Auteur: Jos Lexmond

Martijn Kregting – Als een leven botst (SF)
De Tijdwever, boek 0
Uitgeverij Macc, Rijen (2019)
214 pagina’s; prijs 18,95
Omslag: Bar Productions

Als ik eerlijk ben (en dat ben ik nu), dan moet ik bekennen dat ik Martijn Kregting al sinds 2019 genegeerd heb. Niet qua zijn losse verhalen natuurlijk, maar daar kom ik wat later op terug. Ik heb het met negeren over Als een leven botst. Ter verdediging ende (ik moet er nu zelf ook wel (weliswaar besmuikt) om lachen) vermaeck, ga ik daar nu een paar redenen voor opgeven. Allereerst dacht ik (zonder enige vorm van weten), dat het een non fictie boek was. Waarom? Geen idee. Ik dacht het en verder niets. Misschien dat daar op enigerlei wijze de titel daar debet aan was, maar dat was niet met zekerheid te zeggen. Als we het toch over de titel hebben, dan was dat de tweede reden. Ik vond het zomaar een titel die prima hoorde bij een boek die ging over iemand die een moeilijk leven had en constant met zijn eigen leven botste. Klinkt toch logisch, niet? En als laatste reden vond ik het (sorry, sorry) een spuuglelijke cover, waarvan ik het ook niet doorhad (niet goed bekeken om de voorgaande redenen, zo klaar als een klontje dus), dat beide mensen niet tegen een bal staan aan te duwen, maar dat er een geestelijke spanning tussen beide mensen heerste, wat het voorgaande weer op een (on)behoorlijke manier versterkte. Ik ben de eerste (hoeveel boeken heb ik wel niet gelezen in mijn leven) die toe kan geven dat een omslag absoluut niet als zaligmakend mag gelden. Er zij wel meer draken (nogmaals sorry) van omslagen, waarbij het verhaal zelf briljant is. Uiteraard las ik, overtuigd van mijn eigen gelijk, de beschrijving niet. En zo… zo was voor mij het cirkeltje rond en de ‘Martijn Kregting’ kous, af!

Goed… of niet goed natuurlijk, zo vergleden een aantal jaren. Soms kwam ‘Als een leven botst’ nog eens voorbij en negeerde ik het glashard verder, tot… het boek Als werelden botsen (De Tijdwever, deel 1) en het verhaal De Toegang in Verhalen Vertellers 6 verscheen. Dat las ik en dacht toen: ‘Verdomd!”, gevolgd door: “Shit” en “Oh, oh!!!” Terwijl niet maar één kwartje viel, maar een hele spaarpot. Ik schreef toen maar gauw in die recensie: “Absoluut fascinerend verhaal wat de zin in het lezen van zijn twee boeken (Als een leven botst en Als werelden botsen) alleen maar toe doet nemen! Hoe dit verhaal zich verhoudt tot de twee boeken is nog wel even de vraag. Is dit het begin, of is het een losstaand verhaal in hetzelfde universum? De tijd zal het leren. Beide boeken liggen reeds klaar ter recensie. Later dus… hopelijk niet veel later, meer!!!”

Hoe het ook zij én om kort te gaan… ik heb Martijn Kregting behoorlijk te kort gedaan. Mijn nederige excuses voor het negeren! Als een leven botst is een sciencefiction boek dat klinkt als een klok en leest als een intercity. Tijdreizen, andere dimensies en dies meer zij, alsmede in prettig leesbare zinnen geschreven, maken het tot een geweldig verhaal en dat niet alleen… maar ook een prima prequel van De Tijdwever trilogie.

Alles begint met het voorstellen van Brigadier Steffen, een spreekwoordelijke olifant in een porseleinkast. Hij is niet vies van een glaasje (of twee) alcohol en zijn carrière staat op het punt van uitdoven, als hij samen met forensisch rechercheur Merel Rogers de leiding krijgt over een onderzoek naar de vondst van vijf door geweld om het leven gekomen mensen in een oude kelder. Er komen vreemde zaken aan het licht. Dingen die nog helemaal niet kunnen bestaan en dingen die klaarblijkelijk hun beslag in de toekomst zullen hebben.

Absoluut onderschat en genegeerd boek, dat niet door mij genegeerd had mogen worden, maar dat toch gebeurde. Ik hoop maar dat dit verslag tot eerherstel leidt, want dat verdient dit fascinerende verhaal absoluut. Binnen niet te lang de recensie van het vervolg, Als werelden botsen, boek 1 van De tijdwever reeks.

Jos Lexmond

Brandon Sanderson & Janci Patterson – Terug naar ReDawn. Het verhaal van Alanik (YSF)
Sterrenvlucht – novelle 2
Iceberg Books, Amsterdam (2024)
Oorspronkelijk: ReDawn. Skyward Flight 2 (Delacorte Press, New York City, New York (2021))
215 pagina’s, € 14,99
Vertaling: Marike Groot en Sander Brink
Omslag: Charlie Bowater/Michael van Zijl

De uitgave van de Skyward trilogie, uiteraard in losse delen, is toch alweer een aardig tijdje geleden. De reeks verscheen in 2021 en 2022. Als je bedenkt hoeveel leesvoer ik inmiddels al in handen en door de ogen hebt gehad, om nog maar niet te spreken over alles wat ik hap snap lees terwijl ik bezig ben met Fandata, dan kan je je voorstellen dat er een overloop in mijn geheugen zit, dat zo maar het putje in verdwijnt om nooit meer tevoorschijn te komen.

Daarbij kom nog dat het telkens toch wel vrij lang duurt voordat ik weer een tussendeeltje uit deze reeks onder ogen krijg (wat deels mijn eigen schuld is, moet ik maar doorlezen), moet zeggen dat ik vrij weinig (zeg maar niets) meer weet van waar het verhaal van de Skyward trilogie ook al weer over gaat. Ik heb er mijn recensies van destijds nog eens op nagelezen, maar daar schoot ik ook weinig mee op, daar het mijn intentie is zo weinig mogelijk over de inhoud te vertellen, om op die manier geen spoilers te spoileren. Maar goed…

‘Terug naar ReDawn. Het verhaal van Alanik’ is tussen ‘Sterrenzicht’ (deel 2) en ‘Cytonic’ (deel 3) gestitueerd, maar toch is het als een standalone te lezen. Alanik was in de Skyward reeks al even, en minimaal, vernoemd. Nu staat zij centraal en wordt de wereld vanuit haar standpunt uit bekeken en dat mag verrassend genoemd worden. Vooral ReDawn is een prachtig ontworpen wereld met een atmosfeer die giftig is voor mensen, maar met gigantische bomen, die meer dan voldoende zuurstof produceren, zodat mensen tussen hun takken kunnen leven.

Levende bomen is een prachtig concept, maar wat ik me wel afvraag is hoe ze voor voldoende zwaartekracht kunnen zorgen, zodat de dampkring ook vast gehouden kan worden. En… waar heb ik ook al eerder over levende bomen gelezen? Ergens hangt het in een hoekje van mijn geest, maar waar en hoe speelde het ergens ook een hoofdrol. Soms is het irritant dat dat soort flarden er zijn. Maar goed…

ReDawn was blijkbaar een van de eerste planeten die de mensheid vanaf de aarde koloniseerden en vandaar dat ReDawn een lange geschiedenis heeft waarin de ReDawners wel hun eigen geschiedenis leefden, maar toch nog een stevige link met aardbewoners hebben.

Er gebeurd veel in ‘Terug naar ReDawn. Het verhaal van Alanik’, heel erg veel. En ik heb ervan genoten. Maar… het is dan wel als een standalone te lezen, maar of het aan te raden is… Ik heb de romans van ‘Skyward’ trilogie wel gelezen, dus ik ben geen goed vergelijkingsmateriaal. Maar ik denk wel dat iemand die deze ‘Sterrenvlucht’ novelle als een standalone wil lezen, toch veel gaat missen en op het eind misschien toch wel met dat gemis zal blijven zitten. Gelukkig zijn alle drie de ‘Skyward’ boeken nog volop aan te schaffen en misschien is dat een goed idee, alvorens de ‘Sterrenvlucht’ novelles te lezen. Overigens is er nog een op komst. In juli verschijnt het derde deel: ‘Eeuwige kust. Het verhaal van Jorgen’.

En eigenlijk staan er dan nog twee ‘Skyward’ boeken open. Een novelle van Brandon Sanderson solo: ‘Defending Elysium’ en het vierde deel in de ‘Skyward’ serie en wel: ‘Defiant’. Of die nog ooit vertaald gaan worden… wie zal het zeggen, maar laten we het hopen!!!

Jos Lexmond

Tirade 486. Horrornummer (DIV)
Uitgeverij Van Oorschot, December (2021)
89p., € 12,50 (voor dit nummer)
Samensteller: (niet met name genoemd)
Vormgeving: Emile Efdée
Omslagillustratie: Henk Schiffmacher
Te bestellen via: www.tirade.nu

“Tirade is een Nederlands literair tijdschrift, dat werd opgericht in 1957 door uitgever G.A. van Oorschot te Amsterdam. Het verschijnt nog steeds bij de door hem opgerichte uitgeverij”. Deze voorgaande tekst is afkomstig uit Wikipedia, waarvoor dank! Ik had wel eens van dit tijdschrift gehoord, maar er geen idee van dat er een horroreditie van was. Leuk dus om te horen én leuk om te lezen. Achteraf blijkt dat er (nu) vier nummers op Fandata.nl opgenomen. Het is dus zeker waard er meer onderzoek naar te doen. Wie weet wat er allemaal nog meer tevoorschijn komt!

Tirade 486, het Horrornummer kreeg ik toegestuurd van Deborah. Zij had niets met horror en ik des te meer. Waarschijnlijk heeft ze dat via een eerdere recensie van mijn hand opgemerkt en vroeg me of ik het wilde hebben en eventueel recenseren. Ze stuurde het me geheel en al vrijblijvend én gratis toe. Het was vergezeld van een leuk kattebelletje: “Onder de schrijvers zijn zelfs dichters. Mocht je overwegen een recensie te schrijven, dan is het misschien leuk om te kijken of die ‘andere dingen’ doen dan ‘gewone schrijvers’”. Uiteraard wilde ik heel graag een recensie schrijven en zeker om te kijken of deze ‘ongewone schrijvers’ weer heel ‘andere dingen’ doen dan ‘gewone schrijvers’, waarbij de aantekening dat ‘gewone schrijvers’ in deze, natuurlijk de in het vrije en wild voorkomende horrorschrijvers bedoeld zijn. Deze vraag zal ik aan het einde van deze recensie zeker en vast beantwoorden. Helaas heeft een en ander even geduurd, ik was nogal achter geraakt met mijn ‘gewone’ recensies, voordat ik tot deze recensie toekwam. Maar nu dan toch.

Deze Tirade opent, na het voorwoord, met een tweetal essays. Normaal gesproken recenseer ik alleen de verhalen, maar op de eerste van Hannah van Binsbergen wil ik toch wel even ingaan.

– Hannah van Binsbergen – Een emmer grondels (essay)
Wel een leuke titel, daar niet van! Ze begint met als voorbeeld de videoclip van Robbie Williams, die tijdens een striptease, niet alleen zijn kleding afwerpt, maar ook het daaronder gelegen vlees van de botten. Mooie analogie! Hannah van Binsbergen schrijft een mooie essay, maar of ze (ondanks dat ze ‘Harpie’, een politieke roman met horrorelementen (?) schreef) de essentie van horror doorziet… ik weet het niet! Ok… ze las Lovecraft en noemde hem een uitgesproken racist en xenofoob. Is dat zo? Zelf heb ik dat nooit zo ervaren, maar ik weet wel dat het een van grootste horror (& SF) auteurs ooit was. Er zijn er natuurlijk meer, zoals bijvoorbeeld Clark Ashton Smith, August W. Derleth, Clive Barker én, niet te vergeten, onze eigen (in het taalgebied dan wel) Eddy C. Bertin.
– Daniël Vis – Simon (HO)
Daniël Vis is een Belgische schrijver en dichter. Zijn horrordebuut (denk ik) is van grote klasse! De waanzinnig opgebouwde spanning komt zachtjes, in een gruwelijk einde tot een explosie van weten. Kort maar zeer krachtig!
– Basje Boer – Kleine variaties (HO)
Basje Boer is een Nederlandse schrijver, tekstschrijver en filmessayist. ‘Kleine Variaties’ is een verhaal met een subtiele vorm van horror. Een literair verhaal met allerlei vormen van angst en verlangen en een relatie die langzaam maar zeker uitdiept in… meer, maar altijd afstandelijk blijft. Vreemd maar bevredigend verhaal!
– Alara Adilow – De stilte van de zomer en haar tussenruimtes (HO)
Alara Adilow is een Nederlandse transgender dichter en schrijver van Somalische afkomst. ‘De stilte van de zomer en haar tussenruimtes’ is een wel zeer bevreemdend verhaal met een bevreemdende titel. Een meisje spijbelt, drink whisky en rookt joints. Een ontmoeting in een verlaten pand met een meisje in een hemelbed op zolder is bepalend. Er is macht en zijn paranormale vermogens, maar… wat, hoe en wanneer?
– Roos van Rijswijk – Papa (HO)
Roos van Rijswijk is een Nederlandse schrijver, presentator, docent aan de Schrijversvakschool Amsterdam, recensent en vertaalde fictie voor het NRC. Een uitermate eng, en soms experimenteel aandoend, horrorverhaal. Er zijn in en uit elkaar schuivende tijdsvlakken, met mensen uit die tijdsvlakken, welke toch een interactie hebben met elkaar. En dan… dan is er ook vader nog…
– Dominique de Groen – Jagersmaan (HO)
Dominique De Groen is een Belgisch dichter, schrijver en beeldend kunstenaar. Indrukwekkende horror, dat wel! Maar… iets te literair naar mijn smaak. Te literair om mooi te zijn. Voor mij dan! Ik zeg niet dat het nergens over gaat, integendeel… maar aantrekkelijk is anders naar mijn idee. Nu hoor ik je zeggen: “Moet horror aantrekkelijk zijn dan?” Voor mij niet, maar leesbaar is toch wel handig.
– Daan Doesborgh – Gregoriusmis (Geen)
Daan Doesborgh is een Nederlandse schrijver, vertaler, columnist, presentator, podcastmaker, redacteur van Tirade en oud-redacteur van Propria Cures. Er zijn spoken, dan wel geesten, maar toch kan ik niet zeggen dat het een verhaal is, dan wel iets in verhaalvorm. Daarom… niet opnemen in Fandata.
– Daphne Huisden – Fijne motoriek (HO)
Daphne Huisden is een Nederlands schrijver. Alleen in de trein op weg naar huis. De conducteur, een engerd die ze tracht te negeren, dringt zich aan haar op. De lens in haar oog breekt en ze doet een poging om de resten uit haar oog te halen voordat er schade ontstaat. De conducteur trekt aan de noodrem. De situatie is welhaast komisch te noemen, ware het niet… Leuk verhaal, niet echt heel eng, maar wel leuk.
– Julien Ignacio – Het silvere koord (Geen)
Julien Ignacio is een Nederlands-Arubaanse schrijver van romans, korte verhalen, blogs en theaterteksten. Ofschoon het een prachtig én gruwelijk verhaal is, is het geen bovennatuurlijke horror of Fantasy, dus geen opname in Fandata.nl. Het verhaalt van een haastige executie van een Amsterdamse hoer. Prachtig! De tijdsgeest en omgeving als decor. Een meer dan bekende hoer die live haar eigen laatste minuten verslaat! Nogmaals: Prachtig en niet te versmaden!
– Daan Heerma van Voss – Pighead (geen)
Daan Heerma van Voss is een Nederlandse schrijver en interviewer. Hoewel het een meer dan leuke vertelling is, kan ik er geen horror in ontdekken. Alleen maar mensenwerk. Dus helaas voor ‘Pighead’ ook geen opname in Fandata!

Het horrornummer van Tirade was een geheel nieuwe ervaring voor me. Allemaal, zeker voor een genreman als ik, nieuwe (en voor mij, op een enkeling na), vrij onbekende auteurs. Het kostte weer een boel tijd fatsoenlijke biografieën samen te stellen voor opname in Fandata, maar dat is niet zo heel erg natuurlijk. Het nadenken over een antwoord op de vraag van Deborah: “Onder de schrijvers zijn zelfs dichters. Mocht je overwegen een recensie te schrijven, dan is het misschien leuk om te kijken of die ‘andere dingen’ doen dan ‘gewone schrijvers’”, dat kostte natuurlijk ook wel wat tijd. Maar… ik ben er toch uitgekomen! Zonder er eerst over na te denken, zou ik: “Nee”, gezegd hebben. Schrijvers zijn schrijvers. Geen verschil! Maar na er wat langer over nagedacht te hebben, wil dat toch wat nuanceren. Al deze bovenstaande schrijvers zijn poëten, literaire schrijvers of wat dan ook in de literaire wereld. Ze zijn geen geboren genreschrijvers, zoals bijvoorbeeld als Eddy C. Bertin, of welke horrorgenre schrijver dan ook. Begrijp me niet verkeerd. Uiteraard kunnen bovenstaande auteurs best wel horror schrijven, dat bewijzen sommigen hier absoluut wel met hun verhalen. Maar het zit hun niet in het bloed, het is geen natuurlijke drang. Hun natuurlijke drang zit hem in andere, literaire verhalen of gedichten. Een uitdaging als deze is leuk om te doen, maar geen dagelijks werk. Ik kan er niet echt een vinger op leggen, maar ik denk toch dat de literaire achtergrond van de schrijvers bij sommige verhalen toch in de weg gezeten heeft. Ik hoop dat ik je vraag hiermee afdoende beantwoord heb, Deborah En… zo niet… dan heb ik toch niet meer!

Ik hoop niet dat ik teveel tegen heilige huisjes aan geschopt te heb en ben wel benieuwd naar de reacties op deze recensie! En zekere angst bekruipt me nu toch wel!

Jos Lexmond

Catriona Ward – Onderhuids (HO)
Oorspronkelijk: Looking Glass Sound (Tor Nightfire, New York City) – 2023)
Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam (2024)
333 pagina’s, € 22,99
Vertaling: Mariëtte van Gelder
Omslag: Steve Panton/DPS Design & Prepress Studio, Amsterdam/iStock

Catriona Ward. Een horrorauteur waar ik nu het tweede boek van mocht lezen. Het eerste was Zonnewijzer en daar was ik meteen zwaar van onder de indruk. Het laatste huis, daarvan heb ik het genoegen nog niet van mogen smaken, maar dat gaat ongetwijfeld vandaag of morgen (waarschijnlijk overmorgen) wel gebeuren! Catriona Ward is een auteur die je meteen in hetzelfde rijtje mag zetten als Clive Barker, onze eigen (en onvolprezen) Thomas Olde Heuvelt en Stephen King. Mijn verwachtingen voor Onderhuids was dus behoorlijk groot én ik moet zeggen dat ik er gemengde gevoelens over heb. Versta me niet verkeerd! Het verhaal is geweldig en het kruipt je onder je vel ofwel, wat ik tijdens een leessessie spontaan noteerde: “Het is een krankzinnig verhaal, doordrenkt met waanzin! Maar het fascineert, boeit en laat je niet los”. Een andere notitie: “Eigenlijk moet je dit verhaal in één adem uitlezen, maar noodgedwongen door bijvoorbeeld, slaap en dus broodnodige bedrust en andere besognes, nopen het neer te leggen tot de volgende avond/nacht. Het wordt er niet minder mooi van, maar wel soms lastiger te volgen”.

Beide notaties geven aan waar voor mij het probleem lag. Het gaf me de creeps, maar het volgen was lastig. De verteltrant was rustig en beheerst en toch kroop er een bepaalde spanning tussen de regels door, die maar opgebouwd en opgebouwd werd. Tussen het moment van wegleggen en weer oppakken van Onderhuids was die opgebouwde spanning weggeëbd en vond ik het lastig om die weer op te pikken en verder uit te bouwen. Het was (zo goed als) weg en moeilijk weer terug te vinden, vond ik. Misschien lag het aan mij, dat zou heel goed kunnen, maar daar werd het niet minder lastig van. Het resultaat was dat ik verschillende malen hele stukken overnieuw las in de hoop dat gevoel te hervinden. Gelukkig lukte dat meestal, maar toch was, en bleef, er iets weg. Dat was meer dan jammer. Had ik het maar in een adem uitgelezen, maar dat was wishful thinking. In een goed avond/nacht las ik misschien een honderd pagina’s, maar meestal bleef ik steken bij tachtig en dan moest ik echt mijn bedje weer op gaan zoeken.

Zoals ik zei, zou het goed kunnen dat dit alleen mijn probleem was, alhoewel ik me heel erg goed voor kan stellen dat het een ander even zo goed kan overkomen.

Het eerste deel van het boek: “De Messenman van Whistker Bay” is te lezen als een mainstream thriller, daar is nog weinig horror in te herkennen, als wordt hier natuurlijk wel de basis gelegd voor de latere creepy gebeurtenissen. Pas in het tweede deel “Wilder en Sky” begint het pas echt. Je voelt het in de achtergrond schuren, jeuken en je wordt er steeds in ongemakkelijker van. Zien ze een geestverschijning of is het suggestie? Van hekserij is sprake, of toch niet en dromen en werkelijkheid lopen (schijnbaar) ongecontroleerd door elkaar heen. Zoals ik al zei (of niet zei, maar bedoelde in bovenstaand), als lezer raak je gemakkelijk de draad kwijt en al dat maakt het toch een uitdaging om te lezen. Zo… nu weet je hoe het voor mij was. Ik ben meer dan benieuwd wat het voor jou deed! Laat het me bij gelegenheid eens weten.

Jos Lexmond

Diverse auteurs – Caligo en andere duistere verhalen
EdgeZero Publicaties (2024) Prijs: € 13,90 (Paperback) € 16,99 (Hardcover)
Omslag: Mike Jansen/Gidion van de Swaluw
Verkrijgbaar via: Amazon.nl

Eigenlijk was ik naar heel iets anders op zoek (ook naar boeken natuurlijk) op Amazon.nl, maar struikelde ik (figuurlijk natuurlijk) over: Caligo en andere duistere verhalen van Mike Jansen. In deze aanhef staat Mike Jansen niet genoemd als auteur, omdat Fandata deze verzamelbundel als anthologie ziet, gezien dat een van de verhalen een samenwerking met Maarten Luikhoven is. Vandaar!

Dat eerder genoemde struikelen, was natuurlijk ook wel een beetje letterlijk. Het had er althans de kenmerken van, zoals het stokken van de adem, het vastgrijpen van het eerste het beste wat er maar in de buurt was wat maar stevig genoeg was om niet plat op de bek te gaan. Je kan dus wel zeggen dat het werk me uitermate verraste! Vooral ook omdat ik het nergens aangekondigd had zien staan. Geen letter over gelezen, geen glimp van opgevangen. Een gevalletje ‘Out of the blue’ dus!

Uiteraard meteen besteld en na een snelle ontvangst begerig en met argusogen bekeken! Het bleek om een heruitgave van een uitgave van Verschijnsel uit 2016 te gaan! Wist ik dat? Wist ik dat er in 2016 een uitgave met deze titel was geweest? Mijn geheugen, nogal geplaagd door het een en ander, was niet een van de best functionerende onderdelen van dit karkas. Fandata moest uitkomst brengen! En verdomd! Caligo etc. stond er in. Gecheckt in de boekenkast… en… daar stond ie niet in. Was mijn verzameling Verschijnsel niet compleet? Raadsel alom dus. Misschien dat Marcel van de Rijst hem ingebracht had. Rond 2016 was Fandata nog lang niet online en bewerkten we het maar met ons drieën. Niet gelezen… alles vergeten… wat kon het schelen! Met een blij gemoed begon ik aan het eerste verhaal!

– Mike Jansen – De vliegenmepper (Geen fantastiek)
Hoe leuk ook… ik kon het met de beste wil van de wereld een fantastiek verhaal noemen. Een man geobsedeerd door vliegen, ziet steeds meer mensen als vliegen! Meer psychologische horror, dat dan weer wel!
– Mike Jansen – Te elfder ure (SF)
Een uitvinder, gemanipuleerd door zijn huishoudster, bouwt een poort naar andere dimensies. Wat is de huishoudster van plan? Niet veel soeps… dat moge duidelijk zijn!
– Mike Jansen – Als de nacht valt (HO)
Een ultrakort horrorverhaal. Monsters in de nacht. Een boetedoening?
– Mike Jansen – Altijd (SF)
Combi SF/Horror verhaal. Het bestaan van de mensheid heeft zich verplaatst naar een nieuwe wereld, waar de hyenagod een duidelijke en onontkoombare invloed heeft!
– Mike Jansen – De bron van het eeuwig sterven (SF)
Patricia Johanssen stuurt een noodkreet vanaf Labyrint, een planetoïde met een dunne dampkring. Achthonderd jaar geleden is de laatste kolonist op Labyrint gearriveerd. Patricia is de laatste levende.
– Mike Jansen – Ephredin (SF)
Een stad op Nieuw-Marrakech waar half- en heel zichtbare wezens vertoeven en gebouwen van de Aarde plots verschijnen. Ephredin is een verhaal van slechts vijf pagina’s. De impact had zeker meer verhaal verdient!
– Mike Jansen – Caligo (HO)
Terwijl de mist de wereld bedekt als een natte deken, probeert Peter Harmsen zijn leven zo normaal mogelijk te leven. En dat terwijl de wereld tot stilstand lijkt te komen. Bijzonder eng verhaal. Beter niet te lezen als het mistig is!!!
– Mike Jansen – De Erfgenaam (HO)
Prachtig Victoriaans verhaal, het zou zomaar uit de negentiende eeuw kunnen stammen. Ware het niet dat Mike Jansen nog niet zo oud is, of toch… Harde afspraken met heksen, wie kan er omheen?
– Mike Jansen – Korangar (HO)
Apocalyptische horror met een religieus tintje. Boeiend verhaal dat niet echt goed afloopt. Wat is dit voor een dorp? Wat zijn dit voor mensen?
– Mike Jansen – De tragiek van d’overzij (FA)
Een fantastisch verhaal met, wederom, een hint van religie. Het is de weg die een dode dient te gaan om alles van het leven te verliezen. Zou ik daar op zitten te wachten? Waarschijnlijk niet!
– Mike Jansen – De Bloedpoel (SF)
Op een eiland, ergens, vinden medische experimenten plaats. Gruwelijk verminkten en herbouwde wezens, overlevenden, schuilen in het oerwoud en wachten. Waarop?
– Mike Jansen – De grafspraak bij nacht (HO)
De heler, Mammy Eleanor, waar maffe Michel altijd terecht kon met zijn buit, is gedood door kogels. Een deal met de Baron (Samedi?) kan haar weer laten leven, maar… dat kost geld! Dolle pret en bloed… wat wil je nu nog meer?
– Mike Jansen – Van de zee, gedroomd (FA)
Dromend waken, wakend dromen. Het maakt niet uit! In beide gevallen zijn de dromen eng, prachtig, doelloos of wezenloos. Een droom krijg je nooit onder controle!
– Mike Jansen – Waar het spoor ons voert (FA)
Een van de mooiste geest annex spookverhalen die ik ooit las. De heimwee en het verlies spelen duidelijk een hoofdrol, het gemis van een vriend is voelbaar en speelt tussen de regels door!
– Mike Jansen – Obscumbra (SF)
Ultrakort, maar ultra eng!!! Heel erg veel horror tegenwoordig is leuk. Vroeger bezorgden ze me nachtmerries, maar vandaag de dag is het vermaak. Deze echter… deze maakt toch wel Lovecraft achtige gevoelens bij me los. Een rilling loopt koud over de rug. Vlug door naar het volgende verhaal!!!
– Mike Jansen – Kinderen van de Maan (HO)
Een ietwat lastig te volgen weerwolfverhaal, waarbij gebeurtenissen zich niet lineair opvolgen. Niet lineair is uiteraard geen probleem, maar er moet wel herkenning zijn. Het kan natuurlijk aan mij liggen, maar volgens mij hapert het aan die herkenbaarheid af en toe!
– Mike Jansen – Eilanden van licht in een zee van duister (SF)
Een ruimteschip in een verre toekomst, een donkere planeet in een eindeloze leegte. Historici bewaken de geschiedenis en de geschiedenis… het is. Pracht van een filosofische SF mét een horror randje.
– Mike Jansen – Zijn nieuwe liefde (FA)
Leuk verhaal over de liefde van een man voor zijn huis, dat minutieus onderhouden wordt. Maar… die liefde kan ook te ver gaan!
– Mike Jansen – Tot het rode licht (SF)
Om het leven te verlengen is hij tot alles in staat, maar wat… Een indringend verhaal!
– Mike Jansen – Het perspectief van verre aeonen (FA)
Een verhaal van een dode, een verhaal van de toekomst van de mens, gezien door de ogen van een dode, samen met zijn eerder overleden hond. Een verhaal met een eind, of niet. Gevoelvolle vertelling over willen weten… ondanks wat dan ook!!!
– Mike Jansen – Nocturnaal Nessus (HO)
Is het een verhaal? Is het een overpeinzing? Of gewoon een eng idee dat weer overgaat. Maak je keuze en kleur de plaatjes.
– Mike Jansen & Maarten Luikhoven – Het jaar van de rat (FA)
De rat en het varken geven een blik in de toekomst, en… dat is meer dan voldoende!
– Mike Jansen – Roerselen van de hervonden ziel (SF)
Verdwalend in de mist van verloren werelden, is Johan zijn ziel kwijtgeraakt. Maar… als hij hem weer gevonden heeft…

En zo is Caligo en andere duistere verhalen versie 2024 behandeld. Niet dat die zoveel anders was dan de versie uit 2016 (denk ik). Een geweldige bundel met een variëteit van verhalen en genres waar je U tegen zegt. Het blijde gemoed waarmee ik aan het eerste verhaal begon, heeft zich meer dan gehandhaafd en het absoluut volgehouden tot en met het laatste verhaal. Dus… kan ik niets anders doen deze pracht anthologie aan te prijzen, alsmede aan te bevelen. Bij dezen!!!

Jos Lexmond

Johan Klein Haneveld – De jongen die met Geesten sprak (SF)
Uitgeverij Macc, Rijen (2024)
138 pagina’s; prijs 15,95
Omslag: Cornell Göksu

‘De jongen die met Geesten sprak’, is dat nu een dikke novelle of een dunne paperback, dat was de eerste vraag die in me opkwam toen ik het ontving. Er nog wat verder over napeinzend, was ik er voor mezelf al snel uit dat ik geen idee had. Wat de grenzen waren voordat je iets het een of ander mocht noemen. Overlapte het elkaar of waren er toch strakke grenzen en wat was dan een novellette en wanneer was een verhaal nog een verhaal. Vreemd waar al die vragen vandaan schoten, maar de pest daarvan is dat ik dan meteen ook moet weten wat het antwoord daarop is. Gewapend met het weetje (eerlijk ergens opgedaan in het ver en grijs verleden) dat een gemiddelde pagina in een boek uit driehonderend (kan ook 250 zijn) woorden bestaat, dan zou ‘De jongen die met Geesten sprak’ in totaal uit 39.600 woorden bestaan. Eens googelen…

Vraag: Hoe lang is een novelle? Antwoord: Er bestaat geen officieel aantal pagina’s of woorden dat een verhaal tot een novelle maakt. Voor sommigen is dat onder de 100 pagina’s, voor een ander rond de 100 pagina’s, of mag er zelfs tot 150 pagina’s gegaan worden voordat de novelle een boek wordt.

Nou… dat is lekker dan, daar schiet je lekker wat mee op! Hier is ook nog wat zinnigs (of onzinnigs) verteld: https://schrijvenonline.org/nieuws/hoeveel-woorden-heeft-een-zeer-kort-verhaal#:~:text=In%20veel%20beschrijvingen%20valt%20een,een%20novelle%20(20.000%20woorden) en hier: https://nl.wikipedia.org/wiki/Novelle_(proza)#:~:text=De%20lengte%20bedraagt%20normaliter%20tussen,maar%20hierover%20bestaat%20geen%20consensus.

Maar goed… ik ben er meteen klaar mee. Mijn nieuwsgierigheid is acuut verdwenen! Reden te meer om ermee te kappen en ons volledig te concentreren op het verhaal! En dat is weer geheel en al wat anders, dan wat Johan eerder schreef. Mooi die afwisseling en verrassing van wat je nu weer voorgeschoteld krijgt!

Ferna en Kolis zijn samen, met hun zoontje Sybol, verhuisd naar de planeet Vermiljoen. De planeet heeft een barre leefomgeving, kale vlakten en rode heuvels en korstmossen als toppunt van begroeiing. Naar buiten alleen met een ademmasker, want de lucht was veel te dun om rechtstreeks in te ademen. Ferna was opgegroeid met blauwe luchten, omringend groen in vele tinten en vrij rondvliegende vogels en had het soms moeilijk op deze saaie wereld. Haar man onderzocht de korstmossen en Sybol… die had het wel naar zijn zin. Zeker als hij buiten kon spelen in de weinige, maar toch indrukwekkende natuur. De grijze rotsen en de grijsrose wolkenluchten die storm, regen, overstromingen en aardverschuivingen beloofden. Maar niet in zijn dal. Daar waren nooit overstromingen, daar waren zijn vrienden duidelijk over. Geesten, of spoken (aliens?), dat was niet zeker, maar liefdevolle vrienden waren ze wel, dat was één ding dat zeker was. Sybol trekt zich steeds vaker terug buiten de samenleving van de mensen en wil meer en meer tijd besteden bij zijn ‘vrienden’!

Het is een prachtig en gevoelvol verhaal, al moet ik zeggen dat ik al eerder een verhaal las over een kind (?), aardbewoner die contact kreeg met aliens via telepathisch, of iets dergelijks, contact. Ik heb erover zitten denken, maar kom er natuurlijk niet op in welk verhaal van welke schrijver dat was. Maar goed… er zijn natuurlijk meer verhalen over deze en andere zaken. Meestal versterken dat soort verhalen elkaar en maken het er alleen maar mooier van. Het verhaal van Sybol is niet het enige verhaal dat dit boek verteld, maar er is ook nog een seriemoordenaar, die door interplanetair agente Serti achtervolgd wordt. Beiden belanden uiteraard ook op Vermiljoen. Of er een relatie is tussen beiden verhalen, daar zeg ik verder niets over en of de seriemoordenaar gepakt wordt… ook niet. Maar wel dat de gebeurtenissen op Vermiljoen een meer dan serieuze kant op gaan én… dat Johan hiermee, al is het een dikke novelle (of een dun boek), een indrukwekkend verhaal heeft geschreven. Het mag sowieso een ereplaats op zijn bibliografie innemen! Het mag dan ook zeker een aanrader genoemd worden. Bij dezen!!!

Jos Lexmond

Verhalen Vertellers 6 (DIV)
Uitgeverij Macc, Rijen (2024)
242 pagina’s; prijs 19,95
Omslag: Tais Teng (Behorend bij het verhaal: Grootadmiraal Isabella keert terug van de Grensoorlogen)

Verhalen Vertellers 6 kwam, net als de vorige editie, met drietal andere boeken van Uitgeverij Macc tegelijk binnen. Dikke ellende vind ik dat altijd. Uiteraard niet dat ik er een hekel aan heb om ze te lezen, maar ik ben een van die sukkels die niet kan kiezen. Dus ik laat me, normaal gesproken, leiden door de volgorde van aankomst van de boeken, dus dat is dan ook meteen de volgorde van lezen. Lekker gemakkelijk! Maar als ze dus met vieren tegelijk, figuurlijk gesproken, door de bus komen, dan wordt het lastig voor me. Ik wil de een niet voor de ander voortrekken. Maar goed… uiteindelijk moet je toch kiezen. Alle vier tegelijk gaat ook niet. Maar… uiteindelijk was het toch niet zo heel erg moeilijk. Het mag gevoeglijk bekend zijn dat ik dol ben op anthologieën, dus was Verhalen Vertellers 6 gewoon nummer een! Maar… de rest komt er snel achteraan!!! Maar eerst eens even kijken naar de inhoud dezes…

– Tais Teng – Grootadmiraal Isabella keert terug van de Grensoorlogen (SF)
Het omslagverhaal! Grootadmiraal Isabella is niet alleen een prachtvrouw (zie omslag), maar ook een grootadmiraal met een groot hart. Prachtige korte vertelling met een prachttwist. Een een meer dan goed begin!
– Jaap Boekestein – Tussen de ruïnes van Yiune Yoi (SF)
Ah… weer een Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven verhaal. Daar ga ik eens even wat rechter voor zitten. Bij gelegenheid heb ik al eens een keertje of twee, drie, of misschien wel meer, gezegd dat ik dol ben op de snaakse rakkerstreken van Sergio ben! Dit maal weer eens een lang verhaal! Kwijlend sla ik aan het lezen. Wat later… de slierten kwijl uit de mondhoeken deppend, moet ik wel even bijkomen van deze prachtige scam. Sergio die blut was en gestrand op een, door oorlogen, verwoeste planeet, heeft niet veel nodig om weer voldoende middelen te vergaren. Kon ik maar zo zijn! Zucht! Tevreden zijn… of gelukkig… wie maalt erom!!!
– Yvette Hazebroek – De Pot (SF)
Een verhaal met wat vraagtekens, zoals: waarom zou je in een rond ruimteschip niet kunnen verdwalen? Haar roman ‘Bay en de Piraenauten’ vond ik leuk, maar ik vrees dat ik dit verhaal niet heel erg hoog kan waarderen.
– Theo Barkel – Het Gelaat der Waarheid (SF)
Theo Barkel schreef een heerlijk schelmenverhaal met een prachtig en onverwacht einde. Dolle pret! Dat mag gezegd! De mensheid is gevlucht van de aarde en heeft zich op verschillende werelden gevestigd. De SMITHSONIAN is een drieënhalve kilometer lang ruimteschip waar een belangrijk artefact aan boord is. Bolle Berry, een louche maffiabaas op Tau Ceti, heeft zijn zinnen daarop gezet. Zoals gezegd… dolle pret!!!
– Johan Klein Haneveld – Systeemverandering (SF)
Systeemverandering is een prequel van ‘Het denkende woud’. Heel erg leuk verhaal van Johan. In de grond heel erg herkenbaar. Een dystopie, de apocalyps, maar het einde komt niet met een klap, maar zachtjes jankend. Hoe gaat onze hoofdpersoon hiermee om?
– Esther Geurts – Vluchten voor vuur (FA)
Een niet onaardige idee van wat best een aardig verhaal had kunnen worden. Maar nu is het er een van toch wel zeker twaalf in een dozijn. Vooral de bijna dezelfde benamingen (of namen): upra, urpa en surba, voor (denkelijk) familieleden (zussen, denk ik (twijfelend)) werken onnodig verwarrend. Weglaten en de volgende keer gewoon zussen (of wat dan ook) gebruiken. Dat is een van de eerste lessen die ik leerde van Annemarie van Ewyck (de legendarische hoofd-redacteur van Holland-SF, helaas al jaren niet meer bij ons), toen ik zelf begon met schrijven. Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg! Het is ook al geen afgerond verhaal. Het lijkt me meer toe dat het een aanzet van een roman is. Is er bijvoorbeeld een relatie tussen de lavadraak en het beeldje van de huisdraak? Hoe gaat het verder met de Zandeilanden etc. etc.. Een geen einde als dit is redelijk frustrerend voor de lezer.
– Roger Kilmore – Het lachende schild (FA)
Een niet onaardig en humoristisch Fantasyverhaal. Het is alleen jammer dat het vrij voorspelbaar is. Al lezend zie je de gebeurtenissen al aankomen en bovendien gaat het min of meer als een nachtkaars uit. Wat verrassing en een leuke twist zou het behoorlijk ophalen!
– Joke Adam – Goed genoeg (FA)
Joke Adam verraste me behoorlijk met een origineel en schitterende Fantasy, waarin ze de corruptie en machtsmisbruik blootlegt in de tovenaarsopleiding. Een opleiding die er anders dan anders, maar wel veel reëler, uitziet dan in een ‘normaal’ Fantasy. Daarnaast is het ook nog eens een prachtig vader-zoon verhaal. Joke Adam bewijst hiermee andermaal haar kunnen!
– Roderick Leeuwenhart – Hamza en de Ratelende Dood (FA)
Roderick schreef dit Cirkelzee verhaal als een hommage aan Tais Teng. Je voelt aldus aan alle kanten de invloeden van Tais door de reten van dit verhaal sijpelen. Wat dat betreft is het een meer dan geslaagde poging, want het is een prachtig verhaal geworden met volzinnen als: “Hij nam haar in zich op als een kameel met lubberende bulten”. Schitterend!!! Grijnzen tekenen mijn lippen! Er is slechts één maar, en wel een waar het verhaal geen schuld aan draagt. De woorden ontsnappen soms aan de ketenen van de opmaak, waarna er een vreemde situatie ontstaat, zoals de fiere en alleen gelaten ‘E’ onderaan pagina 137 en de eenzame ‘n’, waar pagina 138 mee begint. Ook de koptekst ‘De statige cederwouden van de Maan’ hoort niet bij dit verhaal, maar bij het volgende… die van Tais Teng! Hoe vreemd, maar ook mooi, kan het niet zijn?
– Tais Teng – De statige cederwouden van de Maan (SF)
Alweer een onnavolgbaar en briljant verhaal van Tais Teng. De aarde ligt onder een vrijwel ondoordringbare schrootring, waar Elon Musk debet aan is. Ik ga er verder niets over vertellen, ieder verder woord is overbodig en papier- en pixelverspilling!
– Martijn Kregting – De toegang (HO)
Absoluut fascinerend verhaal wat de zin in het lezen van zijn twee boeken (‘Als een leven botst’ en ‘Als werelden botsen’) alleen maar toe doet nemen! Hoe dit verhaal zich verhoudt tot de twee boeken is nog wel even de vraag. Is het het begin, of is het een losstaand verhaal in hetzelfde universum? De tijd zal het leren. Beide boeken liggen reeds klaar ter recensie. Later dus… hopelijk niet veel, meer!!!
– Gé Ansems – De marist van Pelagus (SF)
Prachtig doordacht en humorvol verhaal over bomen, aliens, kabouter en een journalist. Ik ga er verder weinig over vertellen, dan dat het geweldig is en aldus een magnifieke afsluiting van deze anthologie is!

Als je de plussen en de minnen sommeert, dan kom je toch weer uit dat het alweer een geweldige anthologie is. De meeste verhalen zijn om te zoenen en nog eens te lezen Ik ben er met veel plezier mee bezig geweest! Het is een prima loot aan de stam van Verhalen Vertellers geworden! Rest mij te zeggen dat wat mij betreft Verhalen Vertellers 7 door kan komen! Gewoon doorgaan!!!

Jos Lexmond

Vuurspuwers (DIV)
Godijn Publishing, Hoorn (2024)
296 pagina’s; prijs 22,99
Omslag: Imber Studios/Ralph Bunschoten

Het is altijd weer een vreugde de jaarlijkse uitkomst van de Fantastieke Godijn verhalenwedstrijd weer in handen te hebben. In tegenstelling tot anderen, zoals de Harland Prijs en de Waterloper wedstrijd, heeft Godijn de fantastische gewoonte een geweldige anthologie uit te geven met de vijfentwintig beste verhalen. Lof, lof, lof en nog eens lof!!! Meer dan lof dus voor dat initiatief dat absoluut navolging behoeft. Vuurspuwers is al de zevende editie en wat mij betreft, mag dit tot alle eeuwigheid doorgaan.

Wil al deze veren die deze anthologieën verdienen zeggen, dat er niets dan goeds over te vertellen is? Nee, dat niet! Al door deze verzamelbundel heen werkend zult u ook her en der wat commentaar vinden, daar ga ik nu niet op in. Maar waar ik al jaren mijn vraagtekens over heb, zal ik hier meteen maar ventileren. Het kan er maar weer uit zijn. We beginnen met de winnaar, dat moge duidelijk zijn, maar dan. Is de volgorde van 2 tot en met 25 de werkelijke uitkomst van de wedstrijd, of staat het door elkaar? Er zijn voor mij namelijk nogal wat vraagtekens over de plaatsing van een aantal verhalen. Het derde verhaal, op de derde plaats dus in de wedstrijd de logica volgend, in de anthologie verbaasde me hogelijk. Het leek me eerder in de onderste regionen thuis te horen, dan op de derde plaats. Nummer 25 vond ik duidelijk weer in de bovenste regionen plaatshoren. Ik weet het… smaken verschillen, maar ook ik heb ervaring als voorselecteur van de Harland Prijs en ik was jurylid bij de verhalen wedstrijd bij Fantascifi. Je mag dus enige gevoel voor kwaliteit bij me verwachten. Maar goed…

Als ik zo eens langs het rijtje namen fiets, dan zie ik, buiten goede bekenden, ook heel wat onbekenden de revue passeren. Het is volgens mij een trend aan het worden. Bij de Harland Prijs waren de plaatsen een tot vijf in de uitslag ook al voor totaal onbekenden, voor mij dan in ieder geval. Fantastieke verhalen schrijven lijkt in te zijn en in de lift te zitten. Wie weet zitten hier de Fantastieke talenten van de toekomst bij. Wie zal het zeggen. Maar we zullen het allemaal gaan zien en beleven. De toekomst gloort en de toekomst is wat dat betreft rooskleurig.

We zullen eens kijken wat er allemaal voor moois en minder moois in deze Vuurspuwers staat.

1. Pan Robinson – SHC (FA)
Fascinerend en spannend verhaal. Zoektocht naar het verleden en de toekomst. Het schokkende einde kon je aan zien komen, maar komt toch als een verrassing. Goed geschreven door een totaal onbekende auteur. Voor mij dan zeker!
2. Gitta Van Reeth – Het licht dat leidt (FA)
Prachtig verhaal dat binnenkomt. De worsteling gevolgd door acceptatie is prachtig verwoord! Een tweede plaats waardig!
3. Yannick Janssen – De arena (SF)
Dit verhaal deed me de wenkbrauwen optrekken. Het is een vrij simpel verteld verhaal met weinig diepgang over een duel in een arena. Duels, draken en dergelijke. Een derde plaats? Nu begin ik toch weer over de plaatsing van de verhalen in deze anthologie te twijfelen. Daar twijfelde ik bij eerdere uitgaven ook al behoorlijk over.
4. Karen van Soomeren – De erfenis van het verbond (SF)
Fascinerend verhaal over de zoektocht naar een gecrashte en daarna vermiste astronaut op een nieuw gekoloniseerde planeet. Zijn vondst staat voor dilemma’s. Mooi verteld, maar… het mocht wel wat duidelijker zijn.
5. R. Pallas – Firewall (SF)
Geen onaardig verhaal, alleen het doorbreken van de Firewall had wel wel wat intenser gemogen. Nu leek het een makkie, terwijl het eerder als zeer moeilijk geduid was. Maar… zoals gezegd… niet onaardig!
6. Laurens Wittewronghel – De Wiek van Wederkeer (FA)
Een absoluut origineel drakenverhaal! Dat is wel eens anders. In een losgeslagen land na de moord op een dictator, worstelt een zwangere vrouw zichzelf een berg op. Een queeste met een doel. Prachtig verteld, met een onverwachte plottwist!
7. Gerhard Pijnenburg – Stierengevecht (FA)
Griekse mythologie met nog wat erbij verzonnen mythologische figuren als vuurnimfen. Khalkotauroi, ook wel Colchische stieren, is er wel een, maar een voor mij onbekende. Op zich geen onaardig verhaal, maar wel wat voorspelbaar. Ook het einde!
8. Sander Klijn – Door vuur en as (FA)
Een Fantasyverhaal van dertien in een dozijn. Waarom lopen die gasten door het vuur, waar komen ze vandaan en waar gaan ze naar toe?Alles is onduidelijk. Het lijkt me meer een fragment toe van een groter verhaal.
9. Peter Hilgen – De steenreuzen (FA)
Mooi verteld verhaal over dwergen die belaagt worden door vulkaanuitbarstingen. Verhaal van liefde en opoffering. Verhaal dat een legende waard is.
10. Petra Bontje – Samhain (FA)
Mooi verhaal over vergankelijkheden en het loslaten van het leven, van alles. Van het accepteren van het lot, de voortgang en het onvermijdelijke einde. Maar wat het eigenlijk met Saimhain te maken heeft…
11. Carlijn Peeters – De laatste Dragaras (FA)
Drageras zijn half mens/half draak. De aantallen mens nemen toe, de Drageras nemen af, terwijl de behoefte aan vuur alsmaar toeneemt. Een lichtelijk naïef en dramatisch verhaal van verlies en verdriet van kinder Drageras.
12. Dominique Heuff – Koudvuur (FA)
Op een sovjet leest geschoeid, zo lijkt dit aparte verhaal. Koper moet en zal er geproduceerd worden, maar de ijzige kou voorkomt dat de vuren onder de smeltovens branden. Waarom? Dat is zeker een vraag die antwoord behoeft.
13. Paula Sheperd & Mike Jansen – De vuurdichters (FA)
Meer dan origineel verhaal dat met, indien de ranking juist is, met de dertiende plaats toch wel een beduidend aantal plaatsen te laag eindigde. Een meisje dat met vuur praat, gaat een grotere toekomst tegemoet als ze zich bij een troupe aansluit.
14. Kiara Lok – De krokodil (FA)
Fascinerend verhaal over twee meisjes, die gescheiden worden van elkaar. Omdat een van de twee paranormale krachten heeft, maakt dat het leven van de dader er niet gemakkelijker op. Gevoelvol verhaal.
15. Luc Vos – Ildspyer geeft… (SF)
Een toekomst, dystopische wereld en op sterven na dood, na milieurampen. Uiteindelijk ontstond een enorme kloof, die de wereld in tweeën scheurde. Fascinerend en dramatisch verhaal, wat naar mijn idee… nou ja, lees zelf maar!
16. Maarten Luikhoven – Noblesse oblige (FA)
Op zich een niet onaardig verhaal, maar ik mis er iets in. Het is té gemakkelijk en er gebeurd niet iets echt origineels in. Jammer! Er had meer in gezeten en er had meer uit kunnen komen!
17. Iris van den Oudenrijn – Het smeltpunt van staal (SF)
Ondanks dat het wat te onbeholpen is, en toch wel enige redactie behoeft, is dit wel een fascinerend verhaal. Het vertelt van wraak en een doctrine waar de wraaknemer aan onderworpen zal worden. Een niet te onderbreken dilemma!
18. Alex Mulder – De wijze storm (FA)
In eerste instantie is het een verhaal over een kind dat gepest wordt. Zijn vader, een tovernaar aan het hof, heeft geen tijd voor hem. Zover een verhaal van dertien in een dozijn. Dat blijft lang zo, tot het einde waar een kentering plaatsvind. Een beetje laat, maar toch doet het nog iets met me.
19. Charles van Wettum – De draken van de winter (SF)
Prachtig dystopisch verhaal van Charles van Wettum. De warme golfstroom viel stil en Noord-Europa veranderde in een poolgebied. In een zorgcentrum wonen bejaarden in een krimpende bevolking en pogen er het beste van te maken. Wat te doen. Dit verhaal heeft duidelijk veel meer potentie dan een aantal andere verhalen in deze anthologie. De 19e plek is veel te laag, een top 10 plaats was veel realistischer geweest!!!
20. Arianne Richter-van der Bent – De Sublieme (FA)
Lichtelijk chaotisch en rammelend verhaal over misbruik van macht en magie. Een heerser zonder magische krachten van zichzelf, gebruikt de magie van tientallen magiërs om aan de macht te blijven. Toch een, wat duidelijk nog werk behoeft, inventief verhaal.
21. Niels van Eekelen – De lokroep van de vlammen (FA)
Een vrij onoverzichtelijk verhaal waarin maar weinig gebeurd, en het weinige dat er wel gebeurd is amper interessant te noemen. Als er wel iets belangwekkends aan de hand is, dan is het zonder verdere uitleg alweer afgelopen voordat goed en wel begonnen is. Dit is behoorlijk onvoldoende om een opname in ‘Vuurspuwers’ te rechtvaardigen!
22. Natascha van Limpt – Goudzicht (FA)
Een dwergendrama. Een redelijk origineel gegeven dat behoorlijk is uitgewerkt. Toch mis ik iets van het vuur waar het hier over gaat. Het had sterker en indringender verteld kunnen worden.
23. Johan Klein Haneveld – Toverspreuk (SF)
Sciencefictionverhaal met vele inventieve technische toepassingen. En toch… toch is er een jongen gewond geraakt door een toverspreuk. Vertelling met hoe het zover kwam. Een leuk verhaal, maar niet Johan’s sterkste.
24. Edward van Egmond – Reutelvlucht (FA)
Een niet onaardig verhaaltje dat nogal knullig begint, maar zich gaandeweg hersteld. Een leuk bedachte twist, scheept ons Nederlanders op met een grapjurk van een fee!
25. Mike Jansen – De laatste vlucht van Millicent (FA)
Werkelijk prachtige vertelling van Mike Jansen. Wat doet dit in vredesnaam op plek 25? Het is inderdaad een zeer afwijkend verhaal ten opzichte van de andere 24, maar dat maakt het alleen al meer dan mooier en origineel. Het verhaalt van een laatste reis én thuiskomst. Het had minimaal bij de eerste vijf moeten eindigen. Oh… het kan natuurlijk zijn dat het beste verhaal als laatste komt. Dat is logisch. Maar… dan snap ik een aantal verhalen hiervoor weer niet. Dit is wel heel erg verwarrend!

En dan nog het bonusverhaal van:
-Erwin Colson Thimister – Zona infinita (SF)
Het is het verhaal van een jongen met een droom, een jongen met een ongeluk en een daaropvolgende teleurstelling. Een man die het er het beste van maakt en uiteindelijk zijn dromen verwezenlijkt. Een mooi verhaal, edoch mis ik er iets in. Ik kan het geen naam geven, maar als ik dat toch doe, dan zou ik zeggen dat het enigszins afstandelijk verteld wordt.

En dan… dan zijn we aan het eind gekomen van wat ik als een reis door wisselende kwaliteiten, zou willen omschrijven. De pieken zijn hoger en de dalen dieper en gemiddeld denk ik toch dat de kwaliteit van deze anthologie beduidend lager is dan zijn voorgangers. Ligt dat aan het thema? Trekt ‘Vuurspuwers’ meer draken? Letterlijk en figuurlijk! Misschien dat het volgende thema toch weer meer kwaliteit gaan aanzuigen. Wat het volgende thema is? Ik weet het niet. Het is nog nergens te vinden. We zullen het moeten afwachten. Wat me dit keer opviel waren de verschillen van de inzichten van de jury en mijzelf nog veel grote waren dan vorige edities. Ze waren vrijwel in alle gevallen zeer afwijkend. Vreemd! Maar goed… het is niet anders. Dit was ‘Vuurspuwers’! We gaan afwachten wat de volgende editie van De Godijn Schrijfwedstrijd ons gaat brengen in het komende jaar! Ik zou vast beginnen schrijven, daar oefening, onder andere, kunst baart.

Jos Lexmond

Charles van Wettum – *Koepel Goes. Verhalen uit een ondergelopen land
Muttew (Eigen beheer) (2e druk 2023)
235 pagina’s; prijs € 21,00
Omslag: Charles van Wettum
Verkrijgbaar op: Amazon.nl, of bij Charles van Wettum zelf (stuur hem een PB via facebook)

Enige tijd geleden stuurde Charles me de eerste druk van ‘Koepel Goes’. Vrij snel daarna kreeg ik bericht van hem dat hij het boek van de markt gehaald had, omdat hij veel commentaar had gekregen. Daar schrok ik van en ik vertelde hem dat ik de eerste druk toch zou lezen en dat ik hem mijn bevindingen zou mededelen. Daar ik het behoorlijk druk heb, ging er wat tijd overheen voordat ik er aan toe kwam en Charles mijn bevindingen kon mailen. Charles verraste me per omgaande met deze tweede druk, die er geheel en al anders uitziet. Niet qua omslag, die is hetzelfde gebleven, maar qua inhoud! De eerste druk besloeg 302 pagina’s, de tweede 235. De eerste druk bevatte 3 verhalen, de tweede 7. Twee van de verhalen uit de eerste druk kwamen terug in de tweede, maar daar kom ik later nog op terug.

Charles was dus niet bij de pakken gaan neerzitten en zitten kniezen, maar had de koe bij de horens gepakt, een paar proeflezers op de kop getikt en een professionele editor aangeschaft. Uiteraard heb ik het geluk dat nu vergelijkingsmateriaal heb. De eerste druk vond ik al niet slecht, al waren er wel wat kanttekeningen te plaatsen, maar de inspanningen van voornoemde mensen, maar zeker ook van Charles zelf, zijn te zien aan deze tweede, geheel herziene, druk.

Hoe het ook zij… ik was, bij het beetnemen van deze nieuwe uitgave, absoluut klaar voor een tweede rondje ‘Koepel Goes’!

– Epsilon (SF)
Prachtig verhaal over noodzaak en gevolg. Dat de persoonlijke situaties van mensen totaal ondergeschikt worden als de rampzalige gevolgen van de klimaatcrisis zich doen gelden én voelbaar worden… is daar een huwelijk nog wel tegen bestand?
– Koepel Goes (SF)
Koepel Goes was ‘Als het water komt’ in de eerste druk, maar zoveel beter dan dat. Een heel stuk compacter, veel meer to-the-point, veel meer verhaal-technisch. Alles aangezet en schrijvend op het scherp van de snede. Ik moet wel zeggen dat ik tijdens het schrijven van deze recensie, heen en weer pak tussen de beide drukken en dat dat verwarrend werkt, dat je dus af en toe niet meer weet in welke druk je ook al weer aan het kijken bent. Eigenlijk moet ik dat niet doen! Maar goed… niets is een recensent vreemd, zullen we maar zeggen. In het verhaal draait het er om om Koepel Goes af, dicht en droog te houden. Prachtig, de spanning is te snijden en… het gaat niet alleen daarom!
– De senioren van Tante Cécile (SF)
Ook ‘De senioren van Tante Cécile’ is, of liever was, een onderdeel van ‘Als het water komt’, maar doet het nu veel beter als eigen verhaal, op eigen pootjes zogezegd! Een kort evacuatieverhaal, maar wel een met impact. Het verhuizen van demente mensen is en blijft een moeilijk verhaal. Een moeilijke zaak, ook qua persoonlijke situaties. Een klein verhaal, mooi klein verteld.
– De Poort van Woensdrecht (SF)
Alsook ‘De Poort van Woensdrecht’ was een onderdeel van ‘Als het water komt’. Het is niet echt een verhaal, maar verhaalt wel van het opgeven van Zeeland. Het sluiten van de poort, onder het zingen van het Zeeuwse volkslied, is het dramatische hoogtepunt, dat gevoelt wordt!
– Het lijk in de vijver (SF)
Prachtige whodunit, met een prachtige conclusie. Het is een Sherlock & Rex, waar we al meer van lazen in de Snuffel Reeks (nr. 10), welke bij Fantastische Vertellingen in 2023 verscheen. En… waar we zeker nog meer van gaan lezen, hoop ik (heb ik absoluut geen bezwaar tegen). Dit verhaal staat met dezelfde titel in de eerste druk, maar er is duidelijk behoorlijk aan gewerkt. Vraag me evenwel niet wat er aan en in veranderd is. In mijn commentaar over de eerste druk schreef ik aan Charles: “In eerste instantie boeit het verhaal mateloos, maar naarmate het einde nadert, moet ik zeggen dat mijn aandacht verslapt.” en: “De spanningsboog zakt in en de bezieling is er uit.” Dat heb ik nu in het geheel niet meer. Het boeit van het begin tot het eind!
– Vermist (SF)
Alweer een geweldig Sherlock & Rex verhaal. Bij de eerste druk had ik al weinig commentaar. Het enige wat ik ervan te zeggen had dat er wat redactiefoutjes in zaten. Het aantal pagina’s in vergelijking met druk 1 is weer anders, dus zal er wel weer het een en ander aan gewijzigd zijn. Maar wat? Het maakt voor mij niet uit, want het verhaal blijft briljant. Alwin, een knaap met een dure armprothese en op een politieke manier uitgebuit door zijn vader, verdwijnt. Met hem verdwijnen een paar meisje op dezelfde manier. Sherlock & Rex worden ingezet om de kostbare armprothese op te sporen, maar speurt tegelijkertijd wat meer op!
– Stagiair (SF)
Geen idee op ‘Stagiair’ deel uit maakte van de eerste druk, maar ik heb wel het gevoel dat het een nieuwe toevoeging is. Maar… wat maakt het ook uit! ‘Stagiair’ is een mooi en gevoelig verhaal over pesten, toewijding en opoffering. Een meisje dat na een ernstig ongeluk, voor een deel technisch, en met een AI brein herbouwd is, loopt al snel, door haar technische mogelijkheden, tegen nadelen aan. Ze wordt uitgespuugd door haar medestudenten. Prachtig geschreven!!!

Deze tweede druk heeft door de inbreng van Finn Audenaert en Frans van der Eem, maar vooral door Charles zelf, een dikke boast gekregen, waardoor de eerste druk totaal verbleekt is. Soms zijn de verbeteringen subtiel, maar op andere momenten rigoureus. Hoe het ook zij, druk 2 is meer dan de moeite waard geworden. Hopelijk keert Charles van Wettum nog eens terug naar de Koepel Goes, naar mijn idee zijn er nog meer dan genoeg verhalen over te vertellen. Misschien over de Koepel in 2123, als hij honderd jaar bestaat? Bestaat hij dan nog wel? Is het een getto geworden, een achterbuurt, of is ie overspoelt? Het lijkt me schitterend de ontwikkelingen te volgen. Voel vooral geen druk, Charles?

Jos Lexmond

Peter Schaap – Ondeeds de Loutere (FA)
Spatterlight, Amstelveen (2023)
Omslag: M.J. ter Brughe
171 pagina’s – € 14,99
Verkrijgbaar via Amazon.nl

Eigenlijk had ik dit weetje nog in mijn vorige Peter Schaap recensie van ‘De Schrijvenaar van Thyll’ willen vermelden, maar was het stomweg vergeten. Het viel me te laat (en toch ook toevallig) op in mijn boekenkast. In 2009 verscheen Peter’s boek ‘Mistwereld’ bij Ardor House. Destijds had ik veel contact met Jos Weijmer en hij bracht het mee tijdens een van zijn bezoeken aan me. Het was een cadeautje voor me. Ik was er blij mee. Jos Weijmer was een gedreven kerel en hij had grote uitgeversplannen. Peter Schaap was de eerste grote naam die hij uitgaf én illustreerde. In 2010 verscheen ‘Mistwereld’ nog eens bij Zilverspoor, een uitgeverij die Jos ook in 2010 oprichtte. Zilverspoor, waar Peter Schaap inmiddels al menigmaal verscheen en Zilverbron bestaan nog steeds én floreren! Helaas overleed Jos Weijmer plotseling in 2015. Wie weet wat hij nog allemaal gerealiseerd had als hij was blijven leven, hij zou in ieder geval apetrots geweest zijn op Zilverspoor en Zilverbron. Dat is een ding dat zeker is. Maar goed…

Het origineel van ‘Ondeeds de Loutere’ verscheen in 1988 als paperback in de Meulenhoff SF reeks onder nummer 262, vijfendertig jaar geleden alweer. Als ik sentimenteel zou doen, dan zou ik nu wel kunnen zeggen: “Waar blijft de tijd?” Maar… dat gaan we niet doen! Maar je kunt het me nauwelijks kwalijk nemen dat ik, voordat ik het herlas, amper nog wist waar het ook al weer over ging.

Behalve wat fantastieke boeken voor de jeugd en uiteraard ‘De schrijvenaar van Thyll’, zijn debuut (zie mijn voorgaande recensie op de site van het NCSF: https://www.ncsf.nl/blog/2024/04/12/peter-schaap-de-schrijvenaar-van-thyll/), was Peter Schaap nog niet echt bekend in de Nederlandstalige fantastieke wereld. Maar dat ging zeker en vast nog veranderen met bijvoorbeeld de Wolver trilogie. Ik was en werd een fan!

Peter’s oeuvre is in al die jaren, tot nu toe, behoorlijk uitgebreid. Al zijn uitgaven passen inmiddels op een (of misschien wel twee) flinke boekenplank. Ondanks het feit dat ‘Ondeeds de Loutere’ op de tweedehandsmarkt nog wel verkrijgbaar is, was het een mooie geste van Spatterlight om de eerste twee boeken voor volwassenen van Peter te laten herverschijnen, met een nieuwe omslag én, een door Peter zelf, herziene tekst. Een korte inleiding…

Ondeeds de Loutere woont als kluizenaar in een grot in het Alerwoud. Na langdurige aanroepingen en een maand vasten ontving hij een louteringsvlammetje van de heilige Sinte Agnese van Valtherheerde. Hij koesterde het vlammetje in de kom van zijn hand, maar kon zijn fysieke en enorme honger naar voedsel niet stillen. Hij peuterde een ogenblik in zijn neus. Het leverde hem een bescheiden voorgerecht op, maar voldoende was het niet. De knollen in de grot, moesten gekookt worden, maar het droge brandhout was op. Het louteringsvuur! Hij vroeg vergiffenis aan Sinte Agnese en hing zijn kookpot boven het louteringsvuur. De rapen waren gaar, maar het vuur van Sinte Agnese was gedoofd! Als zijn nood en wanhoop het grootst zijn, dan is de redding nabij. In zijn grot verschijnt Pan die hem hulp beloofd in ruil voor een kleine wederdienst. Pan is een demon met hoorntjes, hoeven en een pijlstaartpunt. Ondeeds weigert natuurlijk, maar heeft uiteindelijk geen andere keus.

Dat was een beknopte versie van het eerste deel van ‘Ondeeds de Loutere’, een Fantasy met prachtige vondsten en onderkoelde humor. Hoop maar dat het je aanspreekt! Een queeste zonder weerga. Leuk! En net als ‘De Schrijvenaar van Tyll’, een must om voor het eerst te lezen, of (net als ik) nog maar eens te herlezen!!!

Jos Lexmond