Auteur: Jos Lexmond

De nachtmerriewinkel en het akelige jeukpoeder – Magdalena Hai (JSP)
De nachtmerriewinkel, deel 1
(Painajaispuoti ja kamala kutituspulveri – WSOY, Helsinki (2018))
De Vier Windstreken , Rijswijk (2020)
61 pagina’s; prijs 10,95
Vertaling: Petri Hoogendijk
Omslag & Illustraties: Teemu Juhani

Het was wel even lachen toen het pakje moeiteloos door de brievenbus gleed en met een bescheiden klapje op de mat van de voordeur viel. Ik dacht in eerste instantie dat het om een tijdschrift (zoals Fantastische Vertellingen) ging, maar bij het uitpakken bleek het om een boek te gaan dat ik inderdaad aangevraagd had als recensie exemplaar. Bij het samenstellen van mijn wensenlijstje had ik de indruk dat het ging om een boek voor de oudere jeugd en ook dat het wat volumineuzer zou zijn dan de 61 pagina’s die nu voor me lag. Maar goed… het is niet anders en een recensieboek is een recensieboek, en daar is altijd wel iets over te vertellen. Bijvoorbeeld of het leuk is, of niet, voor de doelgroep, waarbij ik dan denk aan kinderen uit groep 4 en 5 (7/8 jaar). En daar kan ik meteen bevestigend op antwoorden. Ik heb zelf kleinkinderen in die leeftijdgroep en kan, denk ik, redelijk inschatten of ze dit leuk zouden vinden. Ik denk dus van wel!

Waar gaat het over? Nina, een meisje van negen, heeft een geldprobleem, want ze wil heel erg graag een nieuwe fiets. Maar die kosten het een en ander. Er zit niets anders op dan een baantje te zoeken, maar wie neemt nu een negenjarig kind aan? Nina koopt van haar laatste geld een superhoorn met drie bolletjes ijs en besluit aan de ijsverkoper, Irma Vanilia, of ze hulp nodig heeft. Nee dus! Maar dan ziet een briefje op de winkelruit van: De nachtmerriewinkel’: Hulp gevraagd! Nina gaat naar binnen en vind de verkoper van De Nachtmerriewinkel op de grond, spartelend met zijn benen en gierend van de lach. Hij kan niet ophouden met lachen en kan ook niets zeggen. Nina weet niet wat ze moet doen, tot er plotseling: “Ahum”, achter haar klinkt. Het is Pieter de winkelgeest. Hij is tien jaar oud en stierf lang geleden plotseling bij een ongeluk, veroorzaakt door een scheetgrapje en een paar vissticks. Meneer Spoek, de eigenaar van de winkel, heeft jeukpoeder over zich heen gekregen en Nina gaat, samen met Pieter, op zoek naar een middel tegen de jeuk en… naar diegene die het op zijn geweten heeft. Het is het begin van allerlei avonturen in De nachtmerriewinkel.

Leuk verhaaltje dat opgesierd is met misschien nog wel leukere illustraties. Blijkbaar is dit het eerste deel van een reeks en dat komt goed uit, want ik wil er best nog wat meer van zien! Overigens is Magdalena Hai geen onbekende in Finland als het om volwassen SF gaat. In 2012 schreef ze de eerste Finse Steampunk roman.

Jos Lexmond’

Het huwelijk van tijd en ijs – Guido Eekhaut (SF)
Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen (2020)
320 pagina’s; prijs 22,50
Omslag: Mulder van Meurs, Amsterdam

Toen ‘Het huwelijk van tijd en ijs’ net verschenen was, plaatste Guido Eekhaut een oproep op facebook aan recensenten die zin hadden om het boek te recenseren. Nou ben ik daar nooit heel erg vies van, dus ik had meteen van: Waarom niet! Toch eerst maar even contact met Guido gezocht met de vraag of er wel fantastisch elementen in voorkwamen. Er stond tenslotte luid en duidelijk: Thriller op de omslag en bij het NCSF willen ze toch wel graag recensies van verhalen met, meer of minder, fantastische elementen en daar houd ik mij toch wel aan. (nou ja… voor de niet fantastische verhalen van Jack Vance die bij Spatterlight verschijnen, maak ik wel een uitzondering). Nu staat er natuurlijk zowat op elk boek triller, dus dat wil niet zo heel erg veel meer zeggen, maar toch. Per omgaande kwam een bevestiging van Guido dat dat inderdaad het geval was, dus stond niet meer in de weg een recensie exemplaar aan te vragen. Dat prompt gehonoreerd werd, waar ik heel erg blij mee was. Helaas moest het nog even blijven liggen, omdat er nog een paar andere recensieboeken eerder binnen gekomen waren (alsmede een hoop ander gedoe, waar ik nu niet verder over uit zal weiden).
Dan was het eindelijk zo ver. Ik was inmiddels meer dan benieuwd.

‘Het huwelijk van tijd en ijs’, speelt zich min op een tweetal plekken af en wel in Marseille en op de Zuidpool. De Zuidpool… daar ga ik niet al te veel van zeggen. Gewoon maar tot u nemen! De wijk in Marseille, waar het verhaal zich voornamelijk afspeelt, heet La Valentine. Uiteraard (na het boek gelezen te hebben) heb ik even gecheckt of die wijk bestond en niet uit de duim van Guido kwam. Tot mijn verbazing bestond die wijk wel degelijk en de foto’s daarvan, herkende ik vrijwel meteen uit de omschrijving die Guido in zijn boek gaf. Al lezend zag je de omgeving welhaast door de kieren van de woorden sijpelen. Ik ken er eigenlijk maar een die deze gave van woorden tot een kunst verhief: Jack Vance. Als je zijn verhalen las, zag je het landschap voor je en kon je het beschreven voedsel bijna ruiken en proeven. Deze manier van schrijven vind ik zeer aantrekkelijk. Guido Eekhaut heeft dat dus ook.

Hoe dan ook… detective Emanuel Selavy (C’est la vie (Zo is het leven)?) zwerft door de gore straten van La Valentine, op zoek naar sporen van de misdadiger Lönnroth. Hij wordt aan zijn lot over gelaten door zijn chefs en mag zo ongeveer doen en laten wat hij wil. Theodora Steiner is een onderzoeksrechter, die de opdracht krijgt om de prefectuur van Marseille door te lichten. Het Parijse rijkeluiszoontje Raymond Roussel is daarentegen op zoek naar kicks en de gitzwarte kant van de samenleving. Ze kennen elkaar niet, maar door samenloop van omstandigheden komen ze met elkaar in contact en raken verbonden door de jacht op slechts één persoon: Lönnroth! De ontvoeringen en spoorloze verdwijningen van jonge meisjes wordt op zijn conto geschreven. Hij is ongrijpbaar. De drie speurders ontdekken gaandeweg dat er nog een andere band is die hen bind. Hun vaders kenden elkaar. Zij waren lid van een vijftal, dat in de jaren twintig van de vorige eeuw de Republiek van Antartica stichtte. Een jonge geleerde, Lönnroth genaamd, was een van hen. Hij voerde wel heel erg bizarre experimenten uit.

Verder vertel ik natuurlijk niets over verhaal, maar ik kan wel kort en bondig zijn over hoe ik het vond: Prachtig! Inderdaad met een hoofdletter P. Guido had ook niets teveel gezegd. De fantastische elementen waren ook in voldoende mate aanwezig, waardoor ik het verhaal als SF kon classificeren. Ik wil ook nog wel even memoreren dat Guido Eekhaut mooie woorden gebruikt. Een tweetal voorbeelden, zoals: ‘spaarzaam en opaak’ en ‘nubiele nimfen’. Mijn vocabulaire is best aanzienlijk, maar deze twee had ik nog nooit gezien en dan bedoel natuurlijk ik niet: ‘Spaarzaam’ en ‘nimfen’. Ik heb ze op moeten zoeken. Wat mij betreft is ‘Het huwelijk tussen tijd en ijs’ een dikke aanrader. Doe mij nog maar zo’n Thriller!

Jos Lexmond

Als het bloedt – Stephen King (DIV)
Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam (2020)
409 pagina’s, € 24,99
Oorspr.: If It Bleeds (Hodder & Stoughton) – 2020)
Vertaling: Annemarie Lodewijk
Omslag: Will Staehle / Unusual Corporation (Bewerkt door DPS Design & Prepress Studio)/Valik/Shutterstock

Eenieder, of het nu vrienden of vijanden van de schrijver zijn, zal moeten toegeven dat Stephen King bij leven al een legende is. Echt een vijand van hem zijn… dat kan ik me welhaast ook niet voorstellen. Hij heeft inmiddels dermate veel titels in alle mogelijke genres op zijn naam staan, dat er altijd wel iets tussen zou moeten zitten wat wel je smaak is. Persoonlijk heb ik wel een zwak voor King, ofschoon ik ook niet alles even mooi vind. Voor mijzelf springt er bijvoorbeeld ’22-11-1963’ als roman er heel erg uit en een van zijn mooiste korte (nou ja… kort) verhalen vind ik wel: ‘The Things They Left Behind’, een verhaal over de naweeën van 09-11. Dat vond ik een heel erg ontroerend verhaal. Ik heb echt ook niet alles van Stephen King gelezen. De verhalen die verfilmd waren en waarvan vrijwel meteen een filmische versie te aanschouwen was, heb ik als boek overgeslagen en ook een paar van zijn laatste boeken zoals ‘Het Instituut’ en ‘De Buitenstaander, staan beiden wel op mijn ‘To-Do’ lijstje, maar heb ik niet aangevraagd als recensie exemplaar. Ze waren te volumineus. Beiden tellen een kleine zeshonderd pagina’s en dat betekent in mijn normale leestempo dat ik er een kleine twee weken voor uit zou moet trekken. Dat is met mijn normale leesachterstaand van recensieboeken geen optie. Dus… hoe jammer ook… toch maar op mijn schier oneindige To-Do lijst gezet.
Ik was dus heel erg blij toen ‘Als het bloedt’ aangekondigd werd en dat ik hem, na aanvraag, ook toegewezen kreeg. Meestal zijn de leesexemplaren van Stephen King snel vergeven. Waarom was ik er blij mee? Wel… omdat het maar een dikke vierhonderd pagina’s dik was en dat het bestond uit een viertal novelles. Dat was te doen. Eigenlijk kan ik kort zijn over ‘Als het bloedt’. Het is een prachtige bundel met een gevarieerd aanbod van verhalen. Dit zou meer dan beschrijving genoeg zijn, ware het niet dat ik er zelf toch ook nog wel wat meer over zou willen vertellen.
Het eerste verhaal ‘De telefoon van meneer Harrigan’ vond ik meteen (zelfs zonder de andere drie gelezen te hebben (en erna ook nog)) het beste. Het sprak me meteen aan. Criag doet in zijn jeugd hand-en spandiensten voor de rijke (miljardair) meneer Harrigan. Elk jaar, met Valentijn, met zijn verjaardag, met Thanksgiving en met kerstmis, kreeg hij een kaart van zijn werkgever met een kraslot van één dollar. Als hij eens met zijn lot drieduizend dollar wint, hoeft Craig geen tweemaal na te denken en koopt hij een mobiele telefoon voor meneer Harrigan die, ondanks zijn vele geld, er niet over peinst zelf een dergelijk apparaat aan te schaffen. Uiteindelijk ziet hij er het voordeel van in (sneller kunnen reageren op stijging en daling van de beurskoersen) en begint het apparaat te gebruiken. Als meneer Harrigan onverwacht overlijd stort de wereld voor Craig in en bij zijn begrafenis steekt hij de mobiele telefoon in de binnenzak van het jasje van meneer Harrigan. Zoekend naar troost blijft hij hem bellen en zijn voicemail inspreken. Op een dag vertelt Craig hem dat hij op school wordt gepest en dan… pracht verhaal dat ik kan blijven lezen en herlezen.
Het tweede verhaal ‘Het leven van Chuck’ vind ik persoonlijk het minste verhaal uit deze bundel, hoewel ik aan het einde van het verhaal verrast werd door de twist die ik absoluut niet aan zag komen.
Het derde verhaal is het titelverhaal ‘Als het bloedt’. Je zou het zomaar een korte roman kunnen noemen. Holly Gibney is van oorsprong een bijfiguur uit de Bill Hodges trilogie (Mr. Mercedes etc.) en later ook in ‘De outsider’. Nu dus in ‘Als het bloedt’ is ze de hoofdpersoon die de aanslag op een basisschool probeert te doorgronden. Het verhaal is licht futuristisch en begint in december 2020.
Het laatste verhaal ‘Rat’ gaat over een schrijver die zich afsluit van zijn gezin en de buitenwereld om een nieuw dat hij in zijn hoofd heeft, te kunnen schrijven. Terwijl hij in de afgelegen hut van zijn vader werkt verschijnt er een mysterieuze rat die, tegen een prijs, aanbiedt om de schrijver te helpen met zijn verhaal.

Alle verhalen zijn juweeltjes. Het lijkt Stephen King geen enkele moeite meer te kosten een verhaal te schrijven. Maar wat wil je… als je er al zoveel op je naam hebt! Ik kan niet anders zeggen dan: Aanschaffen en lezen!!!

Jos Lexmond

Theo Barkel – De wraak van Naírghan (FA)
Het Chagrijnige Slagzwaard, deel II
Uitgeverij Macc, Rijen (2020)
220 pagina’s; prijs 16.95
Omslag: Maarten de Bruin

Als je het nuchter bekijkt, dan is Theo Barkel misschien wel vijf jaar bezig geweest om het vervolg op ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ te schrijven. Dit vervolg werd in ieder geval al min of meer aangekondigd in dat eerste deel. Nou kan het niet anders zijn, dan dat Theo zich met zoveel dingen doende was dat hij zich maar met mondjesmaat met ‘De wraak van Naírghan’ bezig kon houden. Als je alleen al naar de boeken kijkt die bij Uitgeverij Macc verschenen de laatste vijf jaar, dan kan je niet anders doen dan dat beamen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het nog knap is dat hij ‘De wraak van Naírghan überhaupt heeft kunnen schrijven en produceren.

Het verhaal dan! Dat begint waar ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ ophield, of… je mag natuurlijk ook zeggen dat het daarna doorgaat.

Naírghan, de broer van Miurghan de Magiër en dus uiteraard ook de zoon van de Woudheks, is ontsnapt uit zijn gevangenis in de Onbeschreven Zuilen in het hart van Conrithar, het buurland van Potanesië. Waarom Naírghan daar precies was opgesloten is niet vermeld (jammer, vind ik dat wel), daar komen we misschien later nog eens achter, maar het was noodzakelijk geweest om Naírghan vast te zetten in ketens die Miurghan en Myhre samen gesmeed hadden. Nu is hij dus ontsnapt en verscheen op de huwelijksplechtigheid van Hiram en Lavina in een geluidloze explosie van licht. Met een grijns naar Miurghan en zijn moeder griste hij de broer van het Chagrijnige Slagzwaard uit het zand en verdween na een overdreven buiging weer in het niets, Miurghan en zijn moeder geschokt achterlatend. Om de confrontatie met Naírghan in Conrinthar aan te gaan, vertrekt Hiram, samen met Miurghan, Myrhe, Kamar en Sira voor hun queeste. Uiteraard, zou ik haast zeggen, is dat niet de enige verhaallijn. Er is nog een mysterieuze vreemdeling in Potanesië, die zijn eigen plan volgt, er duiken oude vijanden op. Chaos en burgeroorlog lijken imminent en onafwendbaar en dan verschijnt ook nog eens Cromag Non, de barbaar, op het toneel.

Dan heb je alle elementen wel verzameld die weer leiden tot het even zo hilarische vervolg op ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’, waarin weer van alles gebeurt wat je niet verwacht en die vervolgens alle verwachtingen weer waarmaakt. Sir Anrith Kommurgal, of Harry, of Cas (van Casanova) brengt, net zoals in deel een, als het Chagrijnige Slagzwaard weer leven in de brouwerij en maakt het lezen van ‘De wraak van Naírghan’ tot dolle pret.

Ik mag, nee… ik moet, alweer zeggen dat ik van dit tweede deel genoten heb en ik zou het geen straf vinden, om nog eens een derde deel (of vierde deel) onder ogen te krijgen. Ik geloof ook niet dat Theo er al helemaal klaar mee is. Ook als je het nawoord leest, krijg je absoluut die indruk niet. Hij zegt zelf: “Feit is dat het Slagzwaard in mijn hart is gegroeid en dat er behoorlijk veel van mezelf in zit. Nooit verwacht dat ik zoveel plezier zou beleven aan het schrijven van een Fantasyroman. Maar… wel zonder kaartje!”
Nou… een kaartje heb ik ook niet echt gemist. Nog even dit… ondanks dat het aantal pagina’s ongeveer hetzelfde is van deel een en deel twee, is de dikte van het boek met ongeveer de helft afgenomen. Dat is wat innovatie in vijf jaar tijd gedaan heeft. Ik kan de papierbesparing alleen maar toejuichen. Zo is er zeker, op dat gebied, ruimte voor een derde deel (wishfull thinking).

Jos Lexmond

Alle tijd van de wereld – Jeroen Syns (SF)
Jon Sneyers (Eigen Beheer) – (2020)
369 pagina’s; prijs 20,00
Omslag: Els Dooghe – Wall Art Els

Normaal gesproken ben ik nogal huiverig voor een boek van een ‘Out of the Blue’ schrijver. Een aantal keren kreeg ik een partij bagger in mijn handen geduwd, waarvan ik eigenlijk niets wist te maken. Daar ik ook normaal gesproken alles toch wel positief wil benaderen en de producent van de bagger niet in de put wilde schoppen (gevolgd door de bagger), maar toch ook wil vertellen dat hij/zij beter op kon houden met schrijven en beter postzegels kon gaan verzamelen oid, zat ik dus telkens met een probleem. Hoe vertel je zoiets zonder dat je ervoor zorgt dat die persoon de allerhoogste tak in de allerhoogste boom op gaat zoeken. Gelukkig had ik dat probleem niet bij Jeroen Syns. Integendeel zou ik haast zeggen. ‘Alle tijd van de wereld’ is een boeiend verhaal dat goed verteld wordt. Ik denk ook dat er zomaar een nieuw subgenre geboren is. Dystoporno of misschien: Pornopunk. Natuurlijk is een zekere mate van erotiek niet vreemd in de fantastische lektuur. Ik denk daarbij meteen aan ‘Het menselijk monster’ van Julien C. Raasveld, of de beide ‘Herald Childe’ (‘De beeltenis van het beest’ en ‘De belustheid van het beest’, het laatste deel ‘Traitor to the Living’ is onvertaald gebleven) boeken van Fhilip Jose Farmer, of ‘Erotische sprookjes uit Rusland’ en ‘Erotische sprookjes uit Noorwegen’. Er zullen er ongetwijfeld meer zijn, maar deze springen meteen op in mijn hoofd.

Hoe dan ook… ‘Alle tijd van de wereld’ is het verhaal van Peisninoë’. Ze heeft een gave waarmee ze elke man kan doen klaarkomen in vijf seconden. Letterlijk. Als zij het wou, kreeg elke man in haar omgeving een oncontroleerbare zwelling in de broek. Zelfs als ze haar nog niet gezien hadden. Dat is natuurlijk heel erg gemakkelijk als je de omgeving wilt controleren en manipuleren. Zo hoeft een man maar te zeggen: “Kijk naar mij. Vergeet alles. Doe wat ik zeg. Wordt ultrageil. Kom klaar. Wordt verslaafd aan mij. Kom nog eens klaar. Laat je gaan. Nee, dit is geen droom. Geef al je aandacht aan mij. Doe wat ik zeg. Goed zo. Doe alles wat ik zeg. Brave jongen. Kom nog maar eens lekker klaar. Morgen misschien nog eens. Als je braaf bent.” Mannen waren als was in haar handen. In de liefde heeft Peisninoë minder gelukt. Als ze Jason leert kennen, sleept hij haar mee in een megalomaan plan om de toekomst van de mensheid te verzekeren.

Het verhaal wordt hoofdstuksgewijs vertelt vanuit het voortschrijdende heden van Peisninoë en vanuit de verre toekomst. Op de achterflap staat dat de roman het langverwachte bastaardkind is van Asimov en Nabokov’s Lolita. De analogie met Asimov kan ik wel zien. R. Daneel Olivaw en R. Giskard Reventlov reizen lineair door de tijd en geven de mensheid sturing en dergelijke om de mensheid uiteindelijk tot de Foundation te brengen. Peisninoë reist ook lineair door de tijd (door gebruikmaking van snelle invriestechnieken) om belangrijke mensen te beïnvloeden en aldus Jason’s megalomane rijk werkelijkheid te doen worden. Over Lolita kan ik amper tot niet oordelen.

Eigenlijk heb ik maar twee problemen met ‘Alle tijd van de wereld’. Ten eerste denk ik niet dat de Vlaamse termen, die veelvuldig gebruikt worden, tot veel begrip zullen leiden in Nederland. Zelf woon ik in Noord-Brabant en heb er niet zoveel moeite mee. Ik vind het soms bij tijd en wijle wel vermakelijk. Maar het aantal keren dat ik: ‘het verdiep’ las in plaats van: ‘de verdieping’ werd uiteindelijk steeds minder vermakelijk. Ik zou toch zeker kiezen voor ABN bij een volgend boek. Met “Dit meesterwerk van Jeroen Syns” op de achterflap, had ik beduidend meer moeite. Ik weet niet wie dit geschreven heeft, maar als het de schrijver zelf was, dan vind ik dat nogal aanmatigend. Of het een meesterwerk is of niet, maken wij lezers wel uit. Mocht het een quote van iemand anders zijn… zet het er dan bij wie het gezegd heeft, want anders slaat de verdenking van aanmatiging toch weer terug op de schrijver zelf!

Of dergelijke porno nou iets is waar ik op zat te wachten… ik weet het niet. Maar het stoorde me ook niet echt. Het verhaal zelf echter… boeide me wel. Ik had in eerste instantie een beetje moeite met wisseling van de hoofdstukken en kreeg pas later door hoe alles in elkaar zat qua heden en toekomst. Maar ook dat was niet echt storend. Ik vond dat ‘Alle tijd van de wereld’ knap geschreven voor een debuut en wil graag Jeroen Syns verder verkennen.

Jos Lexmond

Theo Barkel – Het Chagrijnige Slagzwaard (FA)
Uitgeverij Macc, Rijen (2015)
211 pagina’s; prijs 15.95
Omslag: Bar Productions

Waarom ik destijds ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ niet ter recensie had aangevraagd… Joost mag het weten. Maar verwacht ook geen wonderen van Joost, hij zal het hoogstwaarschijnlijk ook niet weten. De meest plausibele verklaring is waarschijnlijk dat ik destijds, net zoals eigenlijk altijd wel, tegen een chronische achterstand van nog te lezen recensieboeken en nog te schrijven recensies aankeek en aangezien Fantasy mijn minst favoriete genre binnen de fantastische lectuur is, zal ik het dus aan me voorbij hebben laten gaan. En dat is natuurlijk mijn eigen gemis geweest. Nu heb ik dus de kans om het in te halen. Theo benaderde me of ik interesse had in zijn tweede deel en gelukkig had ik wat ademruimte (wat wilde zeggen dat de stapel nog te lezen recensie boeken redelijk afgenomen was) en heb ik meteen: “Ja” gezegd. Theo was zo vriendelijk om het eerste deel eraan toe te voegen zodat ik daar ook kennis van kon nemen en aldus niet onvoorbereid aan het tweede deel behoefde te beginnen. Waarvoor dank natuurlijk. En bij dezen dan mijn reactie in de vorm van een recensie. Alsnog, dus…

Miurghan de Magiër krijgt de opdracht van koning Sinda om een onoverwinnelijk magisch zwaard te creeëren. Hij twijfelt omdat zo’n soort zwaard het machtsevenwicht wat er is tussen Garma- Potanesië en Sinda-Potanesië dusdanig zou kunnen verstoren. Maar de zak met gouden munten en vooral niet koning Sinda tegen het harnas te willen jagen geven de doorslag en hij smeed het magische zwaard. Miurghan heeft een plannetje om de macht van het zwaard te beperken. Maar natuurlijk gaat er wat mis met de toverspreuk en het magische zwaard kan spreken en is niet blij met het feit dat hij door Miurghan gecreëerd is. Op zijn best kan je zeggen dat hij zeer chagrijnig overkomt. Op het moment dat Miurghan zijn fout wil proberen te herstellen, wordt de tovenaar ontdekt door een draak die hij zijn vuur heeft afgenomen en vervangen heeft door water, zodat de draak nu ijskoud water spuwt. Miurghan wordt gedwongen te vluchten en het zwaard achter te laten. De draak krijgt het aan de stok met het zwaard en gaat er uiteindelijk vandoor omdat hij het met woorden niet kan winnen van het magische zwaard en laat het zwaard vloekend en scheldend achter tot het in slaap valt.
Hiram een boerenknaap van amper zestien jaar oud, heeft de koe van zijn vader laten verdrinken in de sloot en wordt door zijn vader rigoureus de deur uitgezet. Hij kan pas terugkeren als hij de koe kan betalen, met rente. Hij besluit zijn geluk te zoeken aan het hof van de koning, niet wetende dat deze een toernooi heeft uitgeschreven, waarbij de hand van prinses Simané de hoofdprijs is. Op weg naar het paleis vindt hij het zwaard en dat is het begin van grootse en vooral grappige avonturen.

‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ is met de nodige humor geschreven en vooral het zwaard zelf is soms hilarisch te noemen. Het verhaal zit vol vondsten en meer dan terecht wordt Theo Barkel door sommigen vergeleken met Terry Pratchett. Persoonlijk vind ik dat Theo Barkel toch meer een eigen unieke stijl heeft en eigenlijk met niemand anders vergeleken kan worden dan met zichzelf. Sommige vondsten in het verhaal zijn geweldig en laten je al lezend grinniken. Het enige dat je nog wilt na lezing van ‘Het Chagrijnige Slagzwaard’ is gewoon een net zo leuk vervolg. En die wens is reeds vervuld. ‘De wraak van Nairghan’ is het tweede deel en is via de webshop van Uitgeverij Macc te koop. Kortelings de recensie daarvan op deze site!

Jos Lexmond

Vruchteloos – Bes Ceyssens (YSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2020)
Young Adult
259 pagina’s; prijs 17,95
Omslag: Studio Clavis

Het debuut van Bes Ceyssens ‘De laatste dans’ was me goed bevallen dus ik was heel erg benieuwd naar haar volgende roman, maar ik vrees te moeten zeggen dat me dat nogal tegenviel. SF is toch weer wat anders dan horror. Het lijkt erop dat de schrijfster het belang van het verhaal boven de wereld verkoos en juist wereldopbouw is zo belangrijk in de SF. Je kunt van alles bedenken, maar het moet wel logisch zijn en kloppen. Laat ik even schetsen hoe haar toekomst eruit ziet. In 2090 is de overbevolking op haar hoogtepunt en de overheid (wereldregering?) besluit dat er iets in het drinkwater gedaan moet worden waardoor de mensen met bloedgroep AB onvruchtbaar worden. Maar er gaat iets fout en zowat iedereen, op een kleine groep mutanten na, wordt onvruchtbaar. Tachtig jaar later is de wereld een dorre en steeds leger wordende wereld, waarin de overheid de jongeren in centra plaatst en dwingt zich voort te planten. Tot zover niets mis mee.
Als je als schrijver naar een toekomst kijkt die 150 jaar na nu ligt, dan is het handig om eerst eens 150 jaar terug te kijken, een van de bewoners uit 1870 mee te nemen naar 2020, die los te laten en kijken wat er gebeurt. Die weet natuurlijk niet wat die ziet. Auto’s, vliegtuigen, raketten, drones, mobiele telefoons en weet ik niet wat meer. Verplaats dan je zelf naar 2170 en verzin waar jij ondersteboven van zou zijn. Ik kan van alles verzinnen, maar daar gaat het nu niet om. Als ik terecht zou komen in de wereld van ‘Vruchteloos’ zou ik een lege en vervallen wereld zien met als enige gadget een BT. Er wordt niet uitgelegd wat dat voor een ding is, maar als ik zou mogen raden: een beeldtelefoon? Wow… hebben we nu al. Een 5D huisbioscoop? Hebben we blijkbaar ook al. En dan hebben we de technische ontwikkelingen wel gehad.
Iets anders. Op een gegeven moment is hoofdpersoon Ava nogal geschokt over de term IVF. Nou kan ik me voorstellen dat in 2090, op het hoogtepunt van de overbevolking, dat een heel erg vieze afkorting was. Maar als de wereld welhaast uitgestorven is, zou je denken dat alle mogelijke technieken uit de kast gehaald zouden worden om het geboortecijfer zo hoog mogelijk op te krikken. Maar nee, we doen gewoon jongen-meisje seks en hopen maar dat er wat van komt. Geen IVF, klonen, biologische robots, geen Turing, (zoals Guido Eekhout ze opvoerde in Enigma), mens/dier mengwezens, of wat dan ook… niets van dat alles.
En hoe staat het trouwens met de klimaatverandering, beschikbaarheid van grondstoffen, vervuiling? Waarom zijn we niet in de ruimte, koloniseren we de Maan, Mars en de manen van de buitenplaneten niet. Of waarom terravormen we Venus niet, om maar eens wat anders te noemen? Welnu… dat soort dingen.

Al het bovenstaande buiten beschouwing gelaten, blijft alleen het verhaal over. En dat, moet ik eerlijk toegeven, is in de gegeven omstandigheden best te pruimen. Er zit een verhaal in dat jongvolwassenen best eens zou kunnen raken. Het zou zelfs zo maar kunnen zijn dat zij het bovenvermelde niet missen in het verhaal en het zo kunnen accepteren. Maar ik niet helaas. Ik vind dat een verhaal rammelt als de wereld rammelt. Het een kan niet los gezien worden van het ander en aldus vind ik het een gemiste kans.
Er staat alweer een nieuw boek van Bes Ceyssens op stapel: ‘Avondrood’. Het ziet ernaar uit dat het een historisch boek wordt voor jongvolwassenen.  Iets wat mooi is. De wereld is dan al een bestaande en hoeft niet verzonnen te worden.

Jos Lexmond

Jack Vance – Het masker van huid – 144p.
Spatterlight, Amstelveen (2020) € 19,58
Het verzameld werk van Jack Vance 14
(Oorspronkelijk verschenen onder het pseudoniem Peter Held: Take My Face, Mystery House, New York – 1957)
Vertaling: Arjen Broeze
Omslagontwerp & Illustratie: Howard Kistler
Verkrijgbaar via Amazon

Altijd leuk, een Vance die geen SF of Fantasy is. Maar hoe zullen we dit werkje eens noemen? In de ‘Over de schrijver’ achterin ‘Het masker van huid’ (overigens in alle boeken) staat de term mysteryromans, en dat is misschien wel een goeie, al zouden we het tegenwoordig misschien wel een etiketje ‘thriller’ op plakken. Maar laten we het maar op mysterieroman houden, dat lijkt me wel gepast. Van nature ben ik wel nieuwsgierig aangelegd, dus ik heb Peter Held, onder welk pseudoniem dit boek geschreven is, eens gegoogeld. Maar veel meer dan de titel ‘Take My Face’ is er niet te vinden, dus daar was ik zo klaar mee. Dus dan maar over naar de orde van de dag. Wat natuurlijk ‘Het masker van huid’ is, deze keer.

Robert Struve is een jongen van dertien jaar oud. Hij leest graag stripboeken, draagt een spijkerbroek en sporthemden en woont in San Giorgio, Californië. Zijn vader Bradley is onverwacht overleden en woont samen met zijn moeder, Elsbeth, in het bovenste gedeelte van een duplexwoning. Robert werd, na de dood van zijn vader, de man in huis. Om zijn moeder te steunen kocht hij, van zijn eerst verdiende opbrengst met zijn baantje als krantenbezorger, een fiets en droeg daarna de verdiensten van zijn baantje af aan zijn moeder die het, zoals zij het noemde, in een studiefonds stopte. Ook Carr Pendry had een baantje als krantenbezorger. Zijn vader was de uitgever van de San Giorgo Herald-Republican en vond dat Carr gewoon van onder af aan moest beginnen. Carr was een jaar ouder dan Robert, had een nieuwe scooter, waarop hij Robert af en toe liet rijden. Op dat soort dagen bezorgde Robert niet alleen zijn eigen kranten, maar ook die van Carr. Op een kwade dag scheurde de Cadillac van Darrell Howard, met de achtjarige Julie Howard tussen de benen van haar vader gezeten en die hij wel meer liet sturen, door de straat en ramde Roberts Scooter. De scooter tuimelde in een afwateringsgreppel. Robert raakte het beton en er stroomde benzine over hem heen, die vlam vatte. Robert is verminkt voor het leven. Hij wordt het dorpsmonster en wordt door iedereen gemeden als de pest. Hooguit om een geintje uit te halen wordt hij nog wel eens op een schoolfeestje uitgenodigd, maar voor de rest is zijn leven een hel aan het worden. Het incident met de aanrijding en de gevolgen daarvan blijven als een rode draad door het verhaal lopen. Als Robert na een incident door de rechter naar het Las Lomas detentiecentrum gestuurd wordt, wordt hij langzaam maar zeker door de gemeenschap waar hij eerst deel van uitmaakte vergeten. Maar jaren later is er een moordenaar actief in de streek. De slachtoffers worden met een verminkt gezicht aangetroffen. Opengesneden, precies waar Robert Struve zijn vreselijke littekens had. Toeval, of toch niet?

‘Het masker van huid’ is een echte Vance en ondanks dat het al in 1957 uitgegeven is, nog prima leesbaar. Je moet even over de dingen uit die tijd heenstappen, al hebben die ook nog wel zijn charmes, maar dan is het een prima verhaal, waar je een paar genoeglijke uurtjes kunt besteden.

Jos Lexmond

Vals geluk – Steven James (SF)
KokBoekencentrum Uitgevers, Utrecht (2020)
349 pagina’s; prijs 22,99
Oorspr.: Synapse – (Thomas Nelson, Nashville, Tennesee – 2019)
Vertaling: Willem Keesmaat
Omslag: Studio Jan de Boer

Steven James is niet zo heel erg bekend als SF schrijver, toch heeft hij buiten ‘Vals geluk’, nog een tweetal boeken op zijn naam staan waar behoorlijk wat SF elementen inzitten en wel de twee titels in de Jevin Banks reeks: ‘Placebo’ en ‘Upgrade’. Nu waagde hij zich aan een dystopische thriller zoals op de omslag staat en daar kan ik het wel mee eens zijn, maar daarover straks meer. Als je boeken van Uitgeverij Kok leest dan kan je verwachten dat je soms levensbeschouwelijke issues voorgeschoteld krijgt. Zelf ben ik katholiek opgevoed, maar heb daar op mijn twaalfde, met toestemming van mijn ouders, afstand van genomen. Ik had me behoorlijk in de wereldgodsdiensten verdiept. De Bijbel gelezen, de Koran en Boeddhistische teksten en wat allemaal dies meer zij en besloot dat het allemaal niets voor mij was en besloot verder als agnost door het leven te gaan. Dat is me tot nu nog steeds goed bevallen en ik zal daar ook niets meer aan veranderen.

Maar dan wordt je met een boek als dit geconfronteerd. Met het verhaal is absoluut niets mis, dat moet meteen en met nadruk gezegd worden, maar… er is altijd een maar. Het geloof komt nogal eens om de hoek kijken en is niet te negeren. Het is geen probleem als er zo nu en dan eens wat voorbij komt, maar de hoeveelheid verwijzingen… dat had wat mij betreft wel wat (behoorlijk wat) minder gekund. Ik wil een SF verhaal, dystopisch of niet en niet nogmaals bekeerd worden. Maar goed… dat gezegd hebbende… wil ik zeggen dat James een prima, en goed doordachte, toekomstige wereld geschapen heeft. We zijn ongeveer dertig jaar in de toekomst. Kunstmatige intelligentie heeft een onuitwisbare plaats ingenomen in onze levens en naast de mensen leven we nu met Artificials, zeer geavanceerde robots die zo maar voor echte mensen door kunnen gaan.

Kestrel Hathaway is een dominee van de Methodistische Kerk en het verhaal opent met het trieste verhaal dat ze een baby krijgt die dood geboren wordt. De baby was meer dan gewenst. Als ze zich klaarmaakt om uit het ziekenhuis te vertrekken ontvangt ze bezoek van een vertegenwoordiger van Terabyne Design. Het is de gewoonte bij dat bedrijf dat ze aan mensen, die net een dierbare verloren hebben, een Artificial tegen gereduceerde kosten aanbieden, zodat die Artificial steun en troost kan bieden. Het zou een kleine robotbaby kunnen zijn, die zo levensecht was dat je er eng van wordt. Kestrel weigert de Artificial en ontvangt een bericht van haar broer Trevor in Seattle, waar ze geen contact mee onderhoudt, die het nieuws via de feed, ter ore (of liever ter oge) was gekomen en zegt dat hij haar iets stuurt en dat het de volgende dag afgegeven zal worden. Op weg naar huis is ze getuige van een aanslag van Puristen, een verzetsbeweging die zich een doel gesteld heeft technische ontwikkelingen te stoppen en de verdere productie van Artificials uit te bannen, en probeert ze hulp te bieden aan de zwaar verbrande slachtoffers. Uiteindelijk komt ze thuis aan en krijgt de volgende dag heb pakketje van haar broer: een Artificial. In eerste instantie weigert ze hem, maar uiteindelijk geeft ze Jordan (de Artificial) een kans. Na de aanslag wordt ze meegesleurd in wereld van samenzweringen en leugens, die ze samen met Jordan probeert te ontmaskeren.

Zoals gezegd… een meer dan prima wereldopbouw, waar je meteen in geloofd en ook het verhaal is meer dan prima en spannend bij tijd en wijle. Volop filosofische overwegingen, maar dat kan helemaal geen kwaad. Het enige nadeel… dat heb ik al genoemd.

Jos Lexmond

De ijzige verloofde – Christelle Dabos (YFA)
De Spiegelpassante 1
Uitgeverij Luitingh-Sijthoff B.V., Amsterdam (2020)
523 pagina’s; prijs 19,99
Oorspr.: La Passa-miroir – Les Fiancés de l’hiver (Éditions Galimard Jeunesse, Paris – 2013)
Vertaling: Eef Gratema
Omslag: Galimard Jeunesse/Suzanne Bakkum/Laurant Gapaillard

Dit zou, in Nederland, wel eens de voorjaarssensatie op Young Adult Fantasy gebied kunnen zijn. Christelle Dabos, een Française die naar België verhuisde, is er twaalf jaar mee bezig geweest en in november 2019 is het vierde en laatste deel in Frankrijk verschenen. Maar hier bij ons nu dus ‘De ijzige verloofde’, het eerste deel van De Spiegelpassante. De andere drie delen, en dat is apart, zijn nu al aangekondigd. Deel 2 wordt verwacht in januari 2021, deel 3 in september 2021 en het vierde en laatste deel in maart 2022. We moeten dus nog even wachten.

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt een heel aparte en originele. Christelle Dabos heeft elementen uit de Fantasy, SF, Steampunk, Horror, Spookverhalen, Sprookjes, Sagen, legenden en wat dies meer zij, allen in een grote pot gedaan en dat, onder zorgvuldig roeren, dagen laten pruttelen. Daarna heeft ze daaruit een wereld geboetseerd die haar weerga niet kent en een waarvan ik een gelijke of gelijkwaardige nog nooit ben tegengekomen. De wereld bestaat uit honderden grote en kleinere Arken, wat eigenlijk niet meer dan brokstukken van een wereld zijn waarop mensen samen leven en heel erg van elkaar verschillen. Ze zijn alleen onderling bereikbaar door gigantische luchtschepen. Is het onze wereld die door een ramp uit elkaar gevallen is? Als ik het verhaal goed interpreteer, dan is dat zo. Maar helemaal honderd procent zeker ben ik er niet van. Misschien komen we er ergens in de nog komende delen achter en misschien ook hoe dat proces dan verlopen is, alsmede hoe het dan kan dat de mensen op die arken, die calamiteit overleefd hebben, hoe het zit met de zwaartekracht, zuurstof, en dat soort dingen. Een stukje uit een aanhef, waar het boek mee begint: ‘In het begin waren we één. Maar God was niet zo tevreden met ons, en daarom begon God ons te verdelen. (ik sla het tussenstuk even over, dat kunt u gemakkelijk zelf lezen) … En op een dag dat, toen God heel erg uit zijn humeur was, deed hij iets ongelooflijk stoms. God brak de wereld in stukken.

Intrigerend, nietwaar? De stukken worden Arken genoemd en op een van die Arken, Anima (waar alle voorwerpen bezield zijn) leeft Ophelia. Ze is een eigenzinnig buitenbeentje en een onbegrepen genie. Ze heeft unieke gaven. Ze kan door spiegels reizen en kan met haar handen de geschiedenis van voorwerpen lezen. Ze leidt een rustig leventje op Anima. Tot het moment dat ze uitgehuwelijkt wordt aan Thorn, een lid van de Drakenclan. Ze wordt gedwongen haar verloofde te volgen naar de Hemelburcht op de ijzige ark Pool (drie keer zo groot als Anima, met een heuse binnenzee), waar niemand te vertrouwen is. Ze wordt alleen vergezeld door haar tante Rosalinde, die als chaperonne fungeert. Op de ark Pool aangekomen lijkt haar verloofde Thorn totaal geen interesse in haar te hebben en lijkt ze niet meer of minder dan een pion in een ingewikkeld politiek spel te zijn. Als er iemand zou merken dat zij de verloofde van Thorn is, zou het wel eens helemaal niet goed met haar en met haar ark Anima, af kunnen lopen.

Ik heb het boek ademloos gelezen. Het is prachtig en boeiend geschreven met soms prachtige volzinnen als: ‘Plotseling vlogen de krioelende schaduwen van het bos alle kanten op en spreidde een weidse, kristalheldere fonkelende hemel zijn sterrenmantel uit tot zover het oog reikte.’ En… het zit vol met geweldige vondsten, waarbij af en toe behoorlijk tegen de wetten van tijd en ruimte gezondigd lijkt te worden, maar waar de schrijfster gemakkelijk mee weg komt omdat het volkomen logisch lijkt en volledig in het verhaal past. Bovendien zit het verhaal stampvol vreemde, maar geweldige en soms onbegrijpelijke, hoofdrolspelers en figuranten die er samen een boeiend geheel van maken. Ook wordt je regelmatig verrast door nieuwe originele situaties en ontwikkelingen. Wat wil een mens nog meer van een boek? Als ik dan toch nog één nadeel zou moeten noemen, dan zou het zijn dat het verhaal misschien iets te traag verteld wordt, maar misschien is dat er juist wel weer de kracht van. Ik vond het af en toe moeilijk om weg te leggen en naar bed te gaan. Nog een hoofdstuk… of toch maar niet.

Nu is het afwachten op deel 2 ‘De vermisten van Maneschijn’. Januari 2021. Zucht!!!

Jos Lexmond