Auteur: Jos Lexmond

Peter Schaap – De Schrijvenaar van Thyll (FA)
Spatterlight, Amstelveen (2023)
Omslag: M.J. ter Brughe
216 pagina’s – € 14,99
Verkrijgbaar via Amazon: https://www.amazon.nl/sk=De+schrijvenaar+van+Thyll&dc&ref=a9_asc_1

Peter Schaap is een van Neerlands groten op het gebied van fantastieke schrijvers en daarbovenop is hij een niet onverdienstelijke muziekmaker. Zijn grootste hit ‘Adem mijn adem’, kennen we natuurlijk allemaal, waarbij het meezingen van het refrein absoluut geen punt is! Buiten dat nummer heeft hij natuurlijk heel wat meer muziek gemaakt, waarbij zijn grootste triomf de uitreiking van de Zilveren Harp in 1976, wel mag zijn.

Maar… uiteraard zijn wij toch wel meer geïnteresseerd in zijn schrijverijen. Hij begon in de jaren zeventig met de productie van jeugdboeken, waaronder ook fantastieke titels zoals onder andere: ‘Prinses Esmarijntje en de wensdiamant’ (1975), ‘De floepstengel’ (1976), ‘Het Opmeneertje’ (1976) en: ‘De frietmobiel’ (1976). Maar hij debuteerde in 1987 met ‘De Schrijvenaar van Thyll’ en dat was wat mij betreft een klapper eerste klas. Dat bleek ook wel, want in 1988, tijdens de Eurocon in Budapest, kreeg hij daarvoor de Euro-Award uitgereikt. Het werd het begin van een indrukwekkende reeks van SF en Fantasy voor jongeren, Young-Adults en volwassenen. Met een dergelijke rij in de boekenkast, kan je niet anders dan trots op jezelf, en wat je bereikt hebt, zijn. Nog maar een paar dagen geleden kondigde hij deel twee van ‘Zam de fikser’ aan: ‘Zam en het Geheim van de Wereld’. Hij is inmiddels zevenenzeventig en gaat nog steeds als een sneltrein!

‘De Schrijvenaar van Tyll’ heb ik, sinds het voor het eerst verscheen in 1978 bij Meulenhoff in de
SF, Fantasy & Avontuur reeks, nummer 243, niet meer gelezen. De recollectie hiervan was dus niet meer te vinden in de grijze krochten die je mijn hersenen noemt! Niet dat ik er geen zin in het herlezen had, maar tegenwoordig kom ik alleen maar aan het herlezen van ‘oude’ titels toe, als ze opnieuw (en zoals deze in een geheel nieuw jasje) uitgeven worden bij een nieuwe uitgeverij. Spatterlight, de uitgever uit Amstelveen, meer dan bekend van alle Jack Vance uitgaven (ook diegene die niet eerder vertaald en uitgeven waren in Nederland), had het plan opgepakt het debuut en het tweede boek (daarover iets later meer) van Peter Schaap opnieuw uit te geven. Inderdaad dus met een geheel nieuwe look én een herziene tekst van Peter zelf. Op mijn vraag of we meer van Peter zouden kunnen verwachten, zoals bijvoorbeeld de ‘Wolver’ trilogie (waar ik een grote fan van was), kreeg ik te horen: “Misschien later.” We houden dus hoop!

De hernieuwde kennismaking was er dus een van verrassing en wederom genieten. Het was een originele Fantasy en dat is al heel wat. De meeste Fantasy zijn tegenwoordig klonen van een hele hoop voorgangers en kunnen me amper nog boeien, maar deze stond bol van de vondsten. Kortom… een roman met internationale allure, helaas gevangen in het Nederlandse. Het heeft an sich niets met Jack Vance van doen, maar heeft toch een beetje de signatuur van Cugel de Slimme in zich. Een schelmenroman dan? Nee… gewoon een Nederlandse auteur, die zelf is opgegroeid met Jack Vance, daar wat van geleerd heeft, maar er een eigen draai aan gegeven heeft.

Dus… mocht je het debuut van Peter Schaap destijds gemist hebben, dan zou ik zeggen: Laat je niet weerhouden! Trouwens… wel al eens gelezen… laat je toch niet weerhouden. Het is (andermaal) genieten!!!

Jos Lexmond

*SF in de polder
In de polder 5
EdgeZero Publicaties (2023) € 16,35
Samenstelling: Mike Jansen
Omslag: Mike Jansen/Tais Teng
Redactie: Laura Scheepers, Mike Jansen, Finn Audenaert
Verkrijgbaar via Amazon

Een nieuwe, en ditmaal, forse loot aan de ‘In de polder’ boom. De vijfde alweer en hopelijk niet de laatste. Mogelijkheden genoeg nog, zou je zeggen. Maar nu ‘Harde SF’. En SF kan mij niet hard genoeg zijn! Ditmaal zeventien lange en minder lange vertegenwoordigers waarvan de selectie streng was. Er zijn namelijk internationale ambities. Ik mag aannemen dat die niet ophouden bij de Vlaamse grens, maar verder rijken. Kleine en grotere plassen over? Zelfs meer dan de helft van de ingezonden verhalen kwamen niet door de ballotage. Dat schept verwachtingen, hoge verwachtingen! Laten we voor ons zelf eens kijken of het wat geworden is én of het inderdaad internationale allures heeft!!

– Tais Teng – Een knipmes met zeven kerven (SF)
Telefunken in Eindhoven is welhaast vloeken in de Philipskerk! En ‘Geen gezeik, iedereen rijk’, is meer dan prachtig. Het bracht bij mij een luide lach teweeg, die vrij lang aanhield!
– Mike Jansen & Maarten Luikhoven – Stervissers (SF)
Vrijmoedig verhaal over vrijbuiters die door het heelal freewheelen. Ze stuiten op een alien en leren ermee communiceren. Vrijwel in vrijheid zijn beide filibustiers vrijgevig. Pracht van een verhaal wat amper vrij geïnterpreteerd kan worden!
– Roderick Leeuwenhart – De NEED (SF)
De NEED (The Northren European Enclosure Dam) is een toekomstig Deltaplan. Door de Noordzee aan twee kanten af te sluiten van Frankijk tot Engeland en van Schotland naar Noorwegen kan de stijgende zeespiegel afgewend worden en het Noordmeer ontstaat. Architect Joakim Groeskamp krijgt er een standbeeld voor, maar… er is iemand die het daar niet mee eens is. Prachtig en megalomaan ziltpunk idee, wat best nog wel eens zou kunnen werken.
– Kelly van der Laan – Hongerig vuur (SF)
Ongezonde lui in een ongezonde omgeving. Remi is gevlucht en heeft zich verstopt in Arnhem. Een bot met een boodschap voor haar weet haar te vinden. Maar wil ze er wel iets van weten, wil ze überhaupt nog wel iets weten van haar verwoeste thuiswereld? Mooi verhaal met herinneringen om mee te dealen!
– Johan Klein Haneveld – De smaak van aardbeien (SF)
Een geheim agent werkt zich omhoog in een overstroomde flat in een overstroomd Delft. Hij is onderweg met een missie en worstelt zich door restanten huisraad. Mooie sfeertekening en oplopende spanning! Reeds eerder verschenen in ‘De laatste verkenner’ en op de ‘Futurist’ (2018).
– Rob Geukens – Babbelaar (SF)
Alles draait om communicatie. Zeker in een stad met zovele nationaliteiten is communicatie essentieel. Babbelaars, die wel een tiental talen en dialecten beheersen, tolken zich het heen en weer, tot…
Prachtig rauw verhaal, waarin alles draait om elkaar te verstaan!
– Charles van Wettum – De laatste kuil (SF)
Charles van Wettum schotelt ons een fascinerende verre toekomstverhaal voor. Met entropie, singulariteit, vechtend met de Sovjets én de totale mensheid (afkomstig van de aarde), met andere entiteiten om de koelste putten in het universum. Prachtig én vervreemdend!
– Eowen Valk & Mike Jansen – Helwereld (SF)
Een reinste Space Opera verhaal met alle ingrediënten erin om het een hele goede te laten worden. Een luxe cruiseschip, een crash met een klein aantal overlevenden, een ijsplaneet én… uiteraard kwaadwillende aliens. Als daar geen pracht van een verhaal van te maken is… dan weet ik het niet meer!
– Peter Kaptein – Zoutwaterleidingen (SF)
Uitmuntend verhaal van Peter Kaptein. Meer dan boeiend verteld vanuit het perspectief van Behrin, hoofdpersoon in iets wat een val lijkt waaruit niet te ontsnappen is. Prachtig verteld, waarin langzaam maar zeker de wereld waarin Behrin leeft, onthuld wordt.
– Joost Uitdehaag – Tulpenmanie (SF)
Een verhaal uit de tijd dat de klimaatproblemen opgelost en tot het verleden behoren. AI rekent er vrolijk op los, tekent én voorspelt. Pracht van een verhaal over bots, voorspellingen en het VOC archief!
– Jaap Boekestein – Naar de top van de Nederlandse berg (SF)
Jaap haalt uit met een wel heel erg fantastisch ziltpunkverhaal. Gevuld met een aantal knipogen, waar je met je ogen van gaat knipperen! De Naaldwijker watertoren, het planetarium van Eise Eisinga en weet ik al wat niet, komt voorbij. Leuk én… eh…, LEUK!!!
– Laura Scheepers & Edward van Egmond – De Vliegen en de Hollander (SF)
Verhaal over Nederlandse ontdekkingsreizigers die DRV 6 (Diep Ruimte Verkenner) op hun pad treffen. Het schip is verschillende malen gezien en ook weer niet. De kapitein en Mariëlla (waarom alleen maar voornamen gebruikt?) gaan aan boord! Mooi verteld verhaal met Vliegende Hollander elementen (maar dat hadden we al uit de titel kunnen halen), prettig gecombineerd met een horrorrandje.
– Frank Roger – De herintroductie (SF)
Mensen op het strand, mensen in torens in Nieuw Rotterdam en Nieuw Oostende. Herintroductie, een experiment? Versnelde loop van omstandigheden, die leiden tot… wat? Briljant verhaal alweer van Frank Roger!!!
– Eowen Valk – De strijd om Alecs rechten (SF)
Sasha is een demonstrant in een tijd waarin demonstreren verboden is. Zelf is ze al twee keer haar baan kwijtgeraakt door een werkdroïd. Ze is daardoor verbitterd, ook al omdat de politiek op het punt staat intelligente robots meer rechten te geven. Maar dan… Mooi verteld verhaal van alle tijden!
– Tais Teng & Roelof Goudriaan – De dag voor de Vergroening (SF)
Prachtig!!! Meer hoef ik er eigenlijk niet over te zeggen, maar… dat ga ik toch doen! Zonder twijfel (hoewel… nog twee verhalen te gaan) het mooiste, origineelste en meest verbazingwekkende verhaal tot nu toe! De veelheid van ideeën sloeg me met stomheid (niet dat ik normaal gesproken veel zeg tijdens het lezen, maar toch). Het plezier van het schrijven spatte ervan af. De aliens…, ah de aliens, magnifiek gecomponeerde wezen, met de meest wonderlijke ledematen en gaven! Plus… een geraffineerde oplossing voor problemen met aliens. Doe mij nog maar een portie hiervan!!!
– Dick van der Bij – Nieuw-Oostindië (SF)
Dick van der Bij voorziet de VOC te herleven op een nieuwe wereld, die nieuwe hoop lijkt te beloven voor de mensheid. Alle voortekenen lijken er in ieder geval op te wijzen… Mooi verhaal met een even mooie twist!
– Mike Jansen – Het diepteplan (SF)
Fascinerend en opwindend verhaal over Jannes, die een pak millennia oude documenten krijgt toegestuurd. Het start met een poging tot vertalen en… verder vertel ik niets. Maar… ik kan jullie verzekeren dat het verhaal je in zijn greep krijgt en je niet meer loslaat. Ergens heeft het iets van Eddy C. Bertin, maar zeker en vast iets van Mike Jansen. De enige vraag die voor mij overblijft is: waar komt die envelop met de millennia oude documenten vandaan?

Met de beste wil van de wereld, kan ik ‘SF in de polder’ niet anders, dan een meer dan geslaagde anthologie noemen. Prachtige variatie in thema’s en verhalen en, mijns inziens, meer dan geschikt om over de muur te gooien en te kijken wat het in de rest van de wereld ervan gaat vinden. Ik kan in ieder geval wel zeggen dat ik die exercitie met belangstelling ga volgen en hoop dat ik de reacties daarop mee zal krijgen!!! Vooral de reacties op Zitpunk van buiten onze landsgrenzen, daar ben ik absoluut benieuwd naar!!!

En nu… nu maar wachten op EdgeZero 2023? Denk het wel, maar… een nieuwe ‘In de polder’ mag natuurlijk ook. Wat maar eerder komt! In gespannen afwachting op alles!!!

Jos Lexmond

Adrian Tchaikovsky – Kinderen van de herinnering (SF)
Kinderen van de tijd 3
Iceberg Books, Amsterdam (2024)
Oorspr.: Children of Memory, Tor UK (2022)
406 pagina’s, € 24,99
Vertaling: Lia Belt
Omslag: Macmillan Publishers International Ltd./Michael van Zijl

Adrian Tchaikowsky is voor mij de SF Held van vandaag de dag. Halverwege de jaren tachtig, jaren negentig, was dat Vernor Vinge voor mij, die afgelopen week overleed aan de gevolgen van progressieve Parkinson. Ook helden overkomt dit. Triest!!! Reden te meer om, als ik in mei een weekje op vakantie ga, zijn boeken weer eens tot me te gaan nemen. Nog niets van hem gelezen? Ik raad het met liefde aan.

Maar goed… bovenstaand moest me even van het hart, zo hard trof het nieuws van zijn verscheiden me. Maar nu… Adrian Tchaikovsky ‘Kinderen van de herinnering’ de waanzinnig mooie afsluiting van de ‘Kinderen van de Tijd’ trilogie. Deze trilogie won in 2023 de Hugo Award voor beste serie en dat was niet voor niets. Bij geruchte (ik las het volgens mij op facebook) kreeg ik in de smiezen dat Adrian Tchaikovsky bezig zou zijn aan een vierde deel, wat heel goed mogelijk zou kunnen zijn (volgens mij), dus eens naarstig op zoek. Maar het enige dat ik vond was dit: https://www.risingshadow.net/book/65439-children-of-time-book-4 wat vrij magertjes was, mocht het waar zijn dat dit vierde deel in 2024 op de markt zou komen. Misschien toch een gevalletje: Whishfull thinking? Maar goed… kletskoek of waarheid… de trilogie an sich is al meer dan reden genoeg het aan te schaffen en er in te duiken. Let op dat je in de tussentijd af en toe eens adem haalt, anders loop je zeer zeker gerede kans om erin te verdrinken!!!

Het derde deel, zucht! Lang (nou ja… het leek lang) verwacht, nu gekomen. Ik was blij. Genoten van de eerste twee delen. Verwonderd, verbaasd, verdwaasd en vergenoegd! Ja… ik weet het, de superlatieven vliegen je om de oren, maar er zijn geen superlatieven genoeg om aan te geven, hoezeer ik van deze trilogie genoten heb.

Het meisje Liff, kleindochter van Heorest Holt, de oude kapitein die het schip, de Enkidu, van de aarde naar Imir bracht. Ze is nieuwsgierig en leergierig! En… haar lerares Miranda, die samenleeft met Fabian, die een telescoop heeft en naar de sterren kijkt. Het is zomaar een eiland van mensen in een onverschillige zee van een vreemdeling wantrouwende gemeenschap op Imir.

Miranda is een mens (met een hoofdletter M), een afstammeling van het volk van Kerns Wereld. Maar ook een samengesteld wezen, dat geestelijk bestaat uit alle bekende wezens van Nod, Kerns Wereld en Damascus. Het wezen is al samengesteld uit alle rassen die het in het verleden heeft ontmoet. Ze registreren en kopiëren de mentale toestand van hun gastheren en slaan het op in de erfelijke informatie die op atomaire schaal in hun celwanden is geschreven. Zodoende omvatten ze een veelheid van geesten.
Maar ook is ‘Kinderen van de herinnering’ het verhaal van de opkomst én de val van Imir en haar bewoners. Het is het verhaal van Liff én… nog heel veel meer, maar daar kan én wil ik verder niets over kwijt. Ik zou gemakkelijk de verwondering en bewondering kunnen vernachelen en dat ik het laatste wat ik zou willen. Beleef het zoals ik. Vergeet wat ik eerder zei en geniet!!!

Nog even dit. Nu deze trilogie van Adrian Tchakovsky gedaan is, hoop ik maar dat Iceberg Books gewoon aan de volgende begint. Wat te denken van bijvoorbeeld: ‘Final Architecture Trilogy!’ Ik zeg maar iets. Duid het mij niet euvel, maar dat lijkt me meer dan lekker. Iets anders van de man mag natuurlijk ook! Wat te denken van de standalone’s: ‘The Doors of Eden’, of: ‘Elder Race’, of misschien wel: ‘Alien Clay’. Doe maar wat, alles is goed!!!

Jos Lexmond

Fantastische Vertellingen 69
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (Maart 2023)
129 pagina’s; prijs € 8,95 (jaarabonnement Nederland (4 nummers + Tjonge) € 33,95)
Samenstelling: Remco Meisner
Omslag: Jasper Polane
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/

Als ik lees én schrijf over Fantastische Vertellingen 69, dan is het half februari. Ik ontving hem reeds een week of twee eerder. Toch staat er op de omslag: maart 2024. Staaltje tijdreizen? Staaltje vooruitzien? Staaltje beroepsdeformatie? Wie zal het zeggen. Hoe snel sommige recensenten ook zijn, zelfs ik zal weer de recensie af hebben voordat maart 2024 aan zijn einde toer is. Prachtige prestatie, al zeg ik het zelf!

Als immer openend (en sluitend) met een kleurrijke omslag, dit maal van de hand van Jasper Polane. Vrijwel meteen gevolgd door catoonesque humor van Gert-Jan van den Bemd (Leuk!!!). Op zijn beurt weer gevolgd door:

-Remco Meisner – Meyvistisch Melodrama (Illustraties van: Peter Erhardt)
Dat begint gewoon (niet gewoontjes) maar ontpopt zich allengs weer tot een verhaal in een alternatieve wereld. Alweer is dus mijn bibiotheekse brein van slag. Wat moet ik er mee? Opnemen in Fandata, of niet? De twijfels schoten van volmondig: Ja!, naar een nog iets volmondiger: Nee! Maar waarop gestoeld? Geen idee… maar gauw weer verder!!!
– Dolf Wagenaar – Het bewoonde huis (HO) (Illustraties van: Gidion van de Swaluw)
Indrukwekkend horror verhaal. Kamerlingen, kelderlingen, zolderlingen en daklingen. Allen wonen in een verlaten huis en dringen op den duur de oorspronkelijke bewoners het huis in… of uit! Prachtige horror. Simpel maar zeer afdoende verhaal. Aangenaam angstaanjagend!
– Oxana Langbeen – Elise Zoen (SF) (Illustraties: MOZ)
Wederom een mindblowing aflevering in de serie ‘Oxana’s Oxymoron’. Oxana heeft overal een oplossing voor. Zelfs voor benen van Izantra. Hoe simpel kan het zijn!
-Paul van Leeuwenkamp – Tijd voor geschriften (5)
Het vijfde deel alweer van deze prachtige (en door mij uitgespelde) reeks artikelen over tijdschriften in de Fantastieke hoek van het Nederlandse taalgebied. In dit deel de tijdschriften ‘Initiatief’ en ‘Drukwerk’. Van beiden heb ik er, bij mijn discutabele weten, er nooit geen in handen gehad. In Fandata staat slechts een tweetal nummers Initiatief en het eerste nummer van Drukwerk. Er is nog werk te verzetten, dat blijkt. Guido Eekhout en Julien C. Raasveld komen ruimschoots aan bod. Verbluffend wat er zich allemaal buiten mijn waarneming afspeelde op het tijdschriftenfront. Een mens kan nu eenmaal niet alles weten is hier een besmuikte dooddoener!
-Roos van der Velden – Multi-dimensionele-supersonische-lange-afstands-sprong (SF) (Illustratie: Ben van den Outenaar)
Gesprek tussen een vader (?) en een zoon (?), terwijl vader met zijn uitvinding door de lichtbaan van Xandros in de verre ruimte vliegt. Een essentieel gesprek, wel te verstaan. Leuk bedacht, maar ik mis iets. Misschien de essentie? Wat is het resultaat bijvoorbeeld?
-Max Moragie – Een werkelijkheid die staat als een huis (Essay)
Interessant essay over een interessant man: Jean Ray. Al veel (inclusief ‘Malpertuis’, maar lang geleden) van hem (en John Flanders) gelezen. Zojuist ‘Bizarre verhalen’ door Poespa van hem (hen) gelezen. Zie voor de recensie: https://www.ncsf.nl/blog/2024/03/02/john-flanders-jean-ray-bizarre-verhalen-diverse-genres/ op de site van het NCSF.
-Tais Teng – Na de begrafenis (SF)
Waanzinnig mooi verhaal! Het lijkt wel of Tais Teng (als dat al kan) steeds mooier gaat schrijven. Het vertelt een kolonisatieverhaal met een prachtige illustratie, die wel heel erg mooi zou staan op mijn muur (ware het niet dat er boekenkasten voor staan). Langzaam verdwijnen de stichters, over blijven de jongeren. De vlam dooft.
– Onder de indruk (wat vinden jullie ervan?)
Maar liefst 36 pagina’s beslaan de welhaast prachtige en weldoordachte recensies van: Johan Klein Haneveld, Finn Audenaert, Paul van Leeuwenkamp, Roderick Leeuwenhart, Remco Meisner, Charles van Wettum, Max Moragie en ondergetekende. Ik ken er veel van, recenseerde er zelf een paar en zou, de mij onbekende, blindelings op de beschrijvingen aanschaffen!
– Max Moragie – Tijd voor geschriften (6)
Bij wijze van verrassing… een deel van ‘Tijd voor geschriften’ door Max Moragie. Prachtig natuurlijk, deze persoonlijke inbreng in de machtig mooie reeks van Paul van Leeuwenkamp. In dit deel gaat het over het tijdschrift ‘Een slepende zaak’ door ene Peter van Kuyk! Alweer moet ik bekennen er nooit eerder van gehoord te hebben. Ook in Fandata is er niets van bekend! Ik heb hele hele verhaal gefascineerd tot mij genomen. Alweer een stukje kennis rijker over bijvoorbeeld een verhaal van Paul Harland. Ook de link met hem en Remco Meisner, was alweer een onthulling. Heel erg leuk, die stem uit het verleden. En… wat ik ermee ga doen? ‘Athene ‘77’ moet natuurlijk worden opgenomen. Het is gepubliceerd en hoort bij het totale oeuvre van Paul Harland. Meer info is gewenst. Rest mij slechts één ding!
– Finn Audenaert – Huwelijksgeluk (SF?)
Een Finn Audenartesque, toonde een zijregel. Een bijregel: Beroemdheden – nieuwsflits. “Wat moeten we hier nu weer mee”, sprak de bibliograaf, de handen in het weinige haar gewrongen. Is het een verhaal? Of niet? Even moest hij de nijging onderdrukken FV door de papierversnipperaar te halen. Het daarna weer in elkaar plakken was simpeler, dan die vraag beantwoorden. “Nachtje over slapen”, mompelde hij, radeloos, wezenloos, van Gend & Loos, daar was laatst een meisje loos… Het werden meerdere nachtjes!!!
– Guido Eekhaut – De eland (FA) (Illustraties: Gerd-Jan van den Bemd)
Guido Eekhaut schreef met ‘De eland’ en prachtverhaal. Prachtig, krachtig en origineelachtig. Of het fantastiek is? Geen idee. Het kunnen ook waanideeën zijn van de hoofdpersoon. Zie je… Guido maakt er een mindfuck van. Nou begin ik er zelf ook al over te filosoferen. Laten we het er maar op houden dat ‘De eland’ een fantastisch verhaal is!!!

Kortom… Fantastische Vertellingen 69 was, alweer, een geweldige ervaring en meer dan lezenswaardig. Voor elck wat wils en genoeg om over na te denken, althans voor mij. Welaan alles erover gezegd en geschreven hebbende… rest ons niets anders dan bij de brievenbus te wachten en smachten naar de volgende. Nummer 70 alweer!

Jos Lexmond

Diverse Auteurs – *Gekleed in soepel mummieleer en andere verhalen van Zothique (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
407 pagina’s; prijs 24,95
Omslag & Illustraties: Tais Teng

Dit is wel het toppunt!!! En dat bedoel ik zoals het er staat. Dit is een toppunt wat maar mogelijk is te bereiken op het gebied van Fantastiek in het Nederlands taalgebied. Er staat wel diverse auteurs in de aanhef dezes, maar het is natuurlijk Tais Teng die de boventoon voert. Drie andere auteurs, Roelof Goudriaan, Roderick Leeuwenhart en Jaap Boekestein, schrijvers waar hij vaker het co-auteurschap mee deelt, nodigde hij uit om samen met hem een drietal Zothique verhalen mee te schrijven. Iets wat uitermate goed gelukt is!

Zothique! Organiek een wereld die verzonnen is door Clark Ashton Smith en waarvan het eerste verhaal in 1932 verscheen. Zothique is eigenlijk de aarde in een onmogelijke verre toekomst. Er is slechts één continent over gebleven waar alles zich afspeelt. Ik las, denk ik mijn eerste Zothique verhalen in 1971 in de bundel ‘De kolos van Ylourgne’, verschenen bij Bruna en deed het nog eens dunnetjes over in 1975 toen de bundel ‘De gewelven van Yoh- Vombis’ ook bij Bruna in de FeH reeks verscheen. Die verhalen maakten diepe indruk op me, dat weet ik nog wel. Ik vond ze destijds, ik was zeventien, eng en duister en niet te geloven zo spannend. Ik was gek van horror, maar durfde het eigenlijk ook niet aan. Lovecraft… ik vond zijn verhalen zo verschrikkelijk en gruwelijk eng, ze bezorgden me nachtmerries, maar ik werd er ook ontzettend door aangetrokken. Nu ben ik bijna zeventig en vind weinig nog eng, hooguit bijzonder vermakelijk. Zo kijk ik nu ook tegen de Zothique verhalen aan van Tais Teng. Dat gevoel van vroeger had ik niet meer, maar nu was het dolle pret over de waanzinnige fratsen en de prachtig geboetseerde werkelijkheden die uit de pen van Tais Teng (en bij gelegenheid met zijn schrijfmaten) vloeiden. Het gemak, de souplesse, de originaliteit, de humor, al deze dingen vervulden me van genot in het lezen. Tais schreef zelf dat zijn Zothique verhalen uit 20% Clark Ashton Smith en 80% Tais Teng bestaan en ik denk dat hij daar gelijk in heeft. Het is een prachtige hommage aan Smith en een lust voor het oog en de fantastieke ziel.

Nog even dit… zoals te zien bovenaan bij de titel, heb ik de bundel in het SF genre gesteld. Waarom? Dat vertelde ik al eerder, maar om het te herhalen… de verhalen van Zothique spelen zich af op de aarde in een verre toekomst. Alle aardschollen zijn na hun lange omzwervingen weer samengegroeid tot een immens continent: Zothique. Naar de letter van de wet dus… SF. Ik kan er niets anders van maken. Dat hangt dus als een wolk boven de verhalen die, los gezien, absoluut duidelijke Fantasy sporen bevatten. Maar goed… het blijft natuurlijk een punt van discussie!

We zullen de inhoud van ‘Gekleed in soepel mummieleer en andere verhalen van Zothique’ eens nader bekijken. Lees en huiver, of geniet! En dan ook vooral van de prachtige verluchting van de verhalen door de meester himself. Heel mooi!!!

Na de inleiding en introductie voor diegene die nooit van doen hebben gehad met Zothique en een kaart om de zaken een visuele voorstelling te kunnen geven, openen we met:

-Tais Teng & Roelof Goudriaan – De Schorpioen en de Pruimenbloesem (SF)
Phester, zowel als Almarid, krijgen opdracht van de duistere godin Iliot een mijlhoog standbeeld van haarzelf op te richten. Ze is de godin van hen die de pijn aanbaden en zich in bloed verheugen. Vanaf het begin af aan lijkt de strijd om de winst onafwendbaar te zijn. Het eerste verhaal is al subliem in zijn eenvoud. Een prachtige vertelling voor rond het kampvuur!!!
-Tais Teng – Bidden tot Thasaidon (SF)
Als zijn vader zijn laatste adem uitblaast, staan de priesters al aan zijn deur. Lesh il-Ghibran, de necromancer had hun schulden opgekocht, ze waren slaven. Er was slechts een weg uit deze misère: bidden tot Thasaidon!
– Tais Teng – Onder Archenars kille fonkeling (SF)
Prachtig verteld verhaal met vele uitstekende door magie gehulde details. Twee magiërs doorgronden de plannen van Hiram (de strategos van koning Zotulla) tijdens de heerschappij van Archenar, wanneer de zilveren dood door de straten waart. Hoe hem te stoppen? Machtig is niet altijd machtig genoeg!
– Tais Teng – Vissen in de Duisterstroom (SF)
Meer dan fijn verhaal met een onverwachte ontknoping. Prachtige actie-reactie, met een even zo mooie startillustratie! Dit zijn de verhalen die ertoe doen!!!
– Tais Teng – Maanmagie (SF)
De heler Rhamid Astraban wordt door Lahia verleid om een talisman te kopen. Met de belofte om morgen terug te komen met meer buit van grafroven, ontvlucht ze de winkel. Magnifiek verhaal van een dwingende demon en een slim en doortastend koppel. I love it!!!
– Tais Teng – Vreemde meisjes kussen (SF)
Gamesh is oud genoeg om erop uit gestuurd te worden, een vriend te zoeken en een volwassen naam te krijgen. Geweldig leuk verhaal. Op Syntrom begrijpen ze drommels goed, dat kroelen met je zus en je nichtjes, vaak baby’s opleveren met teveel vingers en harige staarten. De toon is hiermee gezet. Geniet van het vervolg!!!
– Tais Teng – De geliefde van de Grafschipbouwer (SF)
Jehachem is een grafschipbouwer en Valmira, zijn zus, is de kunstenaar die de schepen versierd en met een aangezicht de boeg tooit. Jehachem krijgt van het beeld te horen dat de geliefde van zijn zus er aan komt. Beeldhouwers moeten onbevlekten en maagdjes zijn. Het bedrijf gaat er aan als zij niet langer een maagd zal zijn. Hoe loopt dit af? Welaan… onverwacht!!!
– Tais Teng – Sterrenmaden en Duisteralen (SF)
Eem hoogheer, van het ene op het andere moment, ontdaan van zijn rijkdommen, zijn huis en zijn familie, zoekt samen met Ereyde van de Negen Braamstruiken een manier om de verloren financiële status terug te verdienen. De beste methode lijkt iemand aas voor de neus te houden om het hoogst haalbare te behalen. Bij Hamireg lijkt dat een mogelijkheid om een Duisteraal te vangen Alweer een magistraal schelmenverhaal, hoogdravend verteld, in een magnifieke setting. Alweer een uniek verhaal, in deze unieke bundel van een unieke uitgeverij!!! Al eerder verschenen in ‘Vampieren en Demonen 2022’.
– Tais Teng – De kolk van de verloren schepen (SF)
Wederom een pracht van een verhaal, waarin magie de woorden laat knisperen, terwijl ze geconsumeerd worden. Poets over wederpoets vliegen je om de oren en wie herbergt de meeste, de vuigste magie? Voor mij het allerbeste der beste verhalen tot nu toe. Wat zal deze Zothique bundel nog meer brengen? Nog betere verhalen? Welhaast onmogelijk!
– Tais Teng – In soepel mummieleer gekleed (SF)
Zei ik dat ‘De kolk van de verloren schepen’ het beste verhaal uit deze bundel was? Sorry… foutje! Bedankt! Het is dit verhaal, dat ik ademloos tot me heb genomen. Gelukkig duurde het slechts achttien pagina’s en lees ik redelijk snel, want anders was ik er welzeker in gestikt! Een mummievilder accepteert in goed vertrouwen de huid van een miljoenen oude mummie. Maar hoe kom je er, met goed fatsoen, weer vanaf? Briljant!!!
– Tais Teng – Hoe graaf Ustarids zevende zoon zijn geluk en fortuin vond (SF)
Ik vrees met grote vreze, dat ik niet meer in staat ben een ‘beste’ verhaal uit deze waanzinnig mooie bundel te kiezen. De vertellingen lijken mooier en mooier te worden. Nu een staaltje list en bedrog waar zelfs de asceten geen brood van lusten. Een zevende zoon zijn, is zo slecht nog niet!
– Tais Teng – De god die schaterlacht als een bonte specht (SF)
Besmuikt lachen was wel het minst dat ik kon doen tijdens lezing van dit verhaal. Een arme keukenjongen wordt slachtoffer van de god Yuckla. Alles lijkt mooier dan het is. Wederom een pracht van een verhaal met onverwachte en onvermoede gebeurtenissen!
– Tais Teng – Hoe te handelen bij het ontwaken naast een gewurgde graaf, een vijfstappenplan (SF)
Ditmaal een hardop grinniken, gelardeerd met enige luide uithalen. Het kan niet op, maar alweer een schitterend verhaal van list ende bedrog. Er is slechts een ding dat me ongerust maakte. Hoe kwam de dode graaf vanuit zijn bed op de binnenplaats terecht? Voorgaande tekst meermalen bestudeerd hebbende, blijft het voor immer een raadsel!
– Tais Teng – Een cartografie van de Diepere Hel (SF)
Alweer een verhaal met een mindblowing manier van verplaatsing. Dwars door miljarden jaren heen, onzichtbaar te zijn… een volmaakte manier om te roven. Maar alles heeft zijn prijs. Waanzinnig verhaal met een einde alsof dat het einde niet is, maar pas het begin. Maar toch… er komt verder niets meer!
– Tais Teng – De zwaardentemmer van Sotar (SF)
De vrouw van de zwaardentemmer wordt ergens, daar waar de zon een onbeduidende gele ster is, in de tijd opgesloten. Om haar terug te krijgen moet hij betoverde wapens omsmelten. Waarom? Wel…
– Tais Teng – De gewijde stilte van dodensteden, door geen voetstap verstoord (SF)
Gruwelijk in zijn einde, magistraal in zijn voltooiing! Maar… ook met humor getooid. Het gezegde “Op ieder potje past een dekseltje”, krijgt hier een geweldige Teng betekenis!
– Tais Teng & Roderick Leeuwenhart – Trolkeien, of het beenderschip der wrake (SF)
Prachtig verhaal, dat misschien ietsie prachtiger is, omdat het samen met Roderick Leeuwenhart geschreven is. Het heeft een pracht van een grumor. Als je “Ik ben genaaid” leest, dan weet je wat ik bedoel! Mooi verhaal vol van mogelijkheden, maar ook vol van onmogelijkheden, maar vooruit… het is fictie! Lang leve de fictie (3x hoera)!!!
– Tais Teng – Ogen zo blauw als de hemels op een miljard jaar oude mozaïek (SF)
Een kort maar hevig detective verhaal. Wie is de moordenaar van de furie? Elementair, m’n beste Watson!
– Tais Teng – De schaduwen van Chaon Gacca (SF)
Akelig mooi verhaal in tweeën en met een onverwacht, doch logisch einde. Een stad overmeesterd door schaduwen, wordt weer tot leven gewekt. Als je de schaduwen, die altijd hetzelfde pad volgen, maar weet te ontwijken. Maar als je dat nou niet doet?
– Tais Teng – Het verhaal van de boerenzoon en de wonderbaarlijke lappenpop (SF)
En… alweer een schitterend verhaal met een waarachtig wondervol slot, waarin het godenmaken tot een waarlijk kunststuk wordt verheven. Elk probleem zijn eigen god, of… godin natuurlijk!
– Tais Teng & Jaap Boekestein – De Duivelskelk en het plakkaat van de Ware Vorsten (SF)
“En… alweer het laatste verhaal”, sprak hij licht verdrietig, stiekem een geplengde traan uit de ooghoek vegend. Het was mooi, maar er is niet meer. Hoe krijg ik het gevallen gat ooit weer gevuld? Maar het was mooi, samen met Jaap ditmaal. Als je het koningschap steelt is het logisch dat het ook weer van jou gestolen wordt! Poets, wederpoets, zogezegd!!! Het verscheen eerder in: ‘Wonderwaan 53’.

Ik kan niet anders zeggen, dan dat ik van deze verhalen genoten heb. Viel het op? Smeuïg als die van Clark Ashton Smith. Helaas was ik niet meer te intimideren als destijds, toen ik nog een broekie was. Maar… ik word nu ingepakt door de grumor en de prachtige vondsten van Tais en kornuiten. Mooi!!!

Rest mij nog een woord van dank en waardering te spreken tot Theo Barkel, uitbater van uitgeverij Macc, die aandurfde dit prachtige boek uit te geven. Hiermee, en wel als kers op de taart, ben je, wat mij betreft, officieel benoemt als beste uitgever in het Nederlandse taalgebied, van Fantastieke bundels en anthologieën! Gefeliciteerd, Theo!!! De volgende graag!!!

Jos Lexmond

Bart De Wolf – Het geheim van de vulkaan (JHO)
Monsters & mislukte superhelden 2
Uitgeverij Hamley Books, Puurs-Sint-Amands (2023)
188 pagina’s; prijs 17,99
Omslag: PsyCat Cover Design/Designs by Lotte

Op de vraag van Bart of ik zijn tweede boek, Monsters & mislukte superhelden, deel 2, wilde recenseren, zei ik meteen dat ik dat graag wilde doen. Net zoals ik dat deed, toen Remco Meisner vroeg of er iemand was die het eerste deel wilde recenseren. Ik stak toen meteen mijn vinger op. Ik wilde mij de kans niet laten lopen om eens eenzijdig te reageren, na de verbale oorlog (zonder kogels, maar met aardige woorden) die Bart en ik voerden over en door de rijmelarijen die in Fantastische Vertellingen verschenen en die ik buiten mijn recensies hield, omdat ik er geen verstand van had (en nog steeds niet heb).

Dit alles is inmiddels al weer meer dan een jaar geleden. Ik schreef een mooie recensie over een mooi jeugdboek. Kijk wat ik destijds afsluitend schreef: “Het is geweldig geschreven. Het heeft alles wat een jeugdboek nodig heeft en ik heb het met plezier tot mij genomen, maar… het einde. Daar heb ik toch nog wat over te zeggen. Het is altijd meer dan goed als een verhaal eindigt met een klap en niet zacht jankend. Maar om te eindigen in het midden van het verhaal… Dat is een no go. Er hoort een einde te zitten. Je mag natuurlijk een cliffhanger lanceren als teaser voor het volgende boek, maar niet zomaar stoppen en de lezer er mee laten zitten. En dat is wat ik voelde… teleurstelling… ik was er mee blijven zitten, en dat gebeurt weinig tot nooit”.

Dat was niet niks, toch? Dus ik was wel benieuwd hoe het verhaal in ‘Het geheim van de vulkaan’ verder zou gaan. Het begon met een opdracht aan mij. Superleuk! Er stond: “Voor Jos! Veel griezelplezier! Welkom in het kamp van de Mislukte Superhelden!” met nog een geinig tekeningetje van een stilistisch vampiertje. Zoals gezegd: Superleuk!!! En… daarna: “Wat er in het vorige boek gebeurde (maar je misschien al vergeten was). Dat is echt heel erg handig, want ik was het eerlijk gezegd absoluut allemaal vergeten. Als je eens wist wat ik allemaal las in een goed jaar tijd. Niet normaal. Maar goed… nu weet ik het weer. Wat gebeurde er veel in dat eerste boek zeg! Het was ook wat ik eerder schreef! Het boek eindigde op het punt dat Haroen met Floris, zijn beste vriend, in zijn armen compleet uitgeput door de tunnel in de vulkaan loopt… Inderdaad, drie puntjes. Drie irritante puntjes. We zijn een goed jaar verder en eindelijk kunnen we verder.

De vulkaan zit vol met kinderen met superkrachten. Floris en Haroen worden niet heel erg vriendelijk ontvangen, hoewel ze schone kleren en wat te eten en drinken (oud brood en lauw water) krijgen. Haroen doet hun verhaal en de kinderen showen hun superkrachten. Tot Floris geconfronteerd wordt met Slobber en zijn zus. Walgend vertrekt hij en loopt een willekeurig gang in en verdwaalt acuut. Oriëntatie is nooit zijn sterkste punt geweest.

Het duurde even. Het voorstellen van al die kinderen met superkrachten duurde wat lang, maar nu ging dan toch het avontuur spannend verder. Om… weer te eindigen met de belofte naar meer, maar gelukkig niet zo irritant als in het eerste deel. Natuurlijk… er zit weer een cliffhanger aan het eind, maar dat mag. Het is een belofte naar meer. Veel meer, nog veel meer… laat maar komen, zou ik zeggen!!!

Jos Lexmond

John Flanders/Jean Ray – Bizarre verhalen (Diverse genres)
Poespa Producties, Gent
Samenstellers: André Verbrugghen & Johnny Bekaert
Vertaling/Bewerking/Franse teksten: André Verbrugghen
Omslag: Steven Van Hasten
Illustratie: Johnny Bekaert

John Flanders/Jean Ray en voorlopig nog een elftal aan pseudoniemen, maar officieel gewoon Jean Raymond Marie de Kremer geheten. In de vele jaren die achter me liggen, heb ik veel van zijn verhalen tot me genomen, waarvan behoorlijk wat in de vorm van Vlaamsche Filmkens (Vlaamse Filmpjes). En de vele anderen… geen idee. In ‘Bizarre verhalen’ leer ik, dat hij onder de naam Jean Ray 7 romans en novellen en wel 550 korte verhalen geschreven heeft en in totaal met al zijn pseudoniemen samen, wel 21 romans en novellen en 930 korte verhalen. Dat is meer dan Tais Teng tot nu toe geproduceerd heeft én dat wil wat zeggen! In Fandata staan nu een dikke 250 titels, maar dat wil niet alles zeggen. In Fandata staan alleen Fantastieke titels dus ik ben ervan overtuigd dat wel lang nog niet alle Fantastieke titels van Jean Raymond Marie de Kremer gevonden hebben. Misschien dat er uit ‘Bizarre verhalen’ er weer een aantal bijkomen. We zullen eens gaan kijken.

– John Flanders – De kipper (geen fantastiek)
Toch wel een gedateerd verhaal over het stranden op een onbewoond eiland met wat gruwelijke details. Geen Fantastiek
– John Flanders – De nacht van Blackfriars (geen fantastiek)
Verhaal doet in eerste instantie aan als een spookverhaal, maar krijgt later een logische verklaring.
– John Flanders – Het beest der Ladronen (HO)
Met enige aarzeling geef ik dit verhaal een Horror duiding. Het gaat over een plant over menselijke trekken beschikt. Of misschien liever… een plant met verstandelijke vermogens. Er is geen verklaring, maar toch…
– John Flanders – Toen de mist kwam en optrok (FA)
Wederom met gerede twijfel, maar dit keer ietsje minder. Dit keer vertelt het een warrig, maar toch leuk, verhaal in de wazige flarden van de mist. Een thuiskomst is na het thuiskomen en na het optrekken van de mist niet meer het huis, waarin de hoofdpersonen thuiskomen tijdens de mist. Een onoplosbaar raadsel.
– John Flanders – Een scheepsboek (HO)
Vreemd maar intrigerend verhaal. Een man op de vlucht voor de politie, gaat aan boord van de Endymion (waar kennen we die naam ook al weer van? Quizje?), terwijl de kapitein toekijkt. Hij verstopt zich in een roeiboot. Als de politie onverrichter zake weer vertrokken is, haalt de kapitein hem uit de boot en maakt hem tweede stuurman. Uiteindelijk blijkt iedereen aan boord dood te zijn, maar functioneren als zijnde levend. Uiteindelijk… nee, ik verklap niets. Zelf lezen!!!
– John Flanders – Het huis met de drie kaarsen (FA)
Een inbreker en een spook. Ten kostte van zijn hand moet de inbreker de drie kaarsen doven. Een spookverhaal zonder weerga. Het kost wat, maar dan heb je ook wat!
– John Flanders – De domme partner (FA)
Een aan lager wal geraakte goochelaar met verouderde trucs, komt nergens meer aan de bak en raakt aan de bedelstaf. Slechts één keer kan hij zichzelf nog bewijzen en dan… leuk verhaal met een tijdloze inslag!
– John Flanders – Meneer de Smet (FA)
Meneer de Smet. Geliefd in de buurt waarin hij woont. Verworden ineens, door een afbeelding van een van hen, tot de risee van diezelfde buurt. Uiteindelijk sterft hij aan een hartinfarct en na zijn dood… Leuk verteld verhaal, oorspronkelijk uit 1948, wat de geschoktheid van de buurtgenoten verklaard.
– Jean Ray – De duizendpoot (HO)
Een wat vreemd verhaal over duizendpoten en lijken die gaan spoken, overgoten met kummel en genever (nee, geen tikfout). Het is duidelijk dat het monster, de duizendpoot komt, maar komt het voor de toeschouwers?
– Een spin in de bovenkamer (HO)
Een verhaal over een besmetting. Een besmetting, of een vorm van besmetting, zo je wilt, dat een verandering ten gevolge heeft. Een waarvan ik, een meereizende, welhaast een slachtoffer werd. Prachtig verteld, maar ondanks dat (of misschien dank zij dat), gruwzaam!
– Het liedje van Big Nose (geen fantastiek)
Aardig verteld, maar ondanks dat, een onbegrijpelijk verhaal. Duidelijk achterhaald en uit de tijd.
– De vreselijke meneer Jones (geen fantastiek)
In eerste instantie lijkt het een duivel in mensengedaante verhaal. Achteraf gezien is alles veroorzaakt door een hallucinerende schelp.
– Wahoe… Wahoe… (FA)
Verhaal over een stuurman die een vrouw van Uen redt van zijn kapitein. Uiteindelijk springt ze van boord, maar blijft daarna als goede geest bij ben en helpt hen waar ze kan. Mooi spookverhaal!
– Jean Ray – De laatste reiziger (HO)
Spookverhaal van de bovenste orde. De spanning wordt dermate opgevoerd, dat het niet meer te harden is. Zelfs de laatste uitweg is niet meer veilig!
– Jean Ray – De geschiedenis van de Wûlkh (HO)
Vreemd en onvatbaar eindigend verhaal, waarin een taxidermist en een jager uitgedaagd worden een Wûlkh te vangen in de Fern. Dat is een gebied, berucht door zijn drijfzand, dat al verschillende slachtoffers gemaakt heeft. Zelfs de hond Tempest vertrouwd het niet en gaat er vandoor.
– John Flanders – Merry-go-round (HO)
De vervanging van een kapot gedrukt paard in een draaimolen krijgt een duivelse uitstraling, maar doet het daardoor goed bij de jeugd. Maar vreemde dingen gebeuren. Bijvoorbeeld als het hele spul, de draaimolen dus, op hol slaat, en meer… Prachtig verhaal dat in de loop van de tijd niets van zijn spanningsopbouw verloren heeft.
– John Flanders – Een ongewoon kerstmaal (geen fantastiek)
Geen fantastiek! Doch… dolle pret! Leve de chefkoks!!!

Prachtige bundel met klassieke verhalen van John Flanders en Jean Ray, de meeste uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Het merendeel is echter, in mijn perceptie, nog prima leesbaar. Flanders/Ray was een rasverteller. In het voorwoord werd gesuggereerd dat Flanders wel 930 verhalen schreef én dat er vervolgbundels zullen gaan verschijnen. Prachtig!!! Ze zijn van harte welkom!!!

Nog een woord van bewondering voor de samenstellers van deze bundel: André Verbrugghen en Johnny Bekaert. Hoe zorgvuldig en (bijna) compleet zij zijn, daar kunnen anderen nog eens een goed voorbeeld aan nemen. Slechts een ienieminie puntje van kritiek. De Franstalige titels ontbreken bij de verhalen van Jean Ray en dat is jammer. Maar verder… niets dan lof!!!

Jos Lexmond