van de originele titel en de vertaler. De bron is niet echt de eerste waarin het in het Nederlands verscheen, maar een kniesoor die daar op let. Het vermelde is al veel meer waar deze bibliograaf het normaal gesproken mee moet doen.
-Flanders, John – De eenzame wolk (SF)
Prachtig verhaal van John Flanders, wat uiteraard aansluit op het voorgaande verhaal. Ik weet niet of ik dit eerder las. In ieder geval niet in de uitgave van het jeugdblad Bravo uit 1937. Misschien in Toekomst 1 uit 1968. Wie zal het zeggen? In Fandata staan twee verhalen van Flanders met ‘Wolk’ in de titel, maar het moet dus ‘Angstwolk’ zijn uit Toekomst 1. Ik ben blij, want ik kan nu nog een pseudoniem voor John Flanders toevoegen in Fandata, plus… de opname van een ontbrekende Bravo!!! Mijn dag kan niet meer kapot!!!

Korte verhalen:
-Jean Paul Van Bendegem – Stapelwolken (SF)
Fascinerend verhaal annex semiwetenschappelijke verhandeling, gebaseerd op een document, wat op de een of andere manier, uit 2123 onze tijd bereikt heeft. Op een prachtige manier verteld met ‘bewijzen’ uit onze eigen tijd om beweringen uit 2123 waar te maken of te ontkrachten. Ergens in dit alles ligt een toekomstbeeld besloten, waartegen ik in een aperte en automatische verdediging val! Meer dan boeiend!!!
-Ludo Noens – Wolken (FA)
Prachtig en rustig verteld door Ludo Noens. Het heeft een mystieke en religieuze insteek, maar dat overheerst niet. Het is vooral mooi! Het thema van deze In Tenebris wordt moeiteloos gevolgd en geeft mede meer schwung aan het hele gebeuren. Waard om nog eens gelezen te worden!!! Blijkbaar eerder verschenen, maar… nieuw voor mij!
-Luc Geeraert – Wolken vallen niet (SF)
Vanwege de aliens in mensengedaante, valt dit verhaal volgens de regels van Fandata in de categorie SF, maar eigenlijk is dit natuurlijk pure Horror (inderdaad met een hoofdletter H). Op een geheel eigen wijze, schildert Luc een wereld, waar niets is wat het is. Ook het einde niet! Mooi en vooral eng verhaal.
-Frank Roger – De hemel schoongeveegd (SF)
Alweer een prachtig dystopisch verhaal van Frank Roger. Het gaat over een begaafde jongeman. Echter… hij is onbegaafd op sociaal gebied. Tot… Mooie opbouw en mooi verteld!

Een Ballardiaanse surrealist: Het proza van Frank Roger (interview)
Mooi interview door Finn Audenaert met Frank Roger. Het heeft maar een makke naar mijn idee. Het is wat aan de korte kant! Het had best langer mogen zijn waarbij misschien de vragen zoals: Waar komen toch al die ideeën vandaan? En: Waarom zijn er niet meer bundels met verhalen verschenen tot nu toe? En: Is er een eindigheid aan je ideeën? Deze laatste had misschien in combinatie met de eerste gesteld kunnen worden. Als ik er even iets langer over na zou kunnen denken, dan zouden er vast nog meer naar boven gekomen zijn. Maar goed… zoals gezegd… mooi gedaan, maar er had meer in kunnen zitten!

DannY de Laet & Curtis St John Justice – Op reis naar Magonia, het rijk der wolken (artikel)
Omvangrijk en fascinerend artikel over de bestaanbaarheid van Magionia, het onbekende land in de wolken. De auteurs gaan niet over één nacht ijs en halen er veel mensen en voorbeelden bij.

Deel 2 van In Tenebris 2, waarin we het wolkenthema loslaten!

-Pen Stewart – De hoelahoepmoord (FA)
Pen Stewart verraste me. Niet alleen door de humor in het verhaal, maar ook door mijn twijfel of het verhaal wel fantastiek zou zijn. Na enig twijfelen (en zelfs herlezen), besloot ik van wel. De zekerheid van Jasmine en de moordlust van Isabella De Witte, trokken me over de streep. Excuses voor het twijfelen. Bibliograaf zijn is best een moeilijk beroep!
-Guido Eekhaut – Estelle (FA)
Guido Eekhaut werd jubelend begroet door de redactie dezes. Hij schrijft een sober Angelsaksisch spookverhaal. Sober in de zin van de minimale levensomstandigheden van na de tweede wereldoorlog, maar rijk aan details van die omstandigheden. Gevoelvol brengt hij het verhaal naar een hoogtepunt, wat een diepe indruk achterlaat. Guido schildert een prachtig verhaal.
-F.P.G. (Filip) Camerman – Een Minoïsche offerschaal (HO)
In eerste instantie zag ik er een gedicht in, maar nadat ik de beschrijving gelezen had, moest ik mijn mening herzien. Het was wel degelijk een verhaal. Een mini-verhaal, maar toch! Korte, maar aankomende horror. Winnaar van de online verhalenwedstrijd van In-Tenebris.

Het grote Foerster-interview
Een interview met Philippe Foerster door Johnny Bekaert. Philippe maakte alle illustraties in deze uitgave van In Tenebris en slaagde er meer dan in, het blad een duistere uitstraling te geven. Het is met recht een groot interview. Het beslaat maar liefst 26 pagina’s.

Kurd Laßwitz – De universele bibliotheek (SF)
En in de rubriek ‘Verhalen uit het vergeetboek’ ditmaal een verhaal van Kurd Laßwitz. Prettig te weten is dat dit verhaal uit 1904 stamt en origineel ‘Die Universalbibliothek’ heet en vertaalt is door Anton Marcus. Iets wat netjes onderaan het verhaal vermeld staat. Maar… waar verscheen het in, in 1904. Dat staat er niet en dat is wat een bibliograaf, zoals ik, ook heel erg graag wil weten. Dus zelf maar weer op zoek. Het was niet echt eenvoudig, maar na een kwartiertje noest zoeken kwam ik het volgende tegen: “Voor het eerst gepubliceerd in het inleidende nummer van 18 december 1904 van de Ostdeutsche Allgemeine Zeitung, gepubliceerd in Breslau”. Raadsel opgelost. Het is in ieder geval een leuk verhaal waarin ruim gefilosofeerd wordt over een bibliotheek welke alle mogelijke literatuur (of alle mogelijke lettercombinaties) heeft geproduceerd, in heden, verleden en toekomst. Het gaat ver, maar is ook zeer amusant én… nog heel erg goed leesbaar in onze tijd. Een visionair deze Laßwitz, een Duitse pionier op fantastiek gebied. Lof om het in In Tenebris op te nemen!!! Alleen… wie is de vertaler: Anton Marcus?

DannY de LaeT – Léon Goedgeluck en ‘Het mysterie van het jaar 2000’ (artikel)
Een leuk en gedegen artikel over de jaren 2000 gezien vanuit de jaren vijftig van de negentiende eeuw, met afbeeldingen die er heel wat futuristischer uitzien dan dat het in werkelijkheid werd, zowel in 2000 als nu in 2024. Met heel veel leuke én nostalgische plaatjes.

Actualia
Onder de kop Actualia een aantal, waarvan sommigen niet al te actueel, recensies van bekende en onbekende boeken en tijdschriften.

In Memoriam
Waaronder het ‘In Memoriam’ van Georges Gorremans. Hij was een goede bekende van me en hij was stilletjes overleden in 2022. In de basis is hij een van de grondleggers van de huidige Fandata.nl, maar waarschijnlijk heeft hij dat, droevig genoeg, nooit geweten. In 1979 gaf hij, samen met Rinus Gaasbeek en Arnold Spaink, ‘Fantasfeer’ uit bij Meulenhoff, gevolgd door een drietal aanvullingen. Daarna werd het stil en bedacht ik dat ik wel eens door kon gaan met die aanvullingen. Van het een kwam het ander en leidde tot de huidige Fandata.nl met, op dit moment, een dikke 83.000 fantastieke titels aan boord. Dit alles was nooit tot stand gekomen als Georges Gorremans mij niet geïnspireerd had. Ik ben verschillende keren bij hem op bezoek geweest en hij heeft mij (ons) nog jaren van informatie voorzien! Moge hij rusten in vrede met de gedachte, dat hij voor altijd zal voortleven in Fandata.nl.

Een uit de kluiten gewassen recensie voor een uit de kluiten gewassen blad. Een dikke 50 pagina’s meer dan nummer 1 en gevuld met heel veel moois! In de recensie van dat nummer 1, schreef ik: “Misschien zijn het aanloopproblemen of capaciteitsproblemen, of wat voor problemen dan ook, dat kan. Ik ga in ieder geval in een gespannen houding op nummer 2 van ‘In Tenebris’ zitten wachten om te zien of de kwaaltjes over zijn. We zullen het zien. Tot dan…”. Wel… je mag wel zeggen dat de kwaaltjes over zijn. Sterker nog… bijna elk punt waar ik de vorige keer commentaar op had, is niet meer bestaand in deze tweede uitgave. Zelfs de prijs… daarover heb ik ook geen klagen meer over, want het blad (als je dat nog wel zo mag noemen) is dat bedrag dubbel en dwars waard. Dat er een half jaar zit tussen de delen is voor te stellen. Zoveel moois moet langzaam groeien, dus verklein die tijd tussen de nummers alsjeblieft niet!

En zo komen we toch bij het einde van deze recensie. Er is verder niets anders aan toe te voegen dan dat ik er van genoten heb. Een dikke duim voor eenieder die er aan meewerkte. Mijn hart klopt vol van verwachting voor In Tenebris 3! Hopelijk weten ze deze hoge kwaliteit vast te houden!!!

Jos Lexmond…

Theo Barkel – Tsaar Poetin (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
199 pagina’s; prijs 18,95
Omslag: Bar Productions/Tais Teng

Tsaar Poetin. Ik dacht dat het een normale verhalenbundel was met normale een op een verhalen, dus ik begin vandaag (8 december 2023) met verhaal 1. Deze dag nog had ik Theo nog aan de mail en had hem beloofd vandaag nog net het eerste verhaal te beginnen. Wat ik dus ook deed! Op dat moment las ik ook nog Het ministerie van de toekomst van Kim Stanley Robinson (binnenkort ook daar de recensie van te verwachten) en Fantastische Vertellingen 68 en dat zou ik uitbreiden met telkens een verhaal uit de Tsaar Poetin bundel. Niets aan de hand! Toch?

Nu zal ik, als intermezzo, even vertellen hoe ik bundels, anthologieën en tijdschriften (op zich natuurlijk allemaal bundels) lees. Ik lees elke avond een (kort of wat langer) verhaal en schrijf daar dan meteen een korte (of wat langere) recensie van. Als ik dat niet zou doen, dan weet ik aan het einde van de bundel, allang niet meer wat het eerste verhaal met me deed. En daarna ga ik door met het boek dat ik op dat moment aan het lezen ben, waar ik overigens ook aantekeningen van maak. Bij een volumineus boek als Het ministerie van de toekomst ben ik op het einde alle dingen waar ik dan wel een opmerking over zou willen maken of iets dergelijks ook allang weer kwijt. Goed… je weet nu van de situatie.

Mooie omslag, alweer van Tais Teng, maar echt de allereerste van Tais, die een boek van Theo Barkel siert. Met de kop van Poetin er prominent op. Mag dat zo maar? Als de Russische troepen nou maar niet zomaar in Rijen opdoema, eh… opdoemen.

Prachtige opdracht aan Arthur C. Clarke, door Theo Barkel (en mijzelf) echt bewonderd! “De Grootmeester van de Sciencefiction die op jonge leeftijd mijn liefde voor SF deed groeien”.

-Wedergeboorte (SF)
Prettige opening van deze bundel met een leuke verwijzing naar Dejah Thoris, hoewel het niet zeker is dat alle lezers dezes, deze hint naar John Carter van Edgar Rice Burroughs zullen snappen. Daar moet je toch zeker een bepaalde leeftijd voor hebben, denk ik. Galvin White, een archeoloog emeritus (of zo goed als) krijgt een uitnodiging om naar Mars te komen. Wat ze hem niet vertellen is dat op Mars een gigantische schedel is blootgelegd. Mooi verteld, maar het had wel iets langer mogen zijn (zei ik, toen nog geen kennis van verhaal twee genomen te hebben). Verder zat er een klein foutje in qua zwaartekracht, maar een kniesoor… Dus… mooi verhaal én met een horroreinde!
-De Martiaanse connectie (SF)
Als ik geweten had dat dit verhaal het vorige zou volgen als een vervolgverhaal, dan had ik waarschijnlijk niet gezegd het verhaal te kort te vinden. Zeker niet toen ik merkte dat het samen met verhaal drie, een trilogie vormt! Zie dus voor het eindoordeel bij het navolgende verhaal. Maar niet voor… ik er op dit moment achterkwam (via Fandata natuurlijk) dat beide eerste verhalen van de trilogie al eerder verschenen (kijk er Fandata maar op na). Verrassingen te over dus. Maar goed… correctie gemaakt in Fandata én… weer door!!!
-De glazen luchtschepen van de Vairanar (SF)
Met dit laatste verhaal van de verhalen van Galvin White, is het duidelijk dat Theo een soortement van Edgar Rice Burroughs verhaal op Mars wilde creëren. En daarin is hij wonderwel geslaagd. Ook ik was (ben) eens een fan van John Carter van Mars én van Carson van Venus, dus ik weet waar ik het over heb (zei hij met enige onverhulde trots). Mooi verhaal en mooie plot, waar ik nog één opmerking over wil maken. Dit verhaal in drie delen, verdiende door de veelheid van gebeurtenissen eigenlijk wel een eigen boek, waar een goede spreiding van de avonturen mogelijk was geweest. Ik weet zeker dat er nog meer te vertellen was geweest. Misschien nog voor nog eens een poging later! Maar voor nu… lof!!!
-Hij was maar een clown(SF)
‘And Now for Something Completely Different’ De titel van de beroemde Monty Python film uit 1971, zegt precies wat ik wilde zeggen. Na de toch enigszins moeizame recensie van de, overigens prachtige, drie vorige verhalen, is dit heel wat anders. Het is een semi-tragisch – komisch verslag van het leven van een clown, dat langzaam maar zeker overgaat naar het leven van een cyborg. Een menselijk drama. Prachtig beschreven én met een kleine, doch duidelijke verwijzing naar Arthur C. Clarke!!!
-De eeuwige doodstraf (SF)
Het eerste deel van een verhaal in drie verhalen. Samen met Rabbi Dranawathi en De gouden zonnezeilen van Accraba én… met een link naar het eerste drieluik van Galvin White, namelijk Kevin White, die is een neef van Galvin White. Dus… weer een trilogie, maar… met een extraatje. Theo maakt het vak van recensent én bibliograaf lastig én interessant. “Moge u leven in interessante tijden”, is naar verluidt een Chinese vervloeking. Wel… het is uitgekomen. Grapje natuurlijk, maar er zit wel een kern van waarheid in. Wel… genoeg! Werk aan de winkel! Kevin White kwam terug aan boord van de VANDERPLAS na zijn verlof op Mars. Het ruimteschip gaat op weg naar de Eerste Verenigde Ruimtebasis: SpaceBase Alpha, met een lading nieuwe positronische onderdelen. Het komt in de buurt van asteroïde 4864 Nimoy, wanneer ze aangeroepen worden door ene Blackskull van de PIET HEIN en lid van de raad van het Onafhankelijke Ruimterijk. Of ze SpaceBase Alpha gaan bereiken…
-Rabbi Dranawathi (SF)
-De Gouden zonnezeilen van Accraba (SF)
Zijn de titels van de vervolgverhalen van deze Kevin White trilogie. Ik ga er verder niets meer van vertellen, behalve dan deze eindconclusie. Het is een verdomd leuke Space Opera, die me bijvoorbeeld deed denken aan bijvoorbeeld: De piraten van Zan van Murray Leinster en meer van dat soort verhalen dat verscheen in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Meer dan leuk vermaak!
-Tsaar Poetin (SF)
Een verwoeste hel is er over van de aarde, na een vernietigende atoomoorlog. Amerika vernietigd en Rusland een puinhoop, geregeerd door een automaat met het gezicht van Poetin (zie omslag). Een positieve mutatie moet daar verandering in brengen. En… de echte Poetin? Grimmig verhaal over schuld en boete.
-Monolith blues (SF)
En… alweer een verhaal dat een link heeft met zo goed als… al het voorgaande in deze bundel! Er is bijna niets over te zeggen of je gaat dingen verklappen. Lees het dus lekker zelf en kleur de plaatjes!!!

Aan Tsaar Poetin heb ik aangename uurtjes beleeft. Maar… ik heb welk telkens opnieuw mijn gezichtspunten moeten herzien en dat maakt dat het inbrengen in Fandata een interessante klus was, maar wat uiteindelijk toch tot een goed einde gebracht is. Het duurde niet zo lang om deze bundel te lezen, maar wel om deze recensie te schrijven! Leuke bundel met leuke, voornamelijk, lekkere Space Opera met een vleugje Perry Rhodan. Theo’s bloed kruipt toch waar het gaan kan! Kan het in ieder geval iedereen aanbevelen. Jullie hebben absoluut mazzel! Jullie hoeven het allemaal maar te lezen!!!

Jos Lexmond

Theo Barkel & Johan Klein Haneveld – De Anti-Materie Tovenaars (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
278 pagina’s; prijs 19,95
Omslag: Jimmy Nijs

De combinatie van Theo Barkel en Johan Klein Haneveld is er een om te zoenen! Niet alleen op hun eigen houtje zijn ze hele leuke schrijvers, maar samen lijken ze meteen nog een maatje groter te worden. Het is dus een plezier weer een van hun samenwerkingen voor me te hebben. Eigenlijk had ik het allang gelezen, maar het kwam er maar niet van de recensie zelf te schrijven. Er waren een aantal boeken en tijdschriften die eerst aan de beurt waren. Ik was aardig voorop geraakt met lezen, met als logisch resultaat… achterop geraakt met schrijven. Gelukkig maak ik altijd redelijke wat aantekening tijdens het lezen, dus kwam ik er deze keer toch ook weer uit.

De opdracht voor in het boek vond ik ontroerend mooi! “Voor Tais Teng en Jaap Boekestein. Voor het geven van het perfecte voorbeeld”. Een mooiere dank kan je je als mens amper voorstellen!!!

Waar gaat het over? Het ruimte- en kolonisatie schip Andre Kuipers (alweer een leuke geste aan een van onze beroemdste ruimtevaarders) is tien jaar onderweg geweest naar Teegardens Ster. De bemanning is al ontwaakt uit hun diepslaap toen ze bij Teegarden-C aankwamen. De roerige atmosfeer, dat eruit zag als een klodder slagroom op een taart, toont weinig van de planeet zelf. Metingen bevestigden het op aarde reeds vastgesteld vermoedelijke zuurstofgehalte, de atmosfeer was geschikt en voor aardbewoners en de wereld heeft een gemiddelde subtropische temperatuur. Het was tijd om in een omloopbaan te gaan om nog veel meer metingen te doen. Het ‘Doornroosje’-segment van het ruimteschip zou losgekoppeld worden om in de omloopbaan achter te blijven, waarna de rest van de Andre Kuipers zou landen en verder onderzoek doen naar de omstandigheden op Teegarden-C. In het ‘Doornroosje’-segment, lagen nog eens vijfduizend kolonisten in een diepe droomloze slaap, wachtend op het moment dat ze gewekt zouden gaan worden.

Op het moment dat het ‘Doornroosje’-segment losgekoppeld is, gaat het behoorlijk mis. Op de planeet, ongezien en onopgemerkt, zijn levende wezens aanwezig, die met hun toverkrachten de gebeurtenissen aan boord van de Andre Kuipers kunnen manipuleren en het ruimteschip zodanig kunnen besturen, dat het in een zwaartekrachtput terecht komt en vervolgens neerstort op de planeet. De bemanning, overgestapt in de reddingssloepen, raken verspreid over de wereld. Het is zaak elkaar weer te vinden en een manier te zoeken om weer van Teegarden-C af te komen. Maar… zo ver is het nog lang niet. De natuurlijke bewoners, een soort van sprinkhanen én tovenaars, zijn er ook nog.

Een prachtig avontuur ontvouwt zich en het blijkt een leuke mix van spanning en ontspanning, actie en reactie, SF en Fantasy te zijn. Wat me vooral verbaasde is dat die combinatie van Sciencefiction en Fantasy hier zo goed werkt. Zo’n genremix is normaal gesproken ontzettend moeilijk en uitermate lastig te realiseren, maar Johan Klein Haneveld en Theo Barkel zijn er heel erg goed in geslaagd om het niet alleen te laten werken, maar ook geloofwaardig te houden. Alle lof daarvoor.

Ik heb me met ‘De Anti-Materie Tovenaars’ uitermate geamuseerd. Ik kon er niet precies een vergelijkende schrijver uit de jaren zeventig/tachtig van de vorige eeuw aanhangen, maar als ik er toch een zou moeten aan wijzen, dan zou het waarschijnlijk toch Lin Carter geworden zijn, denk ik. Die sfeer heeft het echt wel! Heel erg leuk gedaan.

Het zou me absoluut niet verwonderen als er in de toekomst nog eens een vervolg op ‘De Anti-Materie Tovenaars’ zou komen. Als ik me niet vergis is, dan is de basis er alvast voor gelegd. Wel… van mij mag het!!!

Jos Lexmond

Stephen King -Holly (Geen Fantastiek)
Oorspronkelijk: Holly (Scribner Book Company, New York City, New York) – 2023)
Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam (2023)
517 pagina’s, € 24,99
Vertaling: Annemarie Lodewijk
Omslag: Will Staehle/Unusual Corporation & DPS Design & Prepress Studio, Amsterdam/Turbosquid & Shutterstock

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. Holly is geen Fantastiek, of je moet de methoden die de professor aanwendt zien als SF like uitvindingen beschouwen, maar zover zou ik (denk ik) toch niet te willen gaan. Maar… als er mensen daarover met mij van mening verschillen… dan ben ik altijd bereid tot discussie! Maar goed… wat mij betreft dus… geen fantastische Horror, maar wel psychologische Horror en dat kan net zo eng zijn!

Zo… dat is er uit. Het gaat dus niet in Fandata opgenomen worden, want daarin staan alleen fantastieke verhalen, maar het is toch alweer een geweldig verhaal van de meester. Sommigen zullen Stephen King weer te langzaam vinden schrijven, ofwel het verhaal te uitgebreid vertellen, maar daarin is hij juist een meester. Op een ongemerkte manier kruip je steeds verder in het verhaal en gaat ongemerkt in de schoenen van de hoofdpersoon staan en uiteindelijk wil je niets liever dan de would be slachtoffers waarschuwen. Doe het niet, kijk uit, ga daar niet naar toe, blijf er af, draai om en ren zo snel als je kan! Mijn goede vriend Jan is ook een liefhebber, maar kan niet tegen de trage en uitgebreide verteltrant. Meermalen al heeft hij een boek van Stephen King aan de kant gelegd. Hij kon er niet meer tegen. Maar ik… ik lust er wel pap van!

Holly Gibney is een vrouwelijke detective die vaker een rol speelde in de boeken van Stephen King. Ze draaft bijvoorbeeld op in Mr. Mercedes, De eerlijke vinder en De buitenstaander. Ik kan me haar aldaar niet meer voor de geest halen, maar laat je daardoor niet misleiden. Mijn geheugen is door een aantal zaken niet meer als volledig functionerend te bezien. Niet dat mijn algehele functioneren daardoor aangetast is, al denken daar anderen verschillend over. Maar goed… Holly dus.

Voor mij op een leuke manier geschreven! Je bent van alles op de hoogte. Je weet wat de professoren Rodney en Emily Harris zijn en doen en hoe en waarom ze het doen. Ze zijn gelukkig getrouwd en leiden, voor hun doen dan, een perfect leven en zijn na een lang leven als academici bijna gepensioneerd. Ze bewaken een goed bewaard geheim in de kelder van hun huis. Het is haast onmogelijk om ze te ontmaskeren. Ze zijn geslepen, geduldig en genadeloos. En deze laatste drie dingen maken dat ze ook geen fouten maken. Bonnie Dahl is verdwenen en met haar gebeurden vreselijke dingen. Dingen die te vreselijk zijn om te vertellen, maar dat laat Stephen King niet onverlaat ze toch te vertellen aan ons, zodat we huiveren en de koude kriebels over onze ruggen lopen. Hoe krijgt die man het verzonnen!!! Dat vraag ik me elke keer opnieuw weer af.

Zoals eerder verteld… is het weer prachtig onder woorden gebracht en terwijl het verhaal vorderde (het was haast niet weg te leggen om naar bed te gaan, dat kan ik je verzekeren), vroeg ik me steeds meer af waar het naartoe ging. Zoals ook eerder verteld, je wist alles al. Maar… weest gerust. Stephen King heeft altijd nog iets extra’s in petto en nu dus ook. Veel plezier met deze prachtige pil!!!

Jos Lexmond

Fantastische Vertellingen 68
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (December 2023)
132 pagina’s; prijs € 7,95 (jaarabonnement Nederland (4 nummers + Tjonge) € 33,95)
Samenstelling: Remco Meisner
Omslag: Ingrid Heit/Fred Hemmes
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/

Als immer openend (en sluitend) met een kleurrijke omslag, dit maal van de hand van Fred Hemmes. Vrijwel meteen gevolgd door catoonesque humor van Sjarrel Vrakking (ik kom niet meer bij!). Op zijn beurt weer gevolgd door:

-Remco Meisner – Meyvistisch Melodrama (illustraties van: Peter Erhardt & Fred Hemmes)
Wat weer, zoals gewoonlijk, uitermate belangvol is. Gevuld met babbelonia en rake opwaardigheden, zoals het Remco betaamt. Ik heb het volgens mij al eerder ergens gedebiteerd: waar haalt ie het allemaal vandaan! Hoe het ook zij… ik zit er weer mee opgescheept. Is het verhaal? Is het een voorwoord? Is het een hoop ongein? Zegt u het maar!
-Bjarne Donderdag – Horen en zien (FA) (Illustraties: Lex van Heereveld)
Een kleurrijk verhaal, dat mag gezegd. Ook is het niet van originaliteit ontbloot, maar om te zeggen dat het me heel erg boeide, dan wel raakte… nou nee. Maar goed… ieder zijn/haar/hen meug!
-Paul van Leeuwenkamp – Tijd voor geschriften 4 (Artikel)
Ik weet niet hoe het voor jullie is, maar voor mij is ‘Tijd voor geschriften’, zowel een warm bad als een eyeopener. Destijds zat ik er midden in (in mijn perceptie dan), maar telkenmale moet in constateren dat ik zeker de helft gemist heb. Raar, maar waar! Zo heb ik bijvoorbeeld ‘Orbit’ wel helemaal meegekregen, maar de beginjaren van ‘Fantastische Vertellingen’ in het geheel niet (met het schaamrood op de kaken toegegeven) en van ‘A Foreign Magazine’ had ik al helemaal nooit gehoord. Maar dat kan ik me nog wel enigszins voorstellen. Waarschijnlijk was door chronisch geldgebrek in die tijd, alsmede mijn monsterlijke boeken verzameldrift, de focus op tijdschriften op een tweede plan geraakt. Waarschijnlijk had ik destijds ook iets van de gedachten dat ik die nog wel eens (voor veel minder geld) tweedehands op de kop zou kunnen tikken. Waarschijnlijk zijn daar ook de gaten in Fandata en knowhow door te verklaren! Om al deze redenen, ben ik zo gecharmeerd van dit vervolgartikel en hoop dat er nog vele vervolgen zullen volgen.
-Frank Roger – Kat en muis (FA) (Illustraties: Gert-Jan van der Bemd)
Alweer een onnavolgbaar verhaal van Frank Roger. Hoe simpel kan schrijven zijn, zou je haast denken! Prachtig opgebouwd verhaal, met een echtpaar en een kat en… nou ja… lees zelf maar. Ik krijg er geen vinger achter wat er nu eigenlijk is gebeurd. Jij wel? Briljant in zijn eenvoud en alweer een bewijs van kunnen van een vol producerende duivelskunstenaar!
-Onder de indruk (Recensies)
Met recht ben ik onder de indruk!!! Dertig pagina’s recensies maar liefst én dan ook nog door de beste recensenten in het Nederlandse taalgebied. Op volgorde van verschijning: Max Moragie, Charles van Wettum, Johan Klein Haneveld, Paul van Leeuwenkamp en Finn Audenaert. Ik heb ze bijna allemaal gelezen, behalve ‘Kwantumschuim’ van Charles van Wettum. Omdat ik daar zelf nog een ei over moet leggen en ik mijn oordeel niet wil laten beïnvloeden. (inmiddels gerecenseerd, kijk eventueel op: https://www.ncsf.nl/blog/2023/12/11/charles-van-wettum-kwantumschuim/). Sommigen had ik zelf al wel gerecenseerd en het was boeiend én leerzaam om je eigen perceptie te vergelijken met het oordeel van iemand anders. ‘Verteerbaar’ was tweemaal hoogst interessant (Paul van Leeuwenkamp en Finn Audenaert) omdat het een bundel is, waar ik niet van op de hoogte was. Martijn Lindeboom is een verrassend samensteller. Dat blijkt wel weer!!!
-Jasper Polane – Euridi in de lage machine (SF) (Illustraties: MOZ)
Prachtig a-typisch en origineel liefdesverhaal. Met een dergelijk en degelijk verhaal bewijst Jasper eens te meer tot de elite van de vaderlandse SF auteurs te behoren. Mooi, meedogenloos en vol mededogen, laat het je pakken! Waar de zoetigheid nu eens niet tussen de pagina’s uitdruipt, maar waar het leven eindigt tussen de raderen. ‘Welcome to the Machine’.
-Oxana Langbeen – Oxana’s Oxymoron: Gnibenet Silarg (SF) (lllustratie: MOZ)
Alweer een nieuw avontuur in de Oxana’s Oxymoron reeks, dat voor mij een vreemde analogie heeft met het ‘Kat en muis’ verhaal van Frank Roger, elders in dit onvolprezen blad. Het zal wel toeval zijn, alhoewel… zoveel toeval is wel heel erg toevallig!
-Rob Geukens – Rosie (FA) (Illusstraties: Peter Erhardt)
Een wel héél erg vreemd verhaal, dat moet gezegd! Geen idee wat er eigenlijk precies gebeurd is, maar ik vermoed dat de man na een wilde ruzie met zijn dochter, een stuk glas van Rosie (zijn augmented reality bril) in zijn oog gekregen heeft. Een vermoed huiselijk drama met een meewarige afloop. Gevoelig! Als ik het verkeerd heb… excuses! Maar… dan ben ik wel benieuwd naar de ware toedracht!
-Remco Meisner – Het einde van een filmisch spektakel (SF) (Illustratie: Fred Hemmes)
Onder de serienaam: Vuijeton!, weeft Remco Meisner prachtig gekozen woorden tot een symfonisch eindspel spektakel. Magnifieke woordkeuze, dat moet gezegd! Blijkbaar eerder gepubliceerd in ‘Een slepende zaak’, een romantisch tijdschrift uit 1986. Ben meer dan benieuwd of er iemand, behalve Remco natuurlijk, die het van toen nog kent. Van het tijdschrift is helemaal niets (op een advertentie van een veilinghuis na dan: https://www.zwiggelaarauctions.nl/Lot/32668) te vinden. Curieus!!!
Maar… contact met Remco maakte alles anders. Fandata wordt weer een stukje rijker!!! Dank!!!
-Robert Smets – De tragische dood van Chief Smythe (SF) (Illustratie: Fred Hemmes)
Een uiterst amusant Sherlock Holmes verhaal, dat vooral door dr. Watson in twijfel wordt gebracht. Vanuit de negentiende eeuw gebeuren ontvoeringen naar de toekomst. Metalen mannen en een gedegenereerde mensheid. Een utopie, of liever dystopie (al denk ik dat dat woord nog niet is uitgevonden. Leuk, leuk, superleuk!!!
-Brief Encounters
Ingezonden brievenrubriek, waarover ik ernstige twijfels heb. Zijn ze door echte mensen geschreven of uit de schrijfpen van even M. uit Nieuw-Vennep afkomstig. Hoewel… de Marco van de tweede brief, zou zomaar Marco Bezoet de Bie kunnen zijn. Hij woont in Den Burg op Texel. Maar… zeker de laatste, de anonieme, is meer dan verdacht! De twijfel, de alles verterende twijfel (wanhoop)!!!
-Sejul Nerve – Hotel California (HO) (Illustraties: Marco Bezoet de Bie)
Sejul Nerve… een pseudoniem? Van wie? Dat was weer een stevig zoekwerk, maar dat zijn wij wel gewend bij Fandata. Gevonden? Jawel! Als je nieuwsgierig bent wie hij is… kijk op Fandata.nl! Het verhaal? Prima! Het is eerder verschenen in zijn, in 2023 verschenen bundel: ‘Het heerlijke leven in onwetendheid’ en nu in Fantastische Vertellingen. Het is meer dan duidelijk gebaseerd op het gelijknamige lied van de Eagles. Het komt (in vertaling) meer dan eens voorbij. Of het verhaal deugd doet aan de intentie van het lied van de Eagles is discutabel, maar het verhaal zelf is prima leesbaar!!!
– De DataFan (oratie bij de uitreiking van de Bemoste Beeld-prijs aan Jos Lexmond)
Het was een grote eer de Bemoste Beeld-prijs 2023 in september in ontvangst te mogen nemen. Ik deed het er niet voor, maar het was in ieder geval een bekroning voor veertig jaar lang ploeteren, verzamelen en sparen. Soms was de wanhoop van mijn vrouw groot, als ik weer met een bult, voor Fandata, onbekend spul thuiskwam. Gelukkig verkocht ik ook weer het een en ander nadat het vastgelegd was. Op het moment dat je de prijs ontvangt, realiseer je je allemaal niet wat je overkomt, maar later thuis, als je er op je gemak over na kunt denken (en nu na kunt lezen) en je bedenkt in wat voor een select gezelschap je terecht bent gekomen, dan snap je eigenlijk toch weer niet hoe je hierin verzeild bent geraakt. Je doet dit soort dingen niet alleen. Inmiddels hebben we als vaste groep van drie, die er al jaren samen aan gewerkt hebben, nu een steeds groter groeiende groep van medestanders, die allemaal op hun eigen manier en tijd aan Fandata werken en het steeds mooier en fraaier én consistenter én completer maken. Eigenlijk heeft het hele team de Bemoste Beeld-prijs gewonnen!!! Nu maanden later, begint het besef dat je de Bemoste Beeld-prijs hebt gewonnen, een beetje in te dalen. Snappen doe je het nog steeds niet, maar geaccepteerd heb je het wel. Je kijkt elke dag weer naar het beeld (veilig onder een stolp) van Tais Teng en de (nog) niet ingelijste oorkonde) dan besef je het wel. Het is echt zo!!! Namens het Fandata Team… bedankt voor de prijs!!! Hij wordt gekoesterd!!!

Fantastische Vertellingen 68 was weer mooi en divers en ik heb er weer van genoten. Je staat er elke keer weer van te kijken, dat het mogelijk is al dat moois is een tijdschrift bij elkaar te krijgen. Ik kijk alvast weer uit naar de eerstvolgende!

Jos Lexmond

Tjonge 20
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (December 2023)
16 pagina’s; prijs € 0,25 (bij een jaarabonnement van Fantastische Vertellingen: Gratis!!!)
Samenstelling: Remco Meisner
Omslag: Entropie (ma-vie-quantique)
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/

Tjonge! Het twintigste nummer alweer. Reden te meer om dit blad eens een eigen recensie te geven! Normaal gesproken altijd een onderdeel van de recensie van het bijbehorende nummer van Fantastische Vertellingen, maar nu… helemaal op zichzelf.

Het is altijd een verrassing als Tjonge tevoorschijn piept uit Fantastisch Vertellingen. Met nu alweer een fantasievol (maar onbegrijpelijk en een beetje te trop!) voorwoord van Remco Meisner (waar haalt ie het allemaal vandaan? En… moge hij tot in hoge leeftijd, of in alle eeuwigheid (wat maar langer is) blijven functioneren zoals hij doet), een tweetal verhalen van Frank Roger (waar haalt ie het allemaal vandaan? En… moge hij tot in hoge leeftijd, of in alle eeuwigheid (wat maar langer is) blijven functioneren zoals hij doet), alsmede 2 pagina’s humor, die, vrees ik, ondanks (of misschien wel dank zij) de bril niet kan lezen. Ik haalde er later (nu dus) een vergrootglas bij en… zag… rechts: Humor en links… nog niks. Kapot vergrootglas denk ik. Maar goed… de poging telt!!!

-Roger, Frank – Entropie voor beginners (SF)
Studenten aanschuiven voor een schoolvoorbeeld van Entropie. Een voordracht zonder weerga, die de betekenis van entropie volledig duidelijk maakt.
-Roger, Frank – De complete mislukking (SF)
En… nog een pareltje, waarna ik de digitale plot nog wel even moet vertalen. Maar voorlopig hou ik het op: Briljant, ofwel: 01000010 01110010 01101001 01101100 01101010 01100001 01101110 01110100!

Welaan… de eerste recensie, voor zover ik weet, van het kleinste tijdschrift in het Nederlandse taalgebied. Ik weet niet hoe het met jullie is, maar het beviel me wel. Misschien voor nog eens? Wel… zeker als er weer verhalen van Frank Roger in staan. In afwachting van Tjonge 21…

Jos Lexmond

EdgeZero. De beste Nederlandse genreverhalen uit 2022
EdgeZero Publicaties (2023) Prijs: € 13,73
Omslag: Mike Jansen & Peter Kaptein/Tais Teng
Verkrijgbaar via: Amazon.de

Alweer een nieuwe EdgeZero loot aan een toch al wel heel indrukwekkende boom. Moge hij net zo oud worden als Methusalem (en dan bedoel ik niet de man, maar de boom, die is een heel stuk ouder). Dit keer (is dat niet altijd zo?) vijfentwintig verhalen, die te samen de besten waren in 2022. Dat dat zo is, mag je best aannemen, want ze zijn uitgezocht door het puikje uit de Nederlandstalige Fantastieke wereld. Laura Scheepers, Sigrid Lensink-Damen, Mike Jansen en Finn Audenaert! Ik ben gek op deze jaarlijkse anthologie. Er staan verhalen in uit allerlei bronnen en verhalenwedstrijden en een behoorlijk groot aantal daarvan, weet nooit in een papieren publicatie te geraken en die moet ik (en jullie ook uiteraard) node missen. Nou is het gezegde wel: “Wat niet weet, wat niet deert”, maar bij mij wringt het als ik weer hoor van winnaars bij de een of andere wedstrijd (welke dan ook), waarbij de verhalen niet op papier gepubliceerd worden. Dan weet ik donders goed dat ik weer het een en ander aan goeds gemist heb. Mijn woorden blijken telkenmale vergeefs… maar toch! Wie weet helpt het eens!

Goed… of niet… de inhoud dezes!

-Tais Teng – Liefde in tijden van oorlog (SF)
Prachtig verhaal over een beetje menselijkheid tussen de sterren. Dit verhaal las ik eerder in HSF280. Toen schreef ik als recensie: “Het enige wat ik op dit moment nog kan verzinnen is: Om te huilen, zo mooi!!! Hoe hij een kind een nieuwe situatie kan laten accepteren. Om te huilen! Zo mooi!!!” Het behaalde een gedeelde negende plek bij de EdgeZero Awards, samen met: Heb zwaard, kan slachten van Edward van Egmond.
-Isabelle Plomteux – Pantserkoorts (FA)
Voor de tweede maal tot me genomen. De eerste keer was in Ganymedes 22. Deze keer bracht het tranen in mijn ogen. Waarschijnlijk lag dat aan de stemming waarin ik verkeerde, maar toch! Van de eerste keer weet ik het niet meer, maar ik schreef toen wel: IK WIL MEER!!! Wat meer dan genoeg zegt!
-Jorrit de Klerk – Het meisje van de duizend onderdelen (SF)
Ook dit verhaal bracht tranen in mijn ogen. Niet alleen omdat het zo ontzettend mooi was, maar ook omdat ik eindelijk de kans kreeg het te lezen. Het was namelijk de winnaar van de Harland Awards 2022 en verscheen alleen als een van de vijf verhalen in een e-boekje. Doodzonde dat het voor de wereld verborgen werd gehouden. Overigens… de andere vier verhalen in het e-boekje hebben we nog steeds nergens gezien! Het is een verhaal met eeuwigheidswaarde. Tijdloos!!! Het behaalde de tweede plaats bij de EdgeZero Awards 2023.
-Laura Scheepers & Mike Jansen – Wilde jachten (HO)
‘Rare ideeën’ maken dit verhaal tot een genot om te lezen. Een megalomaan zombie Fantasy en Horror verhaal, gelardeerd met zo ongeveer met alle Fantastieke wezens die er maar zijn, tot een ravissante orgie van strijd. Er zijn geen superlatieven genoeg om het te beschrijven. Hier lust ik wel pap van en ik voorspelde in mijn recensie van Ganymedes 22 al, dat dit verhaal in EdgeZero terecht zou komen. Het behaalde een gedeelde vierde plek (samen met: De Leviathans van Kepler) bij de EdgeZero Awards.
-Johan Klein Haneveld – Het groene meer (FA)
Dit verhaal van Johan las ik voor de eerste keer en… I Love it!!!Het verscheen eerder op de site van Modern Myths. Misschien verschijnt het nog eens in een toekomstige bundel, maar dan heb ik het al ‘binnen’! Mooi verhaal in een vervreemdende omgeving, waar je nog wel een tijdje over kan piekeren!
-Kelly van der Laan – Overdrachtsvlekken (HO)
Dit verhaal herkende ik meteen. Apart, want meestal blijven verhalen niet lang bij me hangen. Het verscheen in Bloedzuigers in de polder (ook een uitgave van EdgeZero Publicaties), Toen schreef ik: “Te gek verhaal met een onvermoede vorm van vampirisme. Nooit gedacht dat er zo’n manier zou kunnen bestaan. Zeer origineel te noemen. Wat mij betreft al weer een EdgeZero kandidaat”.
-Django Mathijsen – De legende van Latigo Barton (FA)
Western en SF, dat werkt. Western en Fantasy/Horror, dat werkt ook. Prachtig verhaal dat ik niet eerder las, omdat het voor Waterloper 2022 geschreven werd en uiteindelijk de tweede plaats behaalde. Waterloper verhalen worden ook al niet gepubliceerd!!! Shame on you!!! Maar… daar kan het verhaal niets aan doen, als je een beetje een western hart hebt, dan hou je hiervan. Nog een leuk (?) detail… Anaïd Haen, de partner van Django, behaalde de eerste plaats bij Waterloper, maar kwam niet in EdgeZero! Hoe dat kan???
-Robin Rozendal – De Duistere Heer (FA)
Een verhaal uit de verhalenwedstrijd van Fantasize dus… ook al niet gelezen. Alweer een, dus. Soms wordt je er een beetje moedeloos van. Misschien kunnen de organisatoren een gezamenlijke jaarlijkse uitgave verzorgen, en niet zeggen… dat hebben we al: EdgeZero. Nee… dat is weer heel iets anders, maar zoiets als De beste verhalen van Harland, Waterloper en Fantasize 20zoveel. Dan hebben we die in ieder geval! Denk er eens over na. De Duistere Heer is in ieder geval een humorvol verhaal. Leuk!
-Charles van Wettum – Geheugenmanagement (SF)
Al eerder gelezen in Fantastische Vertellingen 63. Ik zei er toen over: “Net als hij (Charles dus) ben ik op een leeftijd dat het onderwerp van het verhaal behoorlijk dichtbij komt. Maar eens zien wat de mogelijkheden zijn tegen de tijd dat het mijn tijd is, maar dit lijkt me wel iets!!!” en als aanvulling daarop: Als je ouder wordt, dan ga je over dat soort verhalen langer nadenken. Hoe zou het zijn om voor eeuwig aan Fandata te kunnen werken? Geweldig toch? Dan zou het eindelijk eens compleet kunnen worden!
-Frank Roger – Goed nieuws van het thuisfront (SF)
Uiteraard al eerder gelezen in SF-Terra 278, maar die recenseerde ik nog niet in de tijd, dus had ik er niets over gezegd. Maar… nu dus wel. Alweer een meer dan prachtig (en vrij lang, ook voor Frank’s doen) verhaal weer over de zinloosheid van oorlog, met wie, of tegen wie, dan ook!!!
– Anaïd Haen – Bloed arremoede (HO)
Qua genre moet je er natuurlijk Horror aanhangen, d’r is geen enkele andere keuze, maar griezelig is het natuurlijk absoluut niet. Maar leuk wel! Heel erg leuk! Het verscheen eerder in Bloedzuigers in de Polder, maar ook in Pure Fantasy 19 in 2010 en Wraak op het spoor in 2014. We blijven ervan genieten!
-Frans van der Eem – De zaak van de perverse androïde (SF)
Dit verhaal las ik zeker niet. Het werd gepubliceerd op de site van Fantasize. Het is een prachtige steampunk versie van een Sherlock Holmes story. En… met een geweldig en onverwacht einde. Dat smaakt absoluut naar meer. Naar heel veel meer!!!
Jaap Boekestein – De Jack Tar wurgmoorden (FA)
Altijd weer een genot een ‘echte’ Boekestein te lezen, of herlezen in dit geval. Ik las het zeker eerder! Het verscheen eerder in de eerste deel van Vampieren en Demonen en ik schreef de volgende reactie: “Jaap Boekestein verraste me al eerder en doet het nu alweer met een verhaal, naar mijn bescheiden mening, volkomen buiten zijn comfort zone. Maar… daardoor niet minder interessant. Groenlandse of IJslandse invloeden, geen horror, maar wel hele mooie Fantasy”. Daar heb ik helemaal niets aan toe te voegen! Ook de EdgeZero Awards niet. Het kreeg de achtste plek!!!
-Wendy Torenvliet – Bloedrooster (HO)
‘Bloedrooster’ verscheen eerder in Bloedzuigers in de polder. Ik schreef toen: “Magnifiek apocalyptisch verhaal, met toch nog wel een sprankje hoop voor de toekomst. Wat corona wel niet vermag, of vermocht natuurlijk”. Erg leuk zombie en vampierverhaal dat op een intelligente manier wordt opgelost. Iedereen blij!!! Leuk!!!
-Jan J.B. Kuipers – Het klooster in de duinen (HO)
Jan J.B. Kuipers… altijd weer een genot om te lezen, of… te herlezen in dit geval, want het was ook al opgenomen in: Bloedzuigers in de polder. Destijds schreef ik: “Jan J.B. hangt Zeeuwse mythen en sagen aan een gruwelijke Noord Atlantische legende en dit al vindt plaats op het strand van Wulpenzand”.
-Edward van Egmond – Heb zwaard, kan slachten! (FA)
Dit verhaal was niet geslaagd voor de Charlatans anthologie van Godijn. Misschien te veel horror? Dat kan natuurlijk, maar het is des te leuker dat het nu wel in EdgeZero staat. Zeg nu zelf… wie kan nu een verhaal waarin de tempel van Teng, Oppergod van de Creatie, in meedoet, weerstaan? Benieuwd wat Tais Teng, de werkelijke Meester van de Creatie, hier van vond! Frappant dat het samen met het verhaal van Tais Teng, de negende plaats bij de EdgeZero Awards bezet!
-Karel Smolders – Vergeten stemmen (SF)
Karel Smolders weet mij (en jullie waarschijnlijk ook) te verrassen met originele en geweldige SF. Dit keer over een schat die wel zo gruwelijk zeldzaam en uniek is dat er geen tweede van bestaat. Voor Amadi een onmogelijkheid, voor Ann Franklin een weet. Prachtige ontdekking op Rigel! Eerder verschenen op Vonk Fantasy. Daar had ik nog nooit van gehoord!!!
– Brenda Hingstman – Het is wat het is (SF)
Een zombie verhaal, maar wat voor een! Het springt in de tijd heen en weer tussen 2023, wanneer de besmetting met het zombievirus ontstaat en 2041, wanneer de zombies min of meer zijn uitgeroeid. De belevenissen van een helikoptercrew. Het was een mooi verteld verhaal voor Waterloper 2022 en het behaalde de derde prijs.
-Hay van de Muckhof – Een hemels leven (FA)
Een verhaal dat ik eerder in Ganymedes 17 (2017) heb kunnen lezen, maar dat ik ook al in 2015 mee had kunnen krijgen in Gentia Awards. Als ik dat te pakken had kunnen krijgen natuurlijk. Een lichtelijk aangepast versie verscheen in 2022 op de site van Fantasize. Mooi verhaal over de hemel, de hel en een duivels dilemma op een hemelse ontvangst! Het behaalde de zevende plaats bij de EdgeZero Awards.
-Django Mathijsen & Anaïd Haen – Koppoters woorden (SF)
Django Mathijsen en Anaïd Haen zijn een schrijverskoppel, waar ik soms wel eens jaloers op ben. Ze hebben altijd een klankbord, een reflectiebasis aan elkaar en kunnen zich aan elkaar optrekken. Het resultaat: briljante verhalen, solo of met elkander. Koppoters woorden is een pracht van een verhaal dat oorspronkelijk geschreven was voor Waterloper 2022, waar het de negende plek behaalde. Ik las het dus niet eerder en… nu wel. Praise EdgeZero!!! Het behaalde hier, bij de EdgeZero Awards, de derde plaats!
-Eekhaut, Guido – Carcosa (FA)
Volgens eigen zeggen verwijst Carcosa naar Orsenna. Het verhaal is een mix, wat mij betreft, tussen Fantasy en Horror. Toch een wat ongewoon genre voor Guido. Intrigerend verhaal dat langzaam zijn schellen afwerpt in de gang naar een griezelig en onverwachte einde. Mooi en mysterieus te noemen! Met een immer mysterieus Carcosa, misschien hét moment om de Orsenna verhalen weer eens ter hand te nemen! Carcosa verscheen eerder in Wonderwaan 52. En katten… als je Guido een beetje volgt of Facebook, kan je nauwelijks om de kattenfoto’s (alsmede de regelmatige foto’s van de bloedschone would-be assistentes) heen.
– Laura Scheepers – Bridget (FA)
Laura Scheepers schrijft een waargebeurd verhaal dat ze mengde met Fantasy invloeden. Als je de martelingen moet geloven die Bridget moest ondergaan, dan mag je zeker geloven dat ze daaraan is bezweken en daarna geen afscheid kon nemen van haar aardse leven. Triest om dit alles bij volle verstand mee te moeten maken. Het stond in de anthologie Louterend vuur verschenen bij Godijn, dat ik niet eerder las. Behaalde de zesde plaats bij de EdgeZero Awards.
-Maarten Luikhoven – Dagboek van een Donselaar (SF)
Dagboek van een Donselaar las ik eerder in Bloedzuigers in de polder (onvoorstelbaar hoeveel EdgeZero verhalen dat als bron heeft!). Eens kijken wat ik er toen van vond: “Een welhaast gezellig verhaal over doem en dystopie. Overleven hoeft geen drama te zijn, overleven kan ook heel erg leuk zijn. Niks mis met overleven!!!” Daar is verder niets aan toe te voegen!
-Abram Hertroys – Huidoffer (FA)
Abram Hertroys won hiermee de EdgeZero Award 2023! Uiteraard mijn felicitaties. Het verscheen eerder in Ganymedes 22 (wat het belang van Ganymedes maar weer eens dik onderstreept) en is een prachtig verhaal over opoffering. In mijn recensie destijds zei ik: “Verhaal van een onmogelijke liefde, of toch wel. Een verhaal met een dermate hoog niveau als opening. Zie daar nog maar eens overheen te komen. Prachtig verhaal in het sprookjesachtige noorden”. Zie je wel… ik had het destijds al gezien. Zie daar maar eens overheen te komen!!!
– Mike Jansen – De Leviathans van Kepler (SF)
Een verhaal van Mike Jansen dat hij voor Waterloper 2022 schreef. Volgens hemzelf was het vijf voor twaalf, wat volgens mij typisch is voor Mike. Toen ik de Vance like anthologie Wereldbedenkers samenstelde en de deadline voor de verhalen begon te naderen en het verhaal van Mike uitbleef, antwoordde hij op mijn vraag waar zijn verhaal bleef, dat hij de druk van de deadline nodig had om een verhaal te schrijven. Ieder zijn ding… en… niets nieuws onder de zon dus. Prima verhaal. Niets mis mee. Het verhaal werd bij Waterloper gediskwalificeerd en behaald bij EdgeZero een gedeelde vierde plek. Hoe raar kan het lopen!!!

Al met al alweer een meer dan prima anthologie. Als ik juist geteld heb zijn elf verhalen van de vijfentwintig op plaatsen verschenen waar ik ze wél kon lezen als ik echt wilde, maar wat ik niet deed omdat ik nooit (nou ja bijna nooit) verhalen lees op een schermpje. Zoals als ik al eerder vertelde, lees ik normaal gesproken ‘s nachts een paar uur (overdag geen tijd. Druk druk druk) en dan zijn de ogen schermdoodmoe. Dan lees ik fysieke, papieren verhalen en… dat vind ik fijn. Ze zijn lief en rustig voor mijn ogen. Dus dat houdt voor mij in, dat ik 44% van de verhalen niet ‘kon’ lezen en dat vind ik veel. Heel veel! Maar goed… ik jeremieer verder niet over oorzaak en gevolg en wat organisators van schrijfwedstrijden wel of niet moeten doen. Dat is gedaan. Wat ik wel nogmaals wil memoreren is dat ik wel heel erg blij ben met EdgeZero en alweer met argusogen uitkijkt naar EdgeZero 2023. Het jaar is weer bijna voorbij, dus de verzameling kan haast weer beginnen.

Jos Lexmond

Anthonie Holslag – Vergruisde stemmen. Een liefdesvertelling (HO)
Quasis Uitgevers (2023)
175 pagina’s; prijs 27,00
Omslag: Jasper Polane

Met elk boek dat Anthonie Holslag schrijft, schrijft hij zich meer en meer mijn kant op. Ik word een Fan!!! Jawel… een met een hoofdletter. Niet alleen prachtig aan de binnenkant, maar de buitenkant is ook meer dan oogstrelend én met een leeslint, wat ik overigens niet gebruik. Een boekenlegger vind ik veel handiger, dus zit dat verdoemde lint alleen maar in de weg en verveelt me zeker een pagina of veertig. Het schiet eruit, blijft niet zitten en als je het helemaal zat bent en er aan toe bent om het eruit te knippen, dan blijft het eindelijk zitten, alsof het aanvoelt, dat haar einde nabij is. Zuchtend lees je eindelijk ongestoord verder.

Goed… klaar hiermee. Het boek! Het was meer dan toevallig dat ik dit boek iets later binnen kreeg dan ‘Dracul’ van Darce Stoken en J.D. Barker, wat ik dus eerder las dan ‘Vergruisde stemmen’. Het was een aparte ervaring om beide boeken direct na elkaar te lezen, omdat beide verhalen zoveel raakpunten hebben en zelfs soms zo aanvoelden of ze elkaar aan vulden. Misschien zelfs leemtes invulden, waarvan ik in eerste instantie niet zag dat die er waren. Zoals gezegd… een aparte ervaring.

‘Vergruisde stemmen’ dus. Zoals een vampier je leegzuigt, zoog het verhaal mij het boek binnen.

Op de achterflap: “Een literatuurwetenschapper doet onderzoek naar de schrijver Bram Stoker en diens klassieke roman ‘Dracula’. In de archieven van de stad Dublin vindt hij een oud, handgeschreven manuscript, met de titel ‘De vampier’.

Hij wordt ondergedompeld in een vertelling over sterfelijkheid, onsterfelijkheid, het menselijke, het onmenselijke en hun geliefden. Hoe meer hij leest, des te meer hij beseft dat het verhaal hem op een noodlottig pad probeert te krijgen.

Sommige verhalen leven, zo ontdekt hij. Ze leven en hebben tanden, ze kunnen je verslinden…”

Deze woorden alleen al hebben een grote aantrekkingskracht op mij! Laat staan het verhaal zelf, dat me verslaafde met de pulsatie van het verhalende ritme. Het is amper mogelijk je er los van te maken en naar bed te gaan. Je wilt meer, alleen maar meer en nog meer en de broodnodige nachtrust is ver te zoeken. Zodra je verslaafd raakt aan het bloed, dan raakt je ook verslaafd aan de letters, de woorden, de zinnen. De zinderende zinnen! Ik moet slapen, maar ik moet ook door. Wat een verschrikkelijk dilemma, wat een onmogelijke keuze! Uiteindelijk lukt het me los te rukken uit de ogen van het boek. Slapen moet ik. Kracht opdoen om morgen meer te lezen, kracht om meer verhaal tot me te kunnen nemen. Het boek ligt nu voor me op tafel en staart me aan. Het dwingt me het weer op te pakken, om door te gaan waar ik bleef. Maar nee… standvastig vluchtte ik de kamer uit.
Overtuigd? Nog niet? Ik kan het, denk ik, niet stelliger brengen. Dit boek moet je lezen als je van horror, geweldige horror houdt! Het kan zich absoluut meten met wat internationale schrijvers brengen. Dus ook met Dacre Stoker, de achterkleinneef van de Ierse auteur. Dat is het enige wat Antonie Holslag mist, de rechtstreekse (nou ja… achterkleinneef?) verbinding met Bram Stoker, maar dat maakt hij in geestelijke zin meer dan goed!

Het is tegelijk een verhaal en een wetenschappelijke verhandeling. De moraliteit en seksualiteit van de negentiende eeuw, de achtergrond van het verhaal over Bram Stoker en zijn Dracula, beroemd geworden na zijn dood! Prachtig boek en een prachtig verhaal. Ik noem het een must!!!

Jos Lexmond