Auteur: Jos Lexmond

Gemma Geurts – *Zorgen voor later. Tien dystopische toekomstverhalen (YSF)
Clavis Uitgeverij, Hasselt – Amsterdam – New York (2024), Clavis Young Adult
236 pagina’s; prijs 20,95
Omslag: Clavis Studio

Het was een feit dat ik behoorlijk verrast toen dit boek ongevraagd bij me door de brievenbus viel. Dit, ongevraagd boeken sturen, gebeurde vaker, maar ook niet meer zo heel erg vaak. Meestentijds doe ik er niets mee, want daar heb ik geen tijd voor. Uitgeverijen weten dit ook. De eerste keer dat ze me een boek ongevraagd sturen, meld ik dat braaf en leg uit hoe en wat. Maar soms… heel soms zit er iets tussen wat ik toch wel interessant vind en die schuif ik dan maar tussendoor. Zo ook met dit boek!

Gemma Geurts ben ik nog niet eerder tegengekomen, maar er schijnt in 2019 al een boek Sophie en de drakentranen, voor 9 jarigen van haar verschenen te zijn, wat ook al bij Clavis uitgegeven is én… wat ook meteen al werd genomineerd voor de Hotze de Roosprijs. Buiten het eerder genoemde boek, zijn er nog twee, non-genre, titels van haar verschenen, alsmede een non-fictie boek getiteld Beroemde schilders dat precies daar over gaat als dat de titel suggereert.

Gemma groeide op in de jaren 50 – 60 van de vorige eeuw op het Brabantse platteland tussen de boeren. Ze studeerde Wijsgerig & Historische Pedagogiek aan de Universiteit Utrecht. Werd pedagoog en werkte met en voor jeugd in het jeugdwerk, in het basisonderwijs en in het hoger beroepsonderwijs. Toen haar twee zoons op de middelbare school zaten hield ze ineens tijd over. Ze ging schrijfcursussen volgen en op het moment dat haar verhalen zo uitdijden dat ze het overzicht dreigde te verliezen, nam ze ontslag om fulltime te schrijven. Dat was in 2017.

Nu dus Zorgen voor later. Tien dystopische toekomstverhalen. Gemma heeft natuurlijk al wat ervaring met fantastiek, maar een dystopische bundel voor Young Adults is toch weer een ander paar mouwen. Maar goed… mijn belangstelling was zeker gewekt en ik was benieuwd naar wat deze dystopische bundel me brengen zou. We zullen de afzonderlijke verhalen eens overlopen!

Het opent met de tekst van What a Wonderfull World van Louis Armstrong, wat ik enigszins vreemd vind voor een Dystopische verhalenbundel. Je zou het eerder verwachten bij een Utopische verhalenbundel. Maar goed… ergens heeft het ook wel wat, al weet ik niet goed wat dan.

– Stel je voor (YSF)
In een scenario van stijgend water, evacuatie naar hoger gelegen land, bereid Abdurrah zich voor. Zijn ouders kochten een boot, zodat ze niet afhankelijk zouden zijn van de hoogte van de waterspiegel. Ze zouden vertrekken naar het eilandenrijk van Indonesië. Abdurrah laat zijn vriendinnetje Daisy node achter. Prachtig en dramatisch verhaal!
– Onze Drijl (YSF)
In een radioactieve hel, die de toekomst is in dit verhaal, ligt Prota te bevallen van haar eersteling. Sikander de Grote, de vader van het kind, is een clanhoofd, een leider van een nomadisch volk. Als het kind geboren wordt, gaat het meteen gecontroleerd worden. Tien teentjes, tien vingertjes, twee ogen… dat is de norm. Voldoe je daar niet aan… vernietiging. En de moeder… Mooi verteld verhaal in een verschrikkelijk wereldbeeld!
– Eindelijk veilig (YSF)
In een wereld, die gebombardeerd wordt met ruimtepuin, waagt de fietsende bezorger van pakjes, Finn, dagelijks zijn leven. De wereld bestaat uit superrijken en armen in alle gradaties. Finn’s vriend, Azibo, is werkeloos en dreigt, na een dramatische gebeurtenis, in opstand te komen. Mooi dramatisch verhaal, maar wat naar mijn idee niet geheel en al af is!
– De laatstekeerkaartjes (YSF)
Een ietwat vreemd aandoend verhaal over een jongen, Fos, die in de klas telkens kaartjes heeft om bijvoorbeeld de laatste ijsbeer te gaan zien. De laatste kolibrie, de laatste poolvos… Fossie’s vader organiseert de dure uitstapjes, naar de laatste keren. Zijn vader is rijk en heeft een groot jacht. Yaro-Yaro is een jonge klimaatvluchteling uit Tsjaad. De verhalen die hij te vertellen heeft. Uiteindelijk… toch leuk verzonnen, maar of het erg realistisch is…
– Burgerplicht (YSF)
Artimis doet mee aan de breikampioenschappen. Hij werd vierde, maar door een noodlottig ongeval door een van de finalisten, doet hij alsnog mee in de finale. Tegelijkertijd wordt hij opgeroepen om zijn burgerplicht te vervullen. Wat het een met het ander te maken heeft? Lees en huiver. Het is een beetje een verhaal dat aantrekt en afstoot, maar dan wel met een onverwacht einde!
– Blauwkapje (YSF)
Gemma Geurts heeft in Blauwkapje een wereld geschapen waarin droogte centraal staat. Ze beschrijft het leven van een meisje in een dor en stoffig Amsterdam. Haar moeder is de buurtpispoepophaler en haar vader palingboer. Geanimeerd vertelt Gemma hoe het leven van Blauwkapje en haar familie naar de gallemiezen gaat!
– Duizend is het doel (YSF)
Een journaliste interviewt Vrouwe Maria. De journaliste is een slachtoffer van deze Vrouwe en wacht al eeuwen haar kans af, maar nu is het zover. Ze wil haar een verklaring afdwingen over een gebeurtenis in Bhutan, waarbij een voorouder van haar, slachtoffers werd. Een wat minder geslaagd verhaal met een dubieus einde!
– Een match (YSF)
Virussen die hun bron hebben in de permafrost in Siberië en vrijkomen, zorgen voor vele mutaties en verminkingen. Toch heeft de mensheid er iets op gevonden. Mooie originele vondst! Toch had ik wat moeite het voor mijn geestesoog te visualiseren.
– Halleluja godverdomme (YSF)
Bijzonder amusant dystopisch verhaal over een overstroomd Nederland en een zelfbenoemde priester, die over de datum jodiumpillen slikt om gezag te krijgen met een gele huidskleur. Wat als…
– Alle vogels zijn aan het nestelen (YSF)
Een should be sprookje. Een naïef sprookje, welteverstaan! Uitgaande van de grootste positiviteit die er maar voor te stellen is. In alle gevallen: Te!! Maar… hoewel een onmogelijkheid… toch een mooie droom. Te mooi om waar te zijn, maar toch…

Welaan… einde van Zorgen voor later. Over het algemeen kan ik er best wel behoorlijk positief over zijn. Een paar verhalen zijn wat minder, een paar andere schitterend. Als je een en ander bij elkaar optelt en aftrekt, dan kom het toch leuk uit de bus. Voordat ik eraan begon had ik toch een of twee twijfels, maar nu… gewoon doen!!!

Jos Lexmond

Mike Jansen – *Kristal helder (SF)
Uitgeverij Fantasize (2020)
Omslag: Tais Teng/Mike Jansen
Illustraties: Mike Jansen
120 pagina’s € 13,55
Verkrijgbaar via: Amazon.nl

Regelmatig wordt ik verrast! Vreemd, peins ik wat door, normaal gesproken ben ik redelijk op de hoogte van wat er allemaal (?) verschijnt op Fantastiek gebied. Maar blijkbaar is er op Amazon een hele commune bezig SF, Fantasy en Horror uit te geven waar niemand iets van weet. Nou ja… beetje nuanceren, ik weet er in ieder geval niets van. Uiteraard wist ik wel van de EdgeZero uitgaven, alsmede van de In de polder uitgaven, die via Amazon in de handel gezet werden, en waar ik heel erg blij mee was. Ander Fantastiek spul dat opborrelde, navenant dat ik door scrolde, zou ik niet durven kopen. Allemaal onbekend spul van onbekende auteurs. Het gaat natuurlijk te ver om te zeggen dat dat allemaal geen redactie gehad heeft en door, zich overschattende en overenthousiaste, schrijvers in elkaar geflanst en dat amper leesbaar is. Er zal best wat interessants en in kloppend Nederlands uitgedrukt, gedrukt zijn, maar ik waag me er toch maar niet aan!

Waar ik me wel aan waagde en waar ik dus door verrast werd is: Kristal helder van Mike Jansen. Nota bene de eerste uitgave van Fantasize in 2020. Dat durfde ik zonder meer en zonder twijfelen aan te schaffen. Wat een bijkomend voordeel is, is dat de boeken die via Amazon aangeboden worden, zeer aantrekkelijk geprijsd zijn! Je moet toegeven dat € 13,55 voor dit boekje niet echt overdreven is! Ik weet dat er ook een hoop tegen Amazon te zeggen valt, maar dit is toch echt een voordeel, vind ik.

De drie verhalen spelen zich allen af in een kille dystopische Scandinavische wereld, waar gletsjers weer aangroeien en hoge torens de stad bepalen. Tussen de torens een wereld in verval waar allerlei ongedierte rondscharrelt en de meest vreselijke dingen uithaalt.

Het bevat de verhalen:

– Uitzicht op Diluvipolis (SF)
Diluvipolis is een stad vol rare en gevaarlijke figuren. Ramon Vendiaz is er daar zeker een van. Een rare rouwdouwer die kinderen in de diepvries stopt en doorverkoop aan de Kinderman. Maar… hij lijkt zijn meester gevonden te hebben. Donker en ruw verhaal. Niets voor een zwakke maag!
– Kristalheldere dagen (SF)
Kristalheldere dagen is het verhaal van Gundar Jarlson. De hoorns die onder zijn muts groeien staan op het punt van door de huid breken. Voor het eerst voelt hij zich vrij. Geen ouders meer om je zorgen over te maken, geen school die hem lastig valt, geen overheid die hem van alles verbied en geen pestkoppen! Hij sluit zich bij de skeinpunks aan en voelt zich als hun gelijke. Zijn hoofd doet zeer van de illegale gentherapieën, waar hormonen de aanzet gaven tot het groeien van de hoorns. Hij gaat een geheel ander leven tegemoet!
– Kille vooruitzichten (SF)
Kille vooruitzichten is een lange monoloog waarin de losse verbanden die tussen Uitzicht op Diluvipolis en Kristalheldere dagen bestaan, langzaam maar zeker aangehaald worden tot er weer een nieuwe werkelijkheid lijkt te ontstaan. Hoewel… lijkt… Mooi, omdat Kille vooruitzichten al langer bestond en de twee andere eruit gedestilleerd moeten zijn. Het verscheen eerder (2005) in Zwarte zielen 1. De beste duistere verhalen van de lage landen bij Babel – One Door Publications en nog eens in Ophelia omarmt (2013) bij Verschijnsel. Knap gedaan op deze manier.

Geweldige verhalenbundel die door de onderlinge crossverbanden ook weer een novelle wordt. Er mogen mij meer verrassingen, als deze, doorkomen wat mij betreft. Ook een voordeel van Amazon dat boeken daar heel lang te verkrijgen zijn. Volgens mij worden ze per stuk op aanvraag gemaakt. Mooie en aangename manier van doen. Kristal helder is dus nog in grote getale verkrijgbaar. Doe er je voordeel mee!!!

Jos Lexmond

Octavia E. Butler – De zaaier (SF)
De zaaier 1
Uitgeverij Signatuur, Amsterdam (2024)
399 pagina’s; prijs 27,99
Oorspronkelijk: The Parable of the Sawyer, Four Walls Eight Windows, New York City (1993),
Earthseed 1
Vertaling: Rashma Jagernath & Ine Willems
Omslag: Richard Bravery/Select Interface (Henk Koop)

Het was haasten natuurlijk om dit boek van Octavia E. Butler uitgegeven te krijgen voordat 2024 verstreken was. Het verhaal opent namelijk op 20 juli 2024. Het verscheen in februari van dit jaar, tijd genoeg? Vreemd genoeg kreeg ik er, denk ik, in juni pas weet van dat het er was. Ik ben een fan van Butler, dus toch nog maar de stoute schoenen aangetrokken. Half en half verwachte ik De zaaier niet meer als recensie exemplaar te ontvangen, maar… wat bleek… even later viel het netjes in de bus. Ik blij!!!

De zaaier is het eerste deel van de tweedelige serie Earthseed, een term waarvoor volgens mij geen Nederlandse vertaling bestaat. Het tweede deel: The Parable of the Talents, wat hopelijk ook nog in vertaling zal verschijnen (nog nergens nieuws over te vinden). In eerste instantie waren er een zestal Parable titels gepland. Parable of the Trickster, Parable of the Teacher, Parable of Chaos en Parable of Clay. Maar na verschillende mislukte pogingen om Parable of the Trickster te beginnen, gaf ze de pijp aan Maarten. In een interview legde Butler uit dat het schrijven aan de Parable reeks haar overweldigd en depressief gemaakt had. Daarom begon ze aan wat minder zwaar en daardoor, leuks. Fledging werd haar volgende boek over een genetisch gemanipuleerde vampier, die ook in het daglicht kon leven. Het werd ook haar laatste boek voordat ze in 2006 overleed. Wat mij betreft mag alles van haar hand vertaald worden!

Zoals gezegd beginnen we het verhaal op 20 juli 2024, maar natuurlijk gaat er nog wel een verhaal aan vooraf. Wereldwijde klimaatverandering en economische crisis storten de wereld in een sociale chaos. In Robledo, Californië, dertig kilometer van Los Angeles, leeft de vijftienjarige Lauren Oya Olamina, een Afro-Amerikaanse tiener, samen met haar vader, een een baptistenpredikant en universiteitsprofessor. Ze leven in een ommuurde commune, die de anarchie, die buiten de muren huishoudt, buiten houdt. Haar vader houdt de gemeenschap bij elkaar door baptistenreligie, wederzijdse hulp en zorgvuldig gebruik van hulpbronnen, zoals het maken van brood van eikels. Lauren’s moeder misbruikte drugs tijdens haar zwangerschap en liet Lauren geboren worden met hyperempathie: het oncontroleerbare vermogen om de sensaties te voelen waarvan ze getuige is bij anderen, vooral de overvloedige pijn die heerst in haar wereld.

De wereld waarin Lauren en haar vader leven wordt zo raak neergezet dat je in een mum van tijd die wereld ingetrokken wordt. Nadeel is wel het vele vertellen over familieverbanden, die je vrijwel meteen weer vergeet. Dat wordt wel eens wat te veel en is, naar mijn mening, ook weinig van belang voor het verhaal zelf.

Buiten de gemeenschap bevinden zich talloze dakloze en verminkte individuen die de leden van de gemeenschap hun relatieve welvaart kwalijk nemen. Politie en brandweer zijn onbetrouwbaar. Als Lauren zevenentwintig is, wordt de beschermde samenleving overlopen door een georganiseerde bende. Het grootste deel van de commune wordt vernietigd, geplunderd en vermoord. Lauren vertrekt, vermomd als man, samen met twee leden van de commune naar het noorden op zoek naar werk in de bedrijfssteden. Ze zijn voortdurend bang voor pyromane drugsgebruikers, kannibalen en wilde honden. Lauren begint mensen om zich heen te verzamelen en het verhaal krijgt hiermee ook een religieuze lading. Iets wat ik, overigens, niet als storend ervaren heb.

Prachtig en gevoelig uitgediept verhaal. Je geloofd deze wereld en zijn besognes en het heeft voor mij een groot schikbeeld. Stel dat een wereld als deze waar wordt! Soms zijn de beelden die de woorden oproepen, gruwelijk en amper te bevatten en te verwerken. Je kunt je meer dan voorstellen dat Octavia Butler er depressief van werd.

Voor mij is deze roman alweer een bewijs voor het briljante van Octavia Butler. Ze weet je zo mee te sleuren in het verhaal, dat het welhaast werkelijkheid wordt. Gelukkig heb ik nooit last van nachtmerries! Vertaal The Parable of the Talents! Alsjeblieft!!!

Jos Lexmond

Stephen King – *Duistere zaken (DIV)
Oorspronkelijk: You Like It Darker (Scribner Book Company, New York City, New York) – 2024)
Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam (2024)
531 pagina’s, € 24,99
Vertaling: Annemarie Lodewijk
Omslag: Will Staehle/Unusual Corporation & DPS Design & Prepress Studio, Amsterdam/Shutterstock

Altijd een genot een nieuwe Stephen King. Voor mij maakt het niet veel uit, of het nu een verhalenbundel, of een roman is. De meeste verhalen in de bundels zijn meestal, niet altijd, halve romans en meer dan genietbaar. Sommigen onder hen zouden het in de jaren zeventig of tachtig niet eens slecht (qua paginalengte dan) gedaan hebben als Bruna Zwart Beertje, of een Prisma Pocket van Het Spectrum.

En King… hij gaat, ondanks zijn, toch redelijke gevorderde leeftijd van 77 jaar, gewoon door. Op hem lijkt geen maat te zitten. Ik heb er zeker geen klagen over. Wat mij betreft mag hij tot het einde der tijden, en lang daarna, doorgaan.

Duistere zaken heeft van alles wat. Sciencefiction, horror, Fantasy en geen Fantastiek. Eigenlijk een dwarsdoorsnede van alle genres die je altijd weer in al zijn verhalen tegenkomt. Soms is het genre onbedoeld en ligt het zwaartepunt op de thriller an sich, maar veel is in ieder geval suspense te noemen. Want… Stephen is de meester van de suspense. Daar komt niemand meer overheen!

Nu ik toch aan het woord ben, wil ik toch graag mijn Fandata pet even opzetten en een vermanend woord richten aan de redactie van Meulenhoff. De originele titel van Duistere zaken wordt mooi vermeld, maar de oorspronkelijk uitgever ontbreekt. Dat is trouwens niet alleen bij dit boek zo. Om maar niet te zwijgen van de originele titels van de verhalen, met de vermelding waar en wanneer ze eerder in verschenen. Dat is niet alleen voor een bibliofiel als ik belangrijk, maar ik denk dat anderen met mij dat ook wel leuk om te weten zouden vinden. Niet dat ik ze niet vind op den duur, maar als dat gewoon… een volgend maal… in de colofon zou kunnen… dan zou me dat zeer aangenaam zijn!

Welnu… laten we de verhalen an sich eens overlopen!

– Twee getalenteerde rotzakken (SF)
Het eerste verhaal in deze bundel is een lang kort verhaal, over hoe een schrijver en een schilder ineens aan hun fabelachtig talent zijn gekomen. Het is ook een verhaal van de vriendschap en de liefde tussen twee boezemvrienden. Een rustig verteld en prachtig verhaal!
– De vijfde stap (geen fantastiek)
Mooi verteld verhaal over een alcoholist die van zijn sponsor de lijst met slechte zaken over zichzelf moet vertellen aan een wildvreemde.
– Willy de Weirdo (HO)
Willy en opa hebben een speciale band. Willy, een jongen met vreemde gedachten in zijn hoofd, en opa, op sterven na dood. Willy en opa praten veel. Willy vraagt en opa verteld verhalen. Een verrassend einde én een even verrassend…
– Danny Coughlins nare droom (FA)
Uitermate intrigerend verhaal! Het zou in de jaren 60/70 van de vorige eeuw als een volwaardig boek in een pocket uitgegeven kunnen zijn en geen slecht figuur geslagen hebben als een Bruna FeH deeltje. Maar hier, in Duistere zaken is het een geweldig en lang verhaal (of een novelle). Zoals gezegd een intrigerend verhaal, waarvan de fantastieke waarde gering is, maar dat doet er niets aan af. Danny Coughlin krijgt een nare droom, die werkelijkheid wordt in alle gruwelijke details. Het verhaal is geweldig uitgewerkt en leest als een sneltrein!!!
– Finn (geen fantastiek)
Onwaarschijnlijk verhaal, maar wel leuk. Een jongen wordt per abuis aangezien voor iemand anders en ontvoerd en gemarteld. Geen fantastiek, maar… met plezier gelezen.
– Op Slide Inn Road (geen fantastiek)
Prachtig verhaal en dan zonder overdrijving best nog wel een tweede keer gezegd worden. Helaas zit er geen greintje fantastiek in. Er is een hoofdrol weggelegd voor de grootvader, die inwonend bij zijn zoon, schoondochter en twee kleinkinderen. Ze zijn onderweg naar zijn zus, die op sterven na dood is. Maar… op Slide Inn Road gaat niet alles naar wens.
– Rood scherm (SF)
Akelig, maar op een prachtige manier verteld verhaal. Een man heeft zijn vrouw vermoord. Ze zou zijn vrouw helemaal niet meer zijn, maar overgenomen door… een alien!
– De turbulentie-expert (HO)
Vindt jij vliegen fijn? Ik niet! Omdat ik niet meer hoef voor mijn werk… doe ik het ook niet meer. Op de grond is het al spannend genoeg! Maar het verhaal… het heeft een fascinerend begin, maar later wordt er teveel uitgelegd. Jammer! Het idee is goed, meer dan goed zelfs, maar het verdiend een betere afwerking!
– Laurie (geen fantastiek)
Aandoenlijk verhaal over Lloyd. Hij is net zijn vrouw verloren en zorgt niet heel erg goed voor zichzelf. Zijn oudere zus komt op bezoek en brengt een pop mee. Met heel veel liefde geschreven verhaal!!!
– Ratelslangen (FA)
Superieur spookverhaal dat net als het vorige verhaal met heel erg veel liefde geschreven is. Dat merk je aan alles. Het zou een vervolg op Cujo moeten zijn. Destijds vond ik het wel horror, maar geen fantastieke horror, dus is het ook niet opgenomen in Fandata. Nu… zoveel jaar later, heeft het een sterk Fantasy element, maar haal ik er niet meer dan een paar vage verwijzingen naar Cujo uit.
– De dromers (HO)
Angstaanjagend verhaal over een krankzinnige geleerde die mensen laat dromen, waardoor sommigen van hen demonische taferelen meemaken in die dromen. David, een Vietnamveteraan die tegenwoordig een stenograaf is, droomt tot het hem te gortig wordt. Prachtverhaal, maar supereng! Onderaan het verhaal staat: “Denkend aan Cormac McCarthy en Evangeline Walton”. Wat zou King hier nu mee bedoelen? Wie het weet… mag het zeggen!
– De Antwoordman (FA)
Prachtig verhaal! Er is weinig anders over te zeggen dan: Prachtig verhaal met een snufje Fantasy. Om het driemaal is scheepsrecht te maken: Prachtig verhaal!!!

Al met al is er over de gehele bundel niets anders te zeggen dan: Prachtige bundel!!! Een verhaaltje dat wat minder was, maar dat is Stephen King allang vergeven. De boog kan nou eenmaal niet altijd gespannen staan. Een wat minder van de twaalf… geen probleem! Een paar van de verhalen waren eerder verschenen in het Engels (en Italiaans), maar de meeste waren, tot mijn verrassing, speciaal geschreven voor deze bundel.

Zoals altijd heb ik van deze Stephen King genoten en wat mij betreft zit al weer klaar voor de volgende. Dat gaat weer even duren natuurlijk, maar gelukkig zit ik in de tussentijd niet zonder!!! De tijd vliet…

Jos Lexmond

Marco Kunst – De macht van Algas (JSF)
Lemniscaat b.v., Rotterdam (2024)
308 pagina’s; prijs 15,99
Omslag & Illustraties: Eveline Verburg

Voor zover ik weet heb ik nooit eerder een boek van Marco Kunst gelezen. En dat terwijl hij al meer dan voldoende Fantastiek heeft gepubliceerd. In Fandata.nl zijn er, buiten De Macht van Algas, al elf opgenomen. Hij debuteerde in 2004 met Gewist, ook al een dystopische sciencefiction roman. Wat ook nog eens het Charlotte Köhler Stipendium won (Het Charlotte Köhler Stipendium is een eenmalige aanmoedigingstoelage van € 5.000,- voor een getalenteerde beginnende Nederlandstalige auteur of vertaler van proza, poëzie, jeugdliteratuur, toneel of ander werk dat tot de literatuur wordt gerekend). Niets mis mee dus. Het was de start van de schrijverscarrière van Marco Kunst.

Mooi… maar waarom las ik nooit eerder een boek van Marco Kunst. Dat is wel simpel te beantwoorden. Ondanks dat ik een zwak heb voor jeugd Fantastiek, ben ik enerzijds toch wat meer op volwassen en Young adult Fantastiek gericht én anderzijds… een mens kan nou eenmaal niet alles lezen. Ik moet zeggen dat ik behoorlijk wat pogingen doe, maar alles… dat is toch wel knap veel. Dus keuzes, keuzes, keuzes… Toen ik tijdens mijn immer doorgaande zoektochten naar nieuwe titels tegen De macht van Algas aan stuiterde en de achterflap tot mij nam, ging meteen het sein op groen. Het verzoek om een recensie exemplaar was al naar Lemniscaat onderweg, voordat ik er eigenlijk zelf erg in had. Nu ben ik om en een Fan! Ik houd de komende uitgaven van Marco Kunst absoluut zeker scherp in de gaten!

Goed… het wordt tijd om De macht van Algas eens wat nader te beschouwen! De eerder genoemde achterflap die me om deed gaan: “Het is 2317. Het water is gestegen en Nederland heeft nieuwe grenzen. Walcheren is het laatste Zeeuwse eiland dat standhoudt. Op een avond maken Naomi, Bries, Lutijn en Wikke de grootste storm van hun leven mee… Bijna lijkt hun geliefde eiland ten onder te gaan, maar het oppermachtige bedrijf Algas weet een grote ramp te voorkomen. De prijs voor hun redding is echter hoog. Heel hoog… Lukt het Bries, Wikke en de anderen om Walcheren te bevrijden uit de klauwen van Algas?”

Als je interesse hebt in dystopie en dit je niet het boek in trekt… dan weet ik het niet. Het verhaal is welhaast een combinatie van de bezetting door de Duitsers in WO II, met de watersnoodramp uit ‘53, Big Brother is Watching You, Drones, de techniek van nu en dit alles overgoten met een steampunk sausje. Wat waanzinnig goed is gedaan!!! Het is gesitueerd in een verre toekomst, in 2317 welteverstaan. Naar mijn bescheiden mening iets te ver in de toekomst gezien de drones en de techniek van 2024. Een honderd jaar in de toekomst was meer dan genoeg geweest, maar een kniesoor die daarover valt. Hoe dan ook, de genoemde combi is een gouden wereldontwerp om het verhaal zich in af te laten spelen.

Wat me al vrij snel in gedachten schoot toen ik De macht van Algas begon te lezen, is dat ik meteen overeenkomsten met Koepel Goes (Een verhalenbundel van Charles van Wettum) zag. Niet alleen overeenkomsten, maar ook dingen waarin beiden verhalen elkaar prachtig aanvulden. Dat vond ik heel verrassend. Het leek wel of beide boeken voor elkaar geschreven waren.

Natuurlijk is De Macht van Algas het verhaal van een aantal Walcherse jongens en volwassenen die zich verzetten tegen een multinational Algas. Dit bedrijf redt Walcheren door het gat in de duinen te dichten en de rekening daarvoor aan de inwoners van Walcheren te presenteren. Dat is natuurlijk kort door de bocht, want in de dikke driehonderd pagina’s is heel wat spannends te vertellen. Ik kan je wel vertellen, dat op ik op een gegeven moment toch weer in de spannende jongensboek modus ging en verschillende malen op het puntje van mijn stoel zat. Het verhaal las als een trein en het was bijzonder jammer dat het ‘Uit’ was. Maar… wat mij betreft is de wereld waarin De macht van Algas zicht afspeelt, uitermate geschikt om er zich nogmaals nieuwe avonturen in af te laten spelen. Niet dat het Marco’s stijl is, maar toch… Voorlopig maar vast van De macht van Algas genieten! Laat je niet weerhouden!!!

Jos Lexmond

Guido Eekhaut – Wachten in Budapest (SF)
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (2024) Rare boekjes-reeks 66
77 pagina’s; prijs 7,95
Omslag: Ingrid Heit/Gert-Jan van den Bemd
Illustraties: Gert-Jan van den Bemd

De ontstaansgeschiedenis dezes is eigenlijk al een verhaal op zich. Wat zeg ik? Een regelrechte thriller, iets anders kan je het welhaast niet noemen! Wat is er gebeurd? Deze novelle werd al 40 jaar, of eigenlijk al 41 jaar (in 1983 voor de slechte rekenaars onder jullie) geleden geschreven. Het werd naar Remco Meisner gestuurd en meteen door de Guido uit zijn geheugen gewist. Ook Remco zorgde ervoor het werk te vergeten, omdat het onbedoeld onderin een onopgemerkte lade belandde. Tussen 1990 en 2007, had hij een tussenjaar, waarin hij andere bezigheden had. Na 2007 hetvatte hij het uitgeven van de Fantastische Vertellingen en de daarbij behorende nevenactiviteiten (waarschijnlijk had hij toen niets anders meer te doen), maar nog steeds bleef Guido’s vergeten werk, diep weggestopt én vergeten. Tot 2024… toen werd het opgevist en herontdekt. Dat was nog eens plezante verrassing. Remco las het én overtuigde Guido ervan dat het alsnog uitgegeven diende te worden.

Een aan de vergetelheid ontrukte novelle, waaraan weinig tot niets aan herschreven of gecorrigeerd diende te worden, omdat het perfect was zoals het was. Kom daar nog maar eens om tegenwoordig! Rijpen is een kunst en het is een proces dat geduld, expertise en kennis vereist. Of… gewoon vergeten, dan komt het ook wel goed. In de inleiding is te lezen dat het Guido verbaasde dat hij er zichzelf er zich nog enigszins in herkende. De geest van Ballard en de New Wave dwaalt nog immer in de tekst rond.

Het moet inderdaad apart zijn een dergelijk tekst uit de beginperiode van je schrijverschap na zo lang weer onder ogen te krijgen. Wachten in Budapest stamt uit de dezelfde periode als De afgrond van de Verwerping dat in 1983 bij Uitgeverij Kraaikop verscheen. Als ik het wel heb debuteerde hij met De kokon van God als Progressef Pocket in 1980, of misschien met Labyrinten, een verhalenbundel bij ‘t Muzertje in datzelfde jaar. Dus je ziet het… inderdaad in zijn beginjaren als schrijver. En als het dan na 41 jaar nog steeds staat als een huis… complimenten!!!

Het verhaal is wel verworden van pure dystopische SF, met een uitbrekende wereldwijde epidemie die de mensheid vrijwel volledig uitvlakte, tot een alternatieve geschiedenis met rake raakvlakken met onze eigen historie van de afgelopen veertig jaar. Het was voor mij een aangename verrassing, temeer ook door wat persoonlijke toetsen.

Mark Benedict vertrekt halsoverkop voor zijn uitgestippelde rijke leventje uit New York naar Budapest, Hongarije. Alles, behalve zijn geld, heeft hij achtergelaten. Zelf zijn vrouw! Het lijkt wel of hij op de vlucht is, maar waarom, of… waarvoor?

Een mooi stukje trof mijn oog onderwijl het lezen. Ik noteerde het even tussen de andere notities, die ik noteer tijdens het recenseren, zodat ik nog wat zinnigs (!) te zeggen zou kunnen hebben, tijdens het recenseren dezes.

“We weten reeds lang dat politici nooit de verantwoordelijkheid voor hun daden onder ogen kunnen zien; niet op persoonlijk en evenmin op maatschappelijk vlak. Ergens loopt er wat mis, en ze voelen zich bedreigd, en er wordt op knopjes gedrukt en voor we het beseffen, ligt een niet onaardig deel van de mensheid dood in de straten.”

Er valt nog veel meer te zeggen en te vertellen, maar ik neig al naar teveel gezegd te hebben, dus gewoon even aanschaffen, om zich dan mét mij te verwonderen over deze twee onwaarschijnlijke verhalen, dewelke beiden meer dan te genieten zijn!

Mike Jansen – In de dans van lichtjaren
EdgeZero Publicaties (2024) Prijs: € 15,99 hardcover/€ 11,99 paperback
Omslag: Mike Jansen/Tais Teng
Verkrijgbaar via: Amazon.nl

In al die jaren dat Mike Jansen schrijft, gepubliceerd wordt én publiceert, constateer ik (of in ieder geval… dat gevoel heb ik) dat Mike Jansen een bescheiden mens is. Want, wat hij ook doet, schrijven, publiceren of gepubliceerd worden, je hoort hem er niet over. Als schrijver timmert hij al vele jaren aan de weg (sinds 1991) en als uitgever van de uitgelezen (tot de laatste letter) EdgeZero jaarboeken en de In de polder anthologieën (die ook), ook al weer de nodige jaren. Maar ook daarvoor was hij al meer dan actief in het Fantastieke wereldje. Onlangs is hij begonnen de activiteiten van zijn EdgeZero uitgeverij uit te breiden (op te schroeven) met allerlei prachtigs. Om maar eens deze bundel van Mike zelf, plus een heruitgave van Ophelia omarmd. Een heruitgave van de bundel De trein naar nergens en andere verhalen van Frank Roger (altijd leuk) en de prachtige nieuwe anthologie van de beste verhalen van de site van ‘Out Of This World’ (OOTW) en… als ik de tamtam mag geloven… dan zit er van alles wat, en duivels interessants, in het vat (de pijpleiding)! We gaan het zien én meemaken!

Maar… horen of zien we daar iets van? Ik bedoel… smijt hij kwistig rond met reclame uitingen? Sneakt hij listige aanbevelingen in het rond? Piept hij ergens nonchalant wat would-be omslagen tussendoor? Kortom… zien we ooit lovende en/of prangende mededelingen op Facebook. Nee… of ze zijn in ieder geval zo miniem dat je er zo overheen blikt. Zou het een uiting (of een niet uiting) zijn van: “Ze vinden het wel!” of, “Ze horen er vast via via wel over!” of: “Zie maar…”

Van het verschijnen In de dans van lichtjaren moest ik nota bene van Tais Teng (de maker van de weer meer dan prachtige omslag) horen. Van Mike zelf… niets, of in ieder geval… niets wat ik heb gezien. Dus… ik rest my case. Mike Jansen is een bescheiden mens en daar moet hij maar eens mee ophouden. Niks om bescheiden over te doen. Wat hij doet in de Fantastieke wereld, is zonder precedent! Hij ontving niet voor niets de ‘Bemoste Beeld’ prijs in 2022 (mijn voorganger). Geen kattenpis.

Maar goed… als hij het zelf niet doet, dan moet iemand het maar voor hem doen. Bijvoorbeeld ondergetekende met deze recensie. ‘In de dans van lichtjaren’ is een selectie van de SF verhalen van Mike van de laatste vijftien jaar heeft gepubliceerd. In boek, tijdschrift of online. Dus het kan best dat jullie, net als ik, het er het een en ander van gemist hebt! We lopen de verhalen, alle zestien, langs en ik heb vast over alle zestien iets te missen!

– In de dans van lichtjaren (SF)
Het titelverhaal is meteen raak. Prachtverhaal over aardbewoners, onderweg in een generatieschip in de vorm van een planetoïde, op weg naar Proxima Centauri. Inteelt dreigt na 312 jaar. De kapitein zoekt in de lagere officiersrangen naar een vrouw voor zijn zoon, maar vindt… Prachtig dramatisch verhaal wat eerder verscheen in Ganymedes 18.
– Oersoep (SF)
Bij dit verhaal kwam meteen de vergelijking van de detective van Paul Harland: Vince Crux, in mijn gedachten op en qua naam, kwam meteen de naam van Jaap Boekesteins: Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven, boven. Beide mannen spreidden hun intelligente oplossingen voor moeilijke problemen ten toon. Ook Jesus Almada Gutierrez Alvarez de Zevende weet niet orthodoxe oplossingen! Heerlijk!!! Meer van dit graag!!! Verscheen eerder in Nevelkinderen.
– Humanitarium (SF)
Na twee verhalen slechts, vind ik deze bundel al geweldig! Na dit is ie nog geweldiger! Een Interstellaire vlucht, nog maar halverwege de geplande reis, treft in de leegte een schip aan met een beschaving, die halverwege de jaren ‘60 van de vorige eeuw in de Verenigde Staten is blijven hangen. JFK, Rock ‘n Roll etc., wat is er aan de hand? Eerder verschenen in HSF 266.
– Eudaimonia (SF)
Eudaimonia, bestaat dat woord? En… wat betekent het dan? Even opzoeken… en… verdomd! Het bestaat. Het is een Hellenistisch woord en dit woord wordt ook vaak vertaald als ‘geluk’ – maar het heeft een veel rijkere betekenis. Een betere vertaling zou zijn: vervulling, welzijn, of menselijk bloeien. Hoe komt ie erop? Maar goed, in hoeverre het met het verhaal zelf te maken heeft? We zullen het zien! Mike Jansen kan als geen ander een verhaal penselen dat 250 jaar beslaat in slechts zes pagina’s. Het is origineel, aangrijpend en definieert vriendschap. Heel mooi!!! Of het met vervulling, welzijn, of menselijk bloeien te maken heeft? Ik zeg ja, maar lees het anders zelf nog eens na! Het verscheen eerder in De Vallei nummer 37. Als dat een tijdschrift is, dan is het mij onbekend!
– De schaduwen van Achernar (SF)
And now for something completely different! Een kolonie op Achernar, waar mensen redelijk veilig een onderkomen hebben gevonden. Resten van wegen en gebouwen, gecreëerd door aliens én… lees en huiver!!! Behaalde de 7e plaats bij de Harland Awards 2023.
– Deux in Machina (SF)
Zoals al eerder verteld ben ik dol op dit soort raadselverhalen. Sergio van Jaap Boekestein, Vince Crux van Paul Harland en Cugel van Jack Vance, ze hebben alles iets met raadsels en daarentegen zijn het schelmen, die over de nodige humor beschikken. Alweer een verhaal van Jesus Almada Gutierrez Alvares VII. Leuk! Leuk! Leuk!!!
– Anraathi (SF)
De situatie! Jerl Hierofan, een interstellair handelaar, is met een handelsschip op weg naar de aarde. Een Anraathi ruimteschip, met het formaat van een volwaardig oorlogsschip, vliegt op een interceptiekoers. Ervaringen met Anraathi zijn dat ze zeer oorlogszuchtig zijn. Wat te doen? Prachtverhaal in al zijn eenvoud! Verscheen eerder in Ganymedes 20.
– Phaeton in reprise (SF)
Geweldige vertelling over macht, indoctrinatie, Aliens, tijd, gezin, eenzaamheid en dat soort dingen. Prachtig gecomponeerd tot een gevoelige werkelijkheid voor allen. SF zoals het geschreven dient te worden!!! Verscheen eerder in Wonderwaan 42.
– Fluxloos (SF)
Een man op een queeste. Een zoektocht naar modules die missen in een kern. Hij vertrekt in een contraptie vanuit eiland Hilversum, door een wereld besmet met fagen. Zijn doel: Dresden. Mooi verhaal met angstaanjagende verwijzingen wat mislukte uitvindingen de mensheid aan kunnen doen. De toon is evenwel hoopgevend! Verscheen eerder in EdgeZero 2017.
– Leviathanjager (SF)
Te kort verhaal over indringers in het zonnestelsel. Derc Agremain moet een keuze maken. Welke is de beste? Gutfeeling? Het verhaal is voorbij voordat het effect te zien is. Leuk gedaan! Maar toch… Verscheen eerder in Fantastisch Strijdtoneel IV.
– Lente in de wintertuin (SF)
Alweer een prachtig verhaal! Het gaat over verlies, een uitwisbare liefde en een zoektocht naar elkaar dat lichtjaren beslaat. A Dream Within a Dream, een stukje Edgar Allan Poe ten opzichte van Oscar Wilde! Verscheen eerder in Ganymedes 12 en EdgeZero 2019. Het is geschreven in de stijl van Paul Harland (De wintertuin)!!!
– Kleine stappen (SF)
In een verontreinigde en vernietigde wereld leven de mensen met kanker en verminkingen. Maar… er is hoop, en… meer! Verscheen in 2022 op de website van Modern Myths.
– Noem mij maar Yggdrasil (SF)
Magnifiek verhaal over de verwezenlijking van een droom. De zoektocht naar de sterren en de verwording tot Yggdrasil. Ontroerend, liefdevol en de hoop op een prachtige toekomst! Eerder verschenen in The Flying Dutch in 2016. Onze kennis in Fandata gaat tot nu toe maar tot The Flying Dutch 2013.
– De chaos in perfectie (SF)
Man Razoli is een wereldbouwer pur sang! Er is nog tijd genoeg om de wereld af te bouwen, voordat de honderdmiljoen kolonisten, die onderweg zijn, arriveren. Maar… alles ligt stil! Een storing? De situatie verslechterd. De wereld was nog niet gezekerd. Prachtig verhaal over het al dan niet behalen van de gestelde doelen. Het verscheen eerder in Wonderwaan 30.
– De brokkelende tanden van de eeuwigheid (SF)
Inventief en origineel verhaal. Geweldig in zijn eenvoud, maar je moet er maar opkomen. Met het kweken van een nieuwe Amfuzu probeert Moeder het voortbestaan van de mensheid te garanderen. Vreemd genoeg… ! Verscheen eerder in Wonderwaan 46.
– De Rak’Shin van Carina (SF)
Ah… geweldig! Weer een Jesus Almada Gutierrez Alvares VII verhaal. Zin in!!! Een machtige en vrijwel onoplosbaar raadsel wacht Jesus. Een raadsel te omvangrijk om in het hier en nu te ontraadselen. Toch weet Jesus, samen met de drone Navodny en het schip de ‘Barsende Gevvalt’, het raadsel van onoplosbaar op te waarderen naar: oplosbaar. Met een aangename beloning op het einde. Prachtig en inventief verhaal! Eerder verschenen in Wonderwaan 53.

Wat zal ik eens als eindconclusie geven? Hmmm… lastig! Nee, natuurlijk niet lastig. Prachtbundel, met prachtverhalen, die we wel, dan wel niet gelezen hebben. Als we ze niet gelezen hadden, dan hebben we ze node gemist. Hebben we ze wel gelezen, dan zijn ze wederom van harte welkom! Het wordt dus hoog tijd dat Mike een stuk minder bescheiden wordt en her en der eens wat laat weten waar hij en EdgeZero mee bezig zijn. Wat er te krijgen is en wat er gaat verschijnen. Fijn om te weten, al is het alleen al om het weten. Nog fijner is als je er op zit te wachten en dan weet dat het verkrijgbaar is. Dus… Mike…!!! (Maar ook weer niet overdrijven hoor!)

Jos Lexmond

Frank van Dongen – Sporen voorbij de Eindtijd (SF)
De Ontdekking van de Mens-serie, deel 4 (en slot)
Iceberg Books, Amsterdam (2024)
503 pagina’s, € 24,99
Omslag: Michael van Zijl/Slobodan Cedic

Idealiter zou het beter geweest zijn nogmaals bij deel 1, ‘Het Duizend eiland experiment’, te beginnen en dan de gehele reeks in een adem achter elkaar uitgelezen te hebben. Misschien beter zelfs ‘Het bouwplan’ er ook nog voor gedaan hebben. Dit natuurlijk omdat de eerste drie delen van ‘De ontdekking van de mens’ al in 2021 verschenen. Zelf las ik ze pas begin 2022. Was ik geen recensent geweest… én… had ik meer dan genoeg tijd gehad, dan was ik absoluut nog een keer opnieuw begonnen! Een reeks van dit kaliber verdient dit zeker en vast! Maar het leven van een recensent is zich niet naar het verleden buigen, maar naar de toekomst en momenteel is de NTL of TBR stapel nog zo lang als van mijn vingertoppen tot de elleboog én er zijn er nog twee stuks onderweg. En… de Ontdekking van de Mens serie telt, zonder dit vierde deel, maar liefst 1460 pagina’s! Dus… hoe jammer ook, dat gaan we niet doen. Misschien als ik nog eens recensent emeritus ben (als ooit), zal ik er graag nog eens integraal én lineair van genieten.

Goed! Leed moet gedragen worden als een man (of vrouw natuurlijk)! Klagen leidt tot niets! Voort dus met: ‘Sporen voorbij de Eindtijd’, dat de trilogie tot een tetralogie maakt.

Het is vooral het verhaal van Jack Newton, een IGD kloon en zijn tweelingbroer Redmond. Maar het is ook het verhaal van de mensheid, wat me in de verte deed denken aan ‘Laatste en Eerste mensen’ van Olaf Stapledon, dat in 1974 bij Meulenhoff als SF 82 in vertaling verscheen. Het origineel verscheen al in 1930. Dat verhaal besloeg wel twee miljard jaar! Fascinerend! Ik heb het indertijd meerdere malen verslonden.

Ik had gehoopt op een korte samenvatting, dan wel inleiding, op de voorgaande trilogie, om de geest voor te bereiden, in plaats van het herlezen van de voorgaande drie delen, maar helaas! Dan maar op eigen kracht! Maar gelukkig was er toch een vorm van terugblik in de eerste paar hoofdstukken, die ik in eerste instantie niet als zodanig herkend had. Dus… ik zat verrassend snel weer in het verhaal, alsof er geen tijd tussen heeft gezeten. Dat had Jack Newton ook. Hij is op de vele eilanden van het experiment op zoek naar delen van zijn geheugen, die hem zijn ontnomen. Hij vindt ze terug in vele vormen, zoals een in de vorm van een dagboek.

De fragmenten die aangehaald kunnen worden zijn legio en daar kan je dus mee bezig blijven. Een keuze is niet te doen, maar een van de teksten die voorbij kwamen raakte me vol: “De invasie van Salomons rijk was snel en barbaars. De strijd tegen de ongelovigen bestond uit het uitmoorden van meisjes en vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Als er maar geen overbleef was het uitsterven van de opstandelingen en ongelovigen binnen afzienbare tijd een feit. Ze richtten gruwelijke slachtingen aan. Regelmatig ontaarde het in een beestachtige orgie waar de zachte delen van de vrouwelijke prooien verslonden werden! Ze gaven het zondige ongedierte hun verdiende straf.”

Op dit punt aangekomen zoek ik eigenlijk naar woorden om dit alles te beschrijven en te omvatten, maar ik weet eigenlijk niet hoe. Dit gehele werk, deze tetralogie, is on-Nederlands goed en verdient meer dan om, minimaal in het Engels, vertaald te gaan worden. Voor mij staat ‘De Ontdekking van de Mens’ op eenzelfde niveau als ‘Duin’ van Frank Herbert, De Foundation van Isaac Asimov of wat voor topreeks dan ook. Laat de wereld er dus van meegenieten! Laat het verfilmd, of een Netflix serie worden.

Frank van Dongen begon in 2013 met het schrijven van de ‘Ontdekking van de Mens’ en dat is te zien. Eigenlijk zelfs eerder, in 2009, toen hij ‘Het Bouwplan’ schreef. Het beheerste zijn leven voor een volle tien jaar en zag het, de laatste jaren, steeds actueler worden. We mogen hopen dat het verhaal van onze wereld deze kant niet op gaat. Mijn tijd zal het nog wel duren, maar voor onze kinderen en kleinkinderen, zie ik het toch somber in. Niettemin is het voor een rechtgeaarde Fantastiek liefhebber, voorlopig nog wel in het Nederlandse taalgebied, een must, welhaast een plicht, om dit werk tot je te nemen! Het is groots en meeslepend!!! GROOTS!!!

Dit alles (amper toereikend) ervan gezegd te hebben, ben ik meer dan benieuwd waar Frank van Dongen hiernavolgend gaat komen. Hij heeft de lat wel heel erg hoog gelegd voor zichzelf!

Jos Lexmond

Frank van Dongen – Sporen voorbij de Eindtijd (SF)
De Ontdekking van de Mens-serie, deel 4 (en slot)
Iceberg Books, Amsterdam (2024)
503 pagina’s, € 24,99
Omslag: Michael van Zijl/Slobodan Cedic

Idealiter zou het beter geweest zijn nogmaals bij deel 1, ‘Het Duizend eiland experiment’, te beginnen en dan de gehele reeks in een adem achter elkaar uitgelezen te hebben. Misschien beter zelfs ‘Het bouwplan’ er ook nog voor gedaan hebben. Dit natuurlijk omdat de eerste drie delen van ‘De ontdekking van de mens’ al in 2021 verschenen. Zelf las ik ze pas begin 2022. Was ik geen recensent geweest… én… had ik meer dan genoeg tijd gehad, dan was ik absoluut nog een keer opnieuw begonnen! Een reeks van dit kaliber verdient dit zeker en vast! Maar het leven van een recensent is zich niet naar het verleden buigen, maar naar de toekomst en momenteel is de NTL of TBR stapel nog zo lang als van mijn vingertoppen tot de elleboog én er zijn er nog twee stuks onderweg. En… de Ontdekking van de Mens serie telt, zonder dit vierde deel, maar liefst 1460 pagina’s! Dus… hoe jammer ook, dat gaan we niet doen. Misschien als ik nog eens recensent emeritus ben (als ooit), zal ik er graag nog eens integraal én lineair van genieten.

Goed! Leed moet gedragen worden als een man (of vrouw natuurlijk)! Klagen leidt tot niets! Voort dus met: ‘Sporen voorbij de Eindtijd’, dat de trilogie tot een tetralogie maakt.

Het is vooral het verhaal van Jack Newton, een IGD kloon en zijn tweelingbroer Redmond. Maar het is ook het verhaal van de mensheid, wat me in de verte deed denken aan ‘Laatste en Eerste mensen’ van Olaf Stapledon, dat in 1974 bij Meulenhoff als SF 82 in vertaling verscheen. Het origineel verscheen al in 1930. Dat verhaal besloeg wel twee miljard jaar! Fascinerend! Ik heb het indertijd meerdere malen verslonden.

Ik had gehoopt op een korte samenvatting, dan wel inleiding, op de voorgaande trilogie, om de geest voor te bereiden, in plaats van het herlezen van de voorgaande drie delen, maar helaas! Dan maar op eigen kracht! Maar gelukkig was er toch een vorm van terugblik in de eerste paar hoofdstukken, die ik in eerste instantie niet als zodanig herkend had. Dus… ik zat verrassend snel weer in het verhaal, alsof er geen tijd tussen heeft gezeten. Dat had Jack Newton ook. Hij is op de vele eilanden van het experiment op zoek naar delen van zijn geheugen, die hem zijn ontnomen. Hij vindt ze terug in vele vormen, zoals een in de vorm van een dagboek.

De fragmenten die aangehaald kunnen worden zijn legio en daar kan je dus mee bezig blijven. Een keuze is niet te doen, maar een van de teksten die voorbij kwamen raakte me vol: “De invasie van Salomons rijk was snel en barbaars. De strijd tegen de ongelovigen bestond uit het uitmoorden van meisjes en vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Als er maar geen overbleef was het uitsterven van de opstandelingen en ongelovigen binnen afzienbare tijd een feit. Ze richtten gruwelijke slachtingen aan. Regelmatig ontaarde het in een beestachtige orgie waar de zachte delen van de vrouwelijke prooien verslonden werden! Ze gaven het zondige ongedierte hun verdiende straf.”

Op dit punt aangekomen zoek ik eigenlijk naar woorden om dit alles te beschrijven en te omvatten, maar ik weet eigenlijk niet hoe. Dit gehele werk, deze tetralogie, is on-Nederlands goed en verdient meer dan om, minimaal in het Engels, vertaald te gaan worden. Voor mij staat ‘De Ontdekking van de Mens’ op eenzelfde niveau als ‘Duin’ van Frank Herbert, De Foundation van Isaac Asimov of wat voor topreeks dan ook. Laat de wereld er dus van meegenieten! Laat het verfilmd, of een Netflix serie worden.

Frank van Dongen begon in 2013 met het schrijven van de ‘Ontdekking van de Mens’ en dat is te zien. Eigenlijk zelfs eerder, in 2009, toen hij ‘Het Bouwplan’ schreef. Het beheerste zijn leven voor een volle tien jaar en zag het, de laatste jaren, steeds actueler worden. We mogen hopen dat het verhaal van onze wereld deze kant niet op gaat. Mijn tijd zal het nog wel duren, maar voor onze kinderen en kleinkinderen, zie ik het toch somber in. Niettemin is het voor een rechtgeaarde Fantastiek liefhebber, voorlopig nog wel in het Nederlandse taalgebied, een must, welhaast een plicht, om dit werk tot je te nemen! Het is groots en meeslepend!!! GROOTS!!!

Dit alles (amper toereikend) ervan gezegd te hebben, ben ik meer dan benieuwd waar Frank van Dongen hiernavolgend gaat komen. Hij heeft de lat wel heel erg hoog gelegd voor zichzelf!

Jos Lexmond

Martijn Kregting – Als werelden botsen (SF)
De tijdwever, boek 1
Uitgeverij Macc, Rijen (2023)
296 pagina’s; prijs 19,95
Omslag: Iris van Rossum

Met mijn vorige recensie heb ik het natuurlijk al uitgebreid gehad over boek 0 van De tijdwever, al komt ie hier en daar toch weer ter sprake in deze recensie!

Voordat ik mijn recensie begin over boek 1 van de trilogie, eerst even wat over Marcel Kregting. Hij is, tot nu toe, niet echt een boekschrijver, maar eerder een verhaalschrijver. Iets waarin hij behoorlijk succesvol was, en is. In Fandata.nl staan zevenentwintig verhalen van hem opgenomen. Dat wil niet zeggen dat dat al zijn gepubliceerde verhalen zijn. Wij van Fandata zijn de laatste om toe te geven dat wij compleet te zijn, Het is altijd mogelijk dat we het een en ander, tot nu toe, gemist hebben. Wij weten niet alles én we zien ook niet alles! Als je bedenkt dat Martijn in 1993 (als Martin Anderson) debuteerde met Een mooie zomer in SF Terra 119, dan heeft hij (uitgaande dat Fandata wel klopt), 31 jaar later, dus minder dan één verhaal per jaar geproduceerd! Niet heel erg veel, maar wel erg goede verhalen, dat dan weer wel. Als je er in slaagt twee keer de tweede plaats te behalen in een Harland schrijfwedstrijd… dan behoor je niet tot de kleintjes!

En zo… zo stuitte Martijn in 2019 op een verhaal, dat wel een boek moest worden en dat binnen afzienbare tijd een prequel van De tijdwever trilogie zou worden. Wanneer het een prequel werd, kan ik nauwelijks inschatten. Kwam dat besef tijdens het schrijven van Als een leven botst, of kwam het ergens tussen 2019 en 2023? Hoe het ook zij… deze omslag is in ieder geval een heel stuk beter dan de vorige, dat mag gezegd!

De prequel, zo zal ik het maar blijven noemen, heeft, buiten een prima verhaal, ook een stel prima hoofdrolspelers opgeleverd. Victoria, of Vic en Steffen Benson én het is nu, bij de start van deze trilogie, zes jaar na de gebeurtenissen in de prequel.

Als werelden botsen is een groot verhaal, dat zich in verschillende werelden afspeelt. Vele personen spelen een hoofdrol en bijrollen. Het zijn er zoveel (te) dat het bijhouden van wie wie was, een pittige klus bleek. Dat én de vele locaties, maakten het ook nog eens een wie en waar probleem. Misschien dat het handig geweest was, een lijstje achterin het boek bij te voegen met namen en plaatsen met onderlinge relaties. Als een welkom geheugensteuntje, zeg maar. Zelf had ik er ook last van. Een gewoon persoon zijn met een licht geheugenprobleem, was zelfs mij niet vreemd!

Martijn zegt zelf, in een reactie op Facebook op mijn recensie van Als een leven botst, dat de kritieken op Als werelden botsen net wat minder positief waren, dus is dat voor hem reden om met dank aan diverse opbouwende kritieken, deel 2 aan te scherpen! Zou hij dat wat er in bovenstaande alinea staat, bedoelen? Het moet haast wel. Ik zou niets anders kunnen bedenken.

Ondanks dat alles, boeide het verhaal me enorm en ik krijg steeds meer bewondering, meer dan ik al had, voor Martijn! Dit al schrijf ik, terwijl ik nog niet eens aan het eind ben in Als werelden botsen. Er wacht me dus nog het een en ander… en dus… door maar weer!

Achteraf gezien besefte ik ineens dat Martijn met zijn Als een leven botst een nog grotere roman afleverde, dan ik al dacht, maar toen nog ontzettend zoekende was naar het ware verhaal. Hij heeft het nu gevonden! Een en ander maakt dat ik heel erg uit ga kijken naar Boek 2 van De Tijdwevers. Deze trilogie gaat, als Martijn alle touwtjes strak in handen blijft houden, een hele grote worden. Mark my words!!!

Jos Lexmond