Auteur: Jos Lexmond

Zwartruimte – Jasper Polane (SF)
Quasis Uitgevers (2022)
321 pagina’s; prijs 27,00
Omslag: Petra Polane-Loijenga
Illustratie: Jasper Polane

In mijn laatste recensie, die van ‘Sterrenlichaam’ van Roderick Leeuwenhart, schreef ik dat Roderick met ‘Sterrenlichaam’ in ieder geval tot de hoofdklasse van SF-auteurs in het Nederlandse taalgebied was toegetreden! Graag had ik dat bij Jasper met zijn ‘Zwartruimte’ ook zo geschreven, maar Jasper behoorde al tot de hoofdklasse. Het houd nu hooguit in dat hij er nog steviger in staat!!!

Voordat ik met de eigenlijke recensie begin (natuurlijk ben ik allang begonnen) wil ik toch diegene complimenteren die verantwoordelijk is voor de algehele boekverzorging. Die wordt namelijk nogal eens vergeten en opereert meestal op de achtergrond. Uiteraard maakte Jasper de illustratie, maar voor de rest is toch Petra Polane-Loijenga degene (als ik het goed begrepen heb) die verantwoordelijk is voor de graphics. Het boek oogt zeer fraai, ademt luxe, stijl en is schitterend en dan heb ik het dus niet eens over de inhoud. Het boek ligt heerlijk in de hand tijdens het lezen. Elke auteur zou in zijn handjes knijpen met zo’n vrouw. Driewerf lof dus!!! Omslagontwerpers en ook illustrators worden nauwelijks genoemd in recensies, maar zijn meestal wel de gateway tot het boek en verhaal. Zonder een mooie omslag en illustratie meestentijds geen aantrekking en geen verkoop. Het smoeltje, om het zo maar eens te zeggen, is uitermate belangrijk.

En dan nu over naar de werkelijke recensie (zei hij, al bijna tweehonderd woorden ver in zijn verhaal zijnde). ‘Zwartruimte’ begint dus al in 2018 met het verschijnen van ‘Witruimte’ in Ganymedes 18 (en later nog eens als publiekswinnaar van 2018 in EdgeZero 2018). Deze zin om maar eens aan te geven dat de bestaansgeschiedenis meestal geen kattenpis is. Als je dus bedenkt dat het nu al 2022 is, wil dat zeggen dat Jasper er al 4 jaar mee bezig geweest is. Waarschijnlijk niet continu. Er zal best nog wel wat anders tussendoor gebeurd zijn, maar op de achtergrond zal het altijd wel gespeeld hebben en zachtjesaan gegroeid zijn. Respect dus voor het doorzettingsvermogen. Je moet meer dan gemotiveerd zijn om een verhaal om te bouwen naar een consistent boek. Het resultaat is er dan ook wel naar. De opgeroepen beelden zijn rijk geïllustreerd als je ze tot je neemt. Het verhaal munt uit door de gedane research en puilt uit van de details. Sommige zullen er niet echt toe doen, maar als ze er niet waren zouden ze node gemist worden. Ze vervolmaken en verlevendigen. Ook ‘Zwartruimte’ is alweer SF van internationale allure en verdient, net als ‘Sterrenlichaam’ van Roderick Leeuwenhart een Angelsaksische (en wellicht ook een Chinese) vertaling en introductie.

En nu… nu moet ik iets vertellen over de inhoud! Een schier onmogelijke taak, want je kan er niet zomaar een paar stukjes uit plukken, dat zou geen eer doen aan het verhaal. Maar het verhaal is complex, tijden lopen in elkaar over en mensen blijven mensen, ondanks dat ze hun menszijn ontgroeid zijn. Ze zijn meer dan dat geworden en schikken tijdlijnen en veranderen werkelijkheden naar believen en behoefte. Lopende band medewerker Tobias RGZ-193 is een dromer en hij mijmert er vaak op los. Hij en zijn collega’s zijn niet meer dan slaven opgedreven door opzieners met stroomstokken, die elektrische schokken uitdelen als het werk niet naar wens en/of voldoende snel wordt uitgevoerd. Maar Tobias ziet patronen achter de gang van zaken en heeft een gave. De gave om te begrijpen hoe ingewikkelde machines werken en uiteindelijk ook hoe de witruimte werkt en hoe hij er zelf beter van kan worden.

Het verhaal speelt zich af tussen 1453 en 2600, maar veel pijl is daar niet op te trekken omdat telkenmale een her configuratie van de tijd plaatsvindt, waardoor het tijdsbeeld telkenmale anders is. Pracht verhaal, om het nog maar eens te zeggen. En… als ik het goed begrepen heb, is Jasper er nog niet mee klaar. Een mailwisseling met Paul van Leeuwenkamp, bracht een geheel nieuw en nog niet ontgonnen terrein in dezelfde omgeving aan het licht. Of het een verhaal, of een nieuw boek wordt, is bij deze recensent nog niet bekend. Maar hij houdt het scherp in de gaten, want hij is inmiddels verslingerd geraakt aan de Witruimte, Zwartruimte of misschien wel Grijsruimte. Meer van dit graag!!!

Jos Lexmond

Sterrenlichaam – Roderick Leeuwenhart (SF)
Iceberg Books, Amsterdam (2022)
297 pagina’s, € 19,99
Omslag: Roderick Leeuwenhart/Michael van Zijl/David S. Goodsell

Nooit heb ik de verhaalversie van ‘Sterrenlichaam’, dat de Harland Awards 2016 won, gelezen. Althans, dat denk ik vrij zeker te weten. Pas sinds drie jaar ben ik voorselecteur van de Harland Awards (it’s dirty work, but someone’s gotta do it), dus wat dat betreft was ik te laat aan de bak. Voorselecteur zijnde, is trouwens ook geen garantie, dat je de winnaar te lezen zou krijgen. Aangezien de beste verhalen van de Harland Awards (trouwens ook die van de Waterloper), voor de gewone papierlezer (zoals ik) niet gepubliceerd worden, is het onmogelijk deze pareltjes tot je te nemen. Iets waar de weinige (en korte) haren die ik nog heb, telkens opnieuw recht van overeind gaan staan. Daar kan ik echt ontzettend pissig (excusez le mot) van worden. Wat is het nut van een (winnend) verhaal schrijven, als niemand het kan lezen? Vroeger, toen ik zelf nog meedeed aan verhalenwedstrijden, werden de hoogst geëindigde verhalen nog gepubliceerd. Doe gewoon een publicatie van de tien of twintig beste verhalen via Amazon.de en dan is het er gewoon en iedereen kan tenminste de winnende en hoogst eindigende verhalen lezen én ervan genieten. Naar mijn idee het doel van een goed verhaal.

En nu houd ik erover op. Ik zit me hier alweer op te winden en kwaad te maken en het haalt toch niets uit. Dus… nee, ik heb de verhalenversie van ‘Sterrenlichaam’ niet gelezen, NEE!!! Jammer, heel erg jammer, want dan had ik een beetje een vergelijk gehad. En dat heb ik graag. Roderick zelf niet, las ik ergens. Die is blij, dat hij het verhaal ergens goed verborgen heeft voor de goegemeente. Ik ben blij voor hem, maar voor mij ietsje (best wel veel) minder.

Maar goed… uitgezeurt! Blijft over… dit boek, waar ik overigens heel erg blij mee ben en, al lezende, van werd. Eigenlijk was het plan toch wel om ietsje anders met deze recensie te beginnen, als ik deed, maar: “IK BEN ZWAAR ONDER DE INDRUK VAN ‘STERRENLICHAAM’!” Zo… dat is eruit! Waar ik dan nog wel even aan toe wil voegen, dat het, buiten het Chinees om, ook maar eens heel erg snel in het Engels vertaald moet worden en dan op de Angelsaksische markt geïntroduceerd. Want daar hoort het thuis en het zal inslaan als een bom. Daar kunt u zeker van zijn! Roderick zal ze daar allemaal wel eens een poepie laten ruiken aan de andere kant van de plas.

Ha… ik zou haast vergeten nog iets over de inhoud te vertellen. Ik vraag me wel af of dat wel nodig is, want u heeft het boek vast allemaal al aangeschaft en gelezen en dan komt mijn verhaal als mosterd na de maaltijd. Maar mocht dat niet het geval zijn…

Japan heeft in de toekomst het voortouw genomen in de exploratie van het zonnestelsel en is op een reusachtig buitenaards lijk gestoten dat door de ruimte zweeft. Een mijnwerkersteam is op weg om dat lichaam te gaan ontdoen van kostbare en zeldzame elementen en vloeistoffen. De expeditie begint voorspoedig, maar een explosie maakt daar een eind aan en het team mijnwerkers moet ineens in de overlevingsmodus gaan om niet het loodje te leggen. De spanning tussen de hoofdpersonen neemt alleen maar toe. Achterdocht, angst en concurrentiestrijd gaan steeds meer een grotere rol spelen.

Kort maar krachtig. U moet het gewoon zelf maar lezen! Want… zo de spanning in het verhaal toeneemt, zo nam de spanning in mijzelf ook toe. Het was bijzonder lastig het boek weg te leggen, naarmate ik er verder in vorderde. Ook de rauwe schijfstijl van Roderick, waarmee hij niets uit de weg ging en zich geen grenzen oplegde, was meer dan welkom.

Maar… was dit het? Was dit het als verhaal? Misschien, maar ik zie er toch nog wel een vervolg aankomen. Of minimaal een verhaal dat zich in hetzelfde universum afspeelt. Hoe dan ook… beiden, of een van beiden, zou mij zeer welkom zijn. De bakens zijn gezet, de grenzen getrokken, dus… Roderick kan losgaan, wat mij betreft. Met ‘Sterrenlichaam’ is hij in ieder geval tot de hoofdklasse van SF-auteurs in het Nederlandse taalgebied toegetreden!

Jos Lexmond

Verbonden – Octavia E. Butler (SF)
Uitgeverij Signatuur, Amsterdam (2020)
362 pagina’s; prijs 26,99
Oorspronkelijk: Kindred, Doubleday, New York (1979)
Vertaling: Ine Willems
Omslag: James E. Ransome/Select Interface (Henk Koop)

Octavia Estelle Butler is vooral een echo uit de jaren zeventig en tachtig uit de vorige eeuw, wanneer haar eerste boek, vertaald in de SFEM reeks van de Arbeiderspers, verscheen. De SFEM reeks was een prachtig initiatief, uitgaven door vrouwen geschreven SF en prachtig vormgegeven, dat maar een kort leven beschoren was. Na zeven boeken, van onder andere Kate Wilhelm, Joanna Russ, Rachel Pollack en uiteraard Octavia Butler met ‘Patroonmeester’ (‘Patternmaster’), alsmede een anthologie, was de koek op. De koek voor Octavia Butler was in Nederland al veel eerder op. In 2006 verscheen haar verhaal ‘Bloedkind’ (‘Bloodchild’) in ‘De Locus Awards’ (The Locus Award For Best Novelette 1985) en dat was het dan voor Octavia Butler in Nederland. Nu in 2022 verschijnt dan eindelijk, en natuurlijk veel te laat ‘Verbonden’. Maar wat een vreugde! Wat een prachtig boek en wat een drama. Beter laat dan nooit, is hier toch absoluut het devies.

Verbonden is een verhaal waarin de sciencefiction, met name het tijdreizen (wel belangrijk), maar wel ondergeschikt is aan wat het werkelijk is: een literaire roman over het onrecht dat gekleurde medemensen is aangedaan in de loop der eeuwen. Gelukkig wordt tegenwoordig steeds meer ‘gekleurd’ weggelaten en blijft alleen mens over. Dat had al veel eerder moeten gebeuren en eigenlijk had onderdrukking als slavernij helemaal nooit mogen plaatsvinden. Toch is het nog geen gemeengoed en we zien ook weer voor en tegenovergestelde excessen, die de verschillen alleen maar weer aanwakkeren. Hopelijk is, in een nabije toekomst, dit allemaal voorbij en kunnen we als normale mensen met elkander samenwonen en leven.

Dat een SF-recensent, als ik, ‘Verbonden’ beoordeel, geeft wel aan, dat dit boek, dit verhaal (of liever misschien de auteur Octavia Estelle Butler), voor SF-gemeenschap belangrijk is. Het verhaal is ondanks (of misschien wel dankzij) het tijdreizen, tijdloos. En het maakt niet uit dat de originele uitgave al in 1979 verscheen. Of het trouwens SF te noemen is, dat is niet echt te zeggen. Er komen geen tijdreismachines, zoals in het verhaal van H.G. Wells of in ‘Back to the Future’, aan te pas. Misschien is Fantasy een betere term. Maar hoe en wat dan ook… het is een aanrader, voor welke tijd en genre dan ook.

De tijdreizen in het verhaal worden gedreven doordat een zesentwintigjarige zwarte vrouw (in 1976): Dana, op de een of andere manier gekoppeld is aan het blanke jongetje Rufus, de zoon van een plantage-eigenaar in 1815. Rufus ligt in het water en als Dana niet ingrijpt, zal hij verdrinken. Ze redt hem het leven en zal dat blijven doen. Ze keert weer terug, lang of kort, naar haar eigen leven in haar eigen tijd en keert weer terug naar het verleden als Rufus weer in gevaar verkeerd. Soms is ze snel weer terug, maar een andere keer blijft ze langer in het verleden en wordt opgenomen in de groep (van achtendertig) slaven van de vader van Rufus. Ze wordt aan het werk gezet en, wat erger is, onderworpen aan dezelfde doctrine waaraan de andere slaven ‘normalerwijze’ onderworpen zijn. Soms leidt dat tot verschrikkelijke tonelen. Het verhaal is prachtig en tegelijk bijzonder confronterend, mensonterend en is eigenlijk niet alleen bedoelt voor Fantastiek liefhebbers, maar voor eenieder. Echt!!! Iedereen dit boek moeten lezen.

De boeken van Octavia Butler worden recentelijk weer over de hele wereld opnieuw uitgegeven. Ik zou het meer dan toejuichen als al haar boeken in het Nederlands vertaald zouden gaan worden.

Jos Lexmond

Ganymedes-22
Stichting Fantastische Vertellingen, Nieuw-Vennep (2022)
Rare Boekjes-reeks 63
357 pagina’s; prijs 12,95
Samenstelling: Remco Meisner & Paul van Leeuwenkamp
Omslag: Ingrid Heit/Vincent van der Linden (The Smile of the Chipanzee)
Verkrijgbaar op: https://shop.pr1ma.nl/ganymedes-22.html

Het nakend verschijnen van Ganymedes is een jaarlijkse bron van gespannen verwachting in huize Lexmond, althans bij ondergetekende. De andere bewoners kan het geen donder schelen en zal het een rotzorg zijn. Hoewel… de aanwezige hond (lees; hondje) zou met graagte pagina’s tot snippers verscheuren als hij daartoe de kans zou krijgen. Iets wat uiteraard het geval niet is. De kwaliteit van Ganymedes is dermate hoog, dat van verscheuren en versnipperen geen sprake kan zijn. U heeft het waarschijnlijk al begrepen, diegene met de gespannen verwachting en elke letter inzake Ganymedes spelt, ben ik. Wie met welk verhaal of dichtsel zal deze versie van Ganymedes weer opsieren? Kunnen Paul en Remco de kwaliteit zo hooghouden? Vragen die me naar de strot vliegen. Dus… ben ik altijd weer blij als ik de onvolprezen jaarbundel weer in de knuisjes kan houden en kan beginnen met recenseren. Want ja… dat hoort er ook bij. Dus… nu even stil allemaal, opa moet aan het werk!!!

-Abram Hertoys – Huidoffer (FA)
Verhaal van een onmogelijke liefde, of toch wel. Een verhaal met een dermate hoog niveau als opening. Zie daar nog maar eens overheen te komen. Prachtig verhaal in het sprookjesachtige noorden.
-Ard Walburg – Een zilte troost (FA)
Ard Walburg neemt ons mee door alle stadia die de schrijvers onder ons meemaken. De persoonlijke toppen en dalen, zijn misschien niet zo hoog of zo diep, maar illustreren wel wat elke schrijver vroeg of laat op zijn pad vindt. Of… projecteer ik het misschien op mezelf?
-Charles van Wettum – Beëindiging (SF)
Je komt Charles van Wettum tegenwoordig nogal eens tegen en dat is nog niet zo heel erg raar. Gedegen SF, waarvan je denkt: Waarom nu pas? Maar goed, beter laat excelleren, dan nooit excelleren. Prima whodunit, of misschien liever: whateverdunit!!!
-Debby Willems – Bitterzoet (SF)
Debby Willems is steeds meer een geziene gast aan het front van de diverse schrijversslagvelden. Dit keer snijdt ze een heikel punt (hoewel snijden niet de meest gewenste term is in deze) aan, dus beweegt… ai, wegen… ook al niet. Eh… behandelt ze een knellend… sorry, net als het kledingstuk kom ik hier niet meer uit. Ons (sorry) boeit het niet meer, maar wie heeft er tegenwoordig geen last (brst…nee… ook niet) mee. Consumeer (Fck) het verhaal zelf maar!!!
-Emanuel Claessens – Ten oosten van Eden (FA)
Verwarrend en zorgelijk en je in psychologische nood achterlatend, dat is wat Emanuel Claessens doet met dit verhaal. Tegelijk is het mooi en verrassend, met een tijdsbesef dat ontbrekend is, maar toch smaakvol en intrigerend. Je komt nergens achter, maar toch is het bevredigend.
-Frank Roger – De pillen (FA)
Je zal maar, buiten je schuld, in de wereld van een ander verzeild geraken, dan ben je er mooi, heel mooi, klaar mee. Het is zeker niet het eerste verhaal van Frank, en het zal ook heel erg zeker niet zijn laatste zijn. Maar het is zeker en vast wel weer een mooie!!!
-Gert-Jan van den Bemd – Overlevingsdrang (Geen)
Boeken, een plaag? Zeker! Maar wat eraan te doen? Geen fantastiek, maar wel leuk!
-Guido Eekhaut – De onzichtbare man in de geschiedenis (SF)
In principe ben ik in elke fantastieke auteur geïnteresseerd. In de een wat meer, in de ander wat minder. Guido hoort duidelijk bij de ‘wat meer’. Als je ‘De onzichtbare man in de geschiedenis’ tot je neemt, weet je waarom. Een stevige snuif ‘Foundation’, meer hoef ik zeker niet te zeggen!!!
-Isabelle Plomteux – Pantserkoorts (FA)
Het verhaal van Isabelle was een grote verrassing voor me. Ik wist niet dat ze een verhaal kon schrijven. Maar… ze kan het… en hoe!!! ‘Pantserkoorts’ is meer dan een teaser. IK WIL MEER!!!

En dan is er, zoals altijd, de sectie poëzie gevuld met: Caren Peeters, Jan J.B. Kuipers, Bart de Wolf Charles van Wettum en Marvel Ozymantra. Nog steeds geen verstand van, dus nog steeds geen mening over. Jammer!!!

-Jaap Boekestein – Het doolhof van diepe gedachten (SF)
Boekestein en Sergio, een combi die garant staat voor een intergalactisch avontuur zonder weerga. Dit lijkt een verhaal uit de begintijd van Sergio Wilhelm Wang-von Luhfthoven’s avonturen, maar daardoor niet minder mooi. Met Sergio heeft Jaap een prachtige en perfecte Vanciaanse galactische avonturier geschapen!!!
-Jan J.B. Kuipers – Zeven manieren om van je schulden af te komen (SF)
Mijn hele leven, althans zo lijkt het, overspoelt Jan J.B. Kuipers (samen met of zonder zijn broer) mijn universum met zijn (hun) universa. Niet dat ik ze altijd helemaal begrijp, maar ik onderging ze manmoedig en met verve. Zo u nu ook. Manmoedig, met verve en met vreugde. Dat laatste immer!!!
-Jasper Polane – Tijdstremming (SF)
Jasper Polane is schrijver, regisseur en uitgever. Maar toch in de basis, schrijver, schat ik zo. Dat etaleert hij dan ook zeer vakkundig in het fijne ‘Tijdsstremming’. Wat is tijd toch een subjectief begrip.
-Johan Klein Haneveld – Nieuwe mensen (SF)
Johan heeft een groot denkraam, om zo maar eens met Marten Toonder te spreken. Een groot denkraam dat er zorg voor draagt dat ideeën constant naar boven en buiten borrelen. ‘Nieuwe mensen’ is er daar een van. Een van velen!
-Dolf Wagenaar – De laatste post (FA)
Dystopisch en intrigerend verhaal. De raadsels zijn menig, de oplossing ook. Ik zwijg verder… De schrijver kennen we van eerder gepubliceerde verhalen in Fantastische Vertellingen.
-Karel Smolders – De Princeps en zijn erfgenamen (SF)
Karel weet me telkens weer te verassen. Van sterk naar ijzersterk en terug. Dit keer een supersterke dystopie, die een utopie lijkt.
-Laura Scheepers & Mike Jansen – Wilde jachten (SF)
Een nieuw koppel. Laura betrekkelijk nieuw in de fantastiek, Mike een oude ‘rot’ in het vak. Een dystopische pennenvrucht, vermengt met zombies en andere fantastische figuren. Een verhaal zonder weerga. Een regelrechte kandidaat voor EdgeZero 2022 én met internationale allure!
-Paul van Leeuwenkamp – Interventie (SF)
Dystopie in optima forma. Het is ook een waar woord, dat als je net met pensioen bent, nooit meer vakantie hebt. Een enorm gemis. Erger misschien dan wel als een ‘Interventie’.
-Reinold Widemann – Kwakkelzaken (FA)
Kwakkels als voorlopers, of kruipers zo u wilt. Kwakkelresearch en kwakkelregistratie heeft het uitgewezen: Kwak…
-Remco Meisner – Protest (SF)
In eerste instantie een grappig aandoend verhaal, wat alras ontaard in een dystopische nachtmerrie waarin ‘over’ een afdoend voorzetsel blijkt te zijn. Als voorbeeld: Over de top, of: overtrokken. U bedenkt er zelf vast wel een betere. Toch een overweging waardig.
-Robert Smets – Later die dag (SF)
Intrigerend verhaal. Ogenblikkelijk sprong me de gedachte in het hoofd, naar een directe opvolgende, naar de opvolgende. De gedachte was niet meer te stoppen.

Hopelijk ben ik bij de beschrijvingen van de verhalen niet al te cryptisch of vaag geweest. Meestal valt het kwartje wel als het verhaal gelezen is en… zo niet… dan heb ik in ieder geval mijn best gedaan.

Zoals immer, dat bleek dus wel, zeer zeker alweer een prachtige anthologie. Jammer dat het nu alweer gedaan is en er niets anders op zal zitten dan dat we weer een jaar moeten wachten op de volgende Ganymedes. Gelukkig wordt er in de hele wereld, en met name in ons eigen waanzinnig mooie taalgebied, toch voldoende interessant leesvoer geproduceerd, zodat we zeker en vast nog niet zonder komen te zitten. De tijd verglijdt zo al snel genoeg, dan dat we wensen dat het alweer een jaar verder is. We wachten af en lezen dus rustig door.

Jos Lexmond

Zonneschaduw – Jasper T. Scott (SF)
Scott Standalones 1
Iceberg Books, Amsterdam (2022)
Oorspr.: Under Darkness (Anthem Press, New York (2018))
315 pagina’s, € 19,99
Vertaling: Alexander Olbrechts, Sabrina Nasr, Jeanette Kortenoeven en Erik Schreuder
Omslag: Tom Edwards/Michael van Zijl

Een tijdje ben ik aan het stoeien geweest met de biografie van Jasper T. Scott voor de opname in Fandata.nl. Er is niet zo heel erg veel over de man te vinden, anders dan dat hij in Calgary, Alberta in Canada geboren is. Maar de geboortedatum is duidelijk geheim. Zie voor de weinige rest, uiteraard als je interesse hebt, op Fandata.nl. Wat me wel opviel, of je nu op Engelstalige, Duitstalige, of wat voor -talige dan ook sites, keek. Overal stond miljoenenverkopende auteur. Nou had ik voor ‘Stelsel onbekend’, nog nooit van Jasper T. Scott gehoord (en reken maar dat ik behoorlijk op de hoogte blijf met van alles en nog niks), dus moest ik het mijne daarvan weten. Verder onderzoek gedaan. Maar als ik dan op Fantastic.com (waar ik meestal kijk als ik dit soort dingen zoek) kijk, dan zie ik daar tweeënveertig (42) romans staan, beginnende in 2013, dan kom je op vier en een half per jaar. Ik zie in 2022 zeven stuks staan, verschenen of nog te verschijnen. HOE DOET DIE MAN DAT??? Is hij soms een AI, helemaal opgeladen met Angelsaksische SF, waarbij je dan maar één kleine beschrijving hoeft te geven en er dan meteen een hele spannende trilogie uit spuit. Of heeft hij een kudde schrijfslaven in de kelder, waar hij regelmatig de zweep overheen haalt en waaraan hij een synopsis voorleest, waarna de hele roedel druk aan het pennen slaat. Of wat? Ha… ja… dan is het niet zo moeilijk om er miljoenen te verkopen, zeker als ze allemaal (en dat beloven ze) van die snelle en actievolle, onverwachte plotwendingen zijn voorzien. Ik had al van ‘Stelsel onbekend’ genoten en deed dat nu weer van ‘Zonneschaduw’.

‘Zonneschaduw’ opent met de perikelen in een luxe strandresort op het eiland Kauai. Bill Steele, de eigenaar, wordt door boze gasten belaagd omdat er een waterleiding is gebarsten en het water naar ontlasting ruikt én waardoor zijn hotel leegloopt. Er zijn nog wat andere ongeregeldheden, waaronder die met zijn dochter die net geschorst (voor een vechtpartij) is op school en die hij dient op te halen. Maar de waterleiding, lijkt op dat moment het grootste probleem wat hij heeft. Maar de zon dooft uit. Een zonsverduistering? Waarom was daarover niets gezegd in het nieuws? Een oranje kleur verspreidt zich over de zwarte hemel, gevolgd door een zware knal en de snelle echo’s daarvan. Zeker twaalf lichtstrepen, die stuk voor stuk een kronkelend lint van vuur trekken terwijl ze over het eiland naar beneden schieten. Een meteorenzwerm? De objecten verbranden niet in de atmosfeer. Eén ervan lijkt zelfs recht op hen af te komen…

Vanaf dat moment is niets meer zoals het was en niemand is zijn, of haar, leven nog zeker. Het is alsof je in een rollercoaster zit waar je niet meer uit kunt. Geweldig verhaal, wat zomaar opnieuw bewijst dat Jasper T. Scott inderdaad een miljoenen verkopende SF-auteur is. Ik ben benieuwd of Iceberg Books nog meer boeken van Scott op het menu heeft. De enige standalone roman die nog over is ‘In Time For Revenge’, verder zijn al zijn boeken delen van meerlingen. Afwachten maar.
Eind september had Iceberg Books trouwens schitterend nieuws. De vertaling van de ‘Children of Time’ trilogie van Adrian Tchaikovsky staat in 2023 gepland te verschijnen. Die stond heel erg hoog op mijn wensenlijstje, om niet te zeggen… het hoogste. Prachtig nieuws!!! Iceberg Books is duidelijk een grote aanwinst op het vlak van vertaalde SF én dat niet alleen… de Nederlandse taal is ook meer dan vertegenwoordigd! Kijk even hier https://www.iceberg-books.nl/ voor meer info!!!

Jos Lexmond

*Zomerwoorden – Wouter van Gorp (DIV)
Nimisa Publishing House, Rijswijk (2022)
260 pagina’s; prijs 17,95
Omslag: Vince Trommel

In de recensie van ‘Schemerwoorden’ schreef ik als de laatste twee profetische zinnen: “Het maakt zeker benieuwd en nieuwsgierig naar ‘Zomerwoorden’. De recensie daarvan volgt binnen afzienbare tijd!!!” Het is het bewijs dat ik niet helderziend ben, want wat er daarna (en daarvoor al) allemaal op medisch gebied gebeurde en mis ging, past allemaal niet binnen deze recensie. Een en ander is nog lang niet opgelost (als al ooit), maar ik ben, mondjesmaat en hemeltergend traag, de recensies weer op aan het pakken en probeer, met de moed der wanhoop, de opgelopen achterstanden weg te schrijven. Het enige nadeel is, ondanks dat ik geen nieuwe bestel, dat er toch nog steeds nieuwe binnendruppelen. Ah wel… de stapel krimpt, zij het langzaam.

Wouter van Gorp was een van de slachtoffers van deze dip, waarvoor excuses. Laten we maar snel eens kijken of hij in de vier jaren sinds het verstrijken van het verschijnen van ‘Schemerwoorden’, is gegroeid in de kwaliteit van zijn verhalen. Dit zal ik U aan het einde van deze recensie mee proberen te delen!

Beginnende met het eerste verhaal (uiteraard na het voorwoord, waarin ik overigens de groei nog niet in bespeurde), bemerk ik dat, net zoals in ‘Schemerwoorden’ dit een opgedeeld verhaal is. Dat is minder. Jammer dat hij mijn recensie van ‘Schemerwoorden’ niet heeft kunnen lezen vóór de publicatie van ‘Zomerwoorden’. Ik vertelde daar dat ik een boek (bundel) het liefst lineair las. Misschien zou een opgedeeld verhaal als ‘Motel Morgana’ ons bespaard zijn gebleven en gewoon als novelle opgenomen zijn. Wellicht in een volgende ‘Woorden’ bundel? Maar goed… laten we niet op de gebeurtenissen vooruitlopen en zien waar dit alles ons brengt.

-Motel Morgana: Eisodos (?)
Nog niet veel over te vertellen dus. Het doet dystopisch aan, maar is dat ook zo…? Ik schort mijn oordeel op tot later.
-Meneer Brontos (FA)
Old… never die. Aandoenlijk verhaal uit Huize Zomerzon met een miskende Geert, of… was het een andere G.
-Motel Morgana I: Expositie (?)
Het zegt me nog niet heel erg veel. Toch een dystopische thriller, met een vleugje 1001 nacht? Beslissing uitgesteld!
-Voor het ongeluk geboren (HO)
Prachtige Horror waarvan Tais Teng zei: “Als er Stephen King boven dit verhaal had gestaan, dan had ik aan het einde tevreden geknikt.” En zo is dat!!! Het behaalde de 5e plaats in de Harland Awards 2018.
-Motel Morgana II: Intrige (SF)
Aha… we zijn eruit. Duidelijkheid! Geen dystopische detective, maar een detective op een knooppunt van tijdlijnen. Waar is Ravik? Dat is de belangrijkste vraag hier.
-Tien dagen politici plagen (FA)
Of mag het Horror genoemd worden. Voor nu laten we het even in het midden. Ik ga er nog wel even over piekeren. Het was je tweede prijs in de Waterloper verhalenwedstrijd 2020. Het maakt je in ieder geval benieuwd naar de nummer 1. Was dat zoveel beter? Of zelfs… wat was het eigenlijk. Geen idee! Want… geen publicatie (SHIT! Jullie weten hoe best hoe ik daar inmiddels over denk.) Hoe dan ook… een heel erg humorvol, soms wrang verhaal. Hulde!!!
-Geen ID (SF)
Wat moet je hiervan zeggen… ik weet het even niet. Dystopisch? Nog maar even over nadenken. Maar in ieder geval… intrigerend!!!
-Motel Morgana III: Climax (SF/FA)
Ik moet zeggen dat het steeds interessanter wordt, maar is het nu Fantasy aan het worden? Toch maar stoppen met lineair lezen? Nee!!! Houd je principes hoog, Jos. Bladzijde voor bladzijde!!!
-Het dorp waar god vergeten was (SP)
Prachtig verteld verhaal over hoogmoed en de bijbehorende val. Wel overdacht en meer dan goed gecomponeerd. Driewerf hulde!!!
-Tussen hemel en zand (SF)
Voor mij een winnaar en voorlopig het beste verhaal, tussen beste verhalen, tot nu toe. Een gekoloniseerde hel en een verhaal met macht. Terechte nominatie EdgeZero Award 2020. ‘Pake Pollok’ van Joost Uitdehaag won, maar ‘Tussen hemel en zand’ had het ook zomaar kunnen zijn!!!
-Motel Morgana IV: Catastrofe (FA)
Wel, wel… een zeer spannend stukje mag ik wel zeggen. Onderhoudend… dat ook! Begin best wel uit te kijken naar de laatste twee delen. Alleen… wat is het nu? SF of Fantasy?
-Erfzonde (HO)
Het religieuze is een terugkerend thema bij Wouter. De ene keer serieus, dan weer een luchtige toon. Dit keer heftig zombie-like, maar dan andersom.
-Astaro Civil (SF)
Je leven en dat van je familie, bezien door de elektronische ‘ogen’ van je auto. Fascinerende inkijk in de observaties van een experimentele auto. Wat als je vervoermiddel gehecht raakt aan je?
-Motel Morgana V: Peripetie (SF/FA)
Heeft een rare maar opmerkelijke en toch ook mooie zin: “Mijn blik graast”, of trouwens… nog een: “Het is genoeg om een mens waanzinnig te drijven”. Moet dat niet zijn: “Een mens tot waanzin te drijven”, niet? Afijn… een kniesoor die daarop let. Het verhaal leest als een aanstormende trein, of een TGV. Ik ben toch blij dat ik het lineair aan het lezen ben.
-Motel Morgana – Eisodos (SF/FA)
Het verhaal… een verhaal heeft een begin. En het begin is…

‘Zomerwoorden’ Een meer dan leuke en gevarieerde bundel met prima verhalen die allen absoluut aanbevelenswaardig zijn. Verschil met ‘Schemerwoorden’? Tuurlijk. Geen letters is hetzelfde (alhoewel… er zijn er maar 26 natuurlijk), maar qua kwaliteit ontlopen beide bundels elkaar amper of niet. Is de schrijver gegroeid in de jaren? Fysiek, denk ik niet dat hij nog met een groeispurt bezig is, maar ik denk vooral dat hij de kwaliteit behouden heeft en dat is prima. Waarom moet iets dat al heel erg goed is nog beter worden? Misschien is het wel tijd om eens te gaan denken aan een roman, Wouter. Volgens mij ben je daar wel aan toe, maar dan alsjeblieft niet in feuilleton stijl. Maar wat mij betreft mag het ook een nieuwe ‘woorden’ bundel worden, maar wacht daar dan weer geen vier jaar mee!!!

Jos Lexmond

Joost Uitdehaag – *Pake Pollok en andere verhalen (DIV)
Nimisa Publishing House, Rijswijk (2022)
197 pagina’s; prijs 17,95
Omslag: Sander van Zijl

De verhalen van Joost Uitdehaag kom je geregeld in allerlei fanzines tegen, maar het is toch heel wat anders als dat je ze achter elkaar leest in een bundel. Dan krijg je toch een duidelijker beeld van een schrijver, als dat je zo nu en dan eens een verhaal van hem/haar leest. En… dat is leuk. Ik moet absoluut zeggen dat ik Joost al eerder waardeerde, maar dat is nu zeker en vast gegroeid!

Als je de bronnen (waarin de verhalen eerder verschenen zijn) bekijkt onder het kopje ‘Over de verhalen’ aan het einde van het boek, dan kan ik zeker zeggen dat ik de meeste eerder gelezen moet hebben. Daarbij zijn sommige een feest van herkenning, een aantal die ik nooit gelezen kan hebben en weer een aantal die ik gelezen moet hebben, maar die helaas door mij zijn vergeten in de tijd. Maar door deze bundel komen ze allemaal weer tot leven. En… dat is mooi. We zullen ze allemaal eens doornemen.

-Pake Pollok (SF)
Een angstaanjagend verhaal over een dystopische toekomst, die maar een ademtocht weg lijkt te zijn. Laten we in Godsnaam hopen dat het nooit zo ver komt. Niet voor niets bekroond met de EdgeZero publieksprijs 2021
-Dor hout (Geen)
Wat facebook wel niet vermag. Actie reactie. Prachtig verhaal, maar geen fantastiek. Jammer, dat mag gezegd.
-Schuim (SF)
Dystopisch en een vorm van klimaatfictie. Een verhaal dat je pakt, met een conclusie die je wenkbrauwen doet fronsen. En waarom…
-De begeerten van vreemden (SF)
Als je zo’n verhaal schrijft behoor je tot de groten op fantastiek gebied. Dat staat buiten kijf! Alle lof en bewondering en een prachtige toekomst voor je hoofdpersonen.
-De minnaar van Mevrouw Mellors (SF)
Een verhaal in de sfeer van ‘De begeerten van vreemden’. Dus nogmaals een meer dan serieuze waarschuwing om niet te veel met DNA te gaan knutselen. Een rustig verteld verhaal met verhulde problemen. Eng!!!
-Onzekere Anna (SF)
Een gadget waar ik ook heel erg veel aan gehad zou kunnen hebben in mijn leven. Wat een ding!!!
-Genesis n = n + 1 (SF)
Een van de twee nooit eerder gepubliceerde verhalen. Het vertelt over een paradijselijke utopie die daardoor welhaast een dystopische hel wordt. Misschien? Knap uitgedacht verhaal in slechts vier pagina’s.
-Het slavenschip (SF)
De gouden eeuw revisited. Waar een klein land groot in kan zijn. Te groot?
-De sage van de Magerhorst (SP)
Een sage als tussendoortje. Altijd leuk… een goede sage. Met een heel klein vleugje spookverhaal.
-Het laatste Wodansaltaar (SP)
En… nog een sage én zeker niet onwelkom. Meestal moeten ze met de nodige korrels zout genomen worden. Maar soms ook met een kern van waarheid. Deze was meer dan boeiend.
-Uit de aantekeningen van Simon van Bokhoven (SF)
Pracht verhaal/verslag/dagboek. Teleurstelling op teleurstelling. Jaren van onderzoek naar ‘Het eeuwige leven’, of op z’n minst levensverlenging.
-Maanvrouw (FA)
Tot nu toe wel een atypisch verhaal voor Joost Uitdehaag. Maar… aan de andere kant, wat is een atypisch verhaal voor iemand. Niet te beantwoorden. Dus geniet van dit verhaal vol aura’s en magie.
-De liefde voor Ayassa (FA)
Het tweede verhaal dat nooit eerder gepubliceerd is. De magie van het borduren. Het is magischer dan je denkt.
-De woede van een beer (FA)
Origineel elfenverhaal uit 2017. Hoe soort verbetering, of moet je het soort degradatie noemen, ook uit kan pakken.
-Hoeder van het vaandel (FA)
Dodelijk verwond en de enige overlevende op het slagveld. Eer en oneer, wraak en vriendschap. Alles is zijn deel. Prachtige aanklacht!
-De chevrix (FA)
Vermakelijk verhaal over een mythisch wezen, of… het verlangen ernaar. Maak een keuze en kleur de plaatjes.
-Het leven in een kloosterlab (SF)
Onderzoek in een geheel nieuwe omgeving. Simpel en direct. Leven of dood. Hoe simpel kan het zijn?

Daar! Daar zijn ze. Negentien verhalen. Achttien fantastieke en een geweldige, maar geen fantastieke. Ik kon er geen slecht verhaal in ontdekken. Sterker nog… ik kan de slechtste niet eens aanwijzen. Zoals ik al aan het begin opmerkte, heb ik Joost Uitdehaag via zijn verhalen een stuk beter leren kennen. We mogen Johan Klein Haneveld wel dankbaar zijn dat hij Joost heeft overgehaald deze prachtbundel te publiceren. Ik kan er eigenlijk niet heel erg veel lof (of love) aan toevoegen. Prachtige bundel met prachtige verhalen en een leuke omslag. Heel veel leuker kan het niet zijn. Aanschaffen!!! Genieten!!!

Jos Lexmond

Vampieren en Demonen. Griezeljaarboek 2022 (DIV)
Uitgeverij MACC, Rijen (2022)
145 pagina’s; prijs 16,95
Omslag: Tais Teng

Uitgeverij MACC, en daarbij met name Theo Barkel, mag zich inmiddels zeker wel bij de uitgeverijen voegen die de meeste fantastieke verhalenbundels produceren per jaar. Zou Godijn hem nog voorblijven? Ik denk het eigenlijk niet. Hoe dan ook… MACC voegt met: ‘Vampieren en Demonen. Griezeljaarboek 2022’ weer een nieuwe anthologie toe aan de toch al indrukwekkende reeks van anthologieën. Als je de term ‘Griezeljaarboek’ letterlijk mag nemen, dan zou dat betekenen dat dit de eerste van een machtige nieuwe serie wordt. Moge het, wat mij betreft, tot in lengte van jaren verschijnen. Als het meer dan voldoende vette verhalen in zich op zal nemen, zal het snel meer vlees op de botten krijgen. Overgewicht is hier geen dooddoener. Want dat is eigenlijk het enige bezwaar dat ik zie. Het is nog maar een dunnetje. Maar dat neemt niet weg dat ik van de negen verhalen gesnoept en genoten heb.

-Tais Teng – Bastets zegen vragen voor je eerstgeborene (HO)
Als je een Tais Teng in je inhoud hebt en je met z’n omslag in een warme omhelzing houdt, dan ben je een bevoorrecht boek. Als het eerste verhaal in de anthologie dan ook een symbiose met de omslag is, dan is dat helemaal mooi. Het is vooral een genot te zien dat hij na een oeuvre van 500+ verhalen (Fandata geteld) op zijn naam te hebben, nog steeds en weer kan verrassen. Origineel als altijd!
-Theo Barkel – De Rode Gnoom (HO)
Shadajaël loopt als een rode draad door Theo’s schrijversbestaan heen. ‘De Rode Gnoom’ is zo’n draad waar Shadajaël weer een grote rol, zeg maar hoofdrol, in speelt. Gefascineerd volg ik de ene gruwel na de andere. En Theo is zo’n ontzettend aardige vent. Waar komen al die nachtmerries toch vandaan? Maar wel leuk (nou… leuk???) om te lezen, dat dan weer wel.
-Johan Klein Haneveld – De Wand (HO)
Johan wordt zachtjesaan een held voor me. Hij is absoluut niet bang zich op alle vlakken van de SF, Fantasy en Horror (en dan voor (bijna) alle leeftijdsgroepen) te bewegen. Alleen op het gebied van verhalen van de jeugd heeft hij zich nog niet gewaagd. Gaat dat nog ooit gebeuren? Dat weet Johan natuurlijk alleen zelf. Voor hier en nu, dus over ‘De Wand’, een bloedstollend epos, dat absoluut niet voor kinderen geschikt is.
-Karel Smolders – Doodstalker (HO)
Een sympathieke Belg die eigenlijk in geen enkele anthologie gemist mag worden. Draait inmiddels als een behoorlijk aantal jaren mee. Debuteerde in 1981 al met ‘De kapers van Cape Wrath’, als een Vlaams Filmpje. Schreef jarenlang voor de jeugd, maar legt zich de laatste jaren toe op volwassen SF-verhalen. Ik herinner me een paar afgrijselijke toekomstscenario’s van zijn hand. En… horror lukt ook goed. ‘Doodstalker’ is niet te versmaden.
-Joke Adam – Geometrie (HO)
Spirograaf, ha… ik ben inmiddels oud genoeg om daar nog mee gespeeld te hebben. Grappig, daar niet van, maar het verveelde me snel. Gelukkig kreeg ik snel interesse in de combinatie SF en boeken en werd daardoor wel en uitputtend (valt wel mee hoor) gegrepen. Maar… gegrepen worden door de macht van de spirograaf… dat kan ik me toch wel voorstellen.
-Jaap Boekestein – De Jack Tar Wurgmoorden (FA)
Jaap Boekestein verraste me al eerder en doet het nu alweer met een verhaal, naar mijn bescheiden mening, volkomen buiten zijn comfortzone. Maar… daardoor niet minder interessant. Groenlandse of IJslandse invloeden, geen horror, maar wel hele mooie Fantasy. Dat is het!!!
Martijn Kregting – Het is geen plek waar je heen kunt gaan (HO)
Eerlijk gezegd is het horrorgehalte van dit verhaal nogal laag te noemen. Zeker de conclusie kan ik niet als heel erg eng of griezelig ervaren. Het is maar wat je ervan maakt zeg ik altijd maar.
Johan Klein Haneveld – Splinter (HO)
Een tweede verhaal van Johan Klein Haneveld, waardoor hij op gelijke hoogte komt met Tais Teng. Qua aantal verhalen in deze anthologie dan toch. Origineel verhaal over zombies. Vegan Zombies?
Tais Teng – Sterrenmaden en Duisteralen, een verhaal van Zothique (FA)
Tais Teng is ontegenzeggelijk de beste Fantastieke schrijver in het Nederlandse taalgebied. Daarnaast weet hij het beste uit samenwerkende schrijvers te peuren en kan als geen ander in de huid van bijvoorbeeld Jack Vance, H.P. Lovecraft of Clark Ashton Smith kruipen. Je zou zweren dat er een verloren gegaan verhaal van de grootmeesters hervonden is. Zo ook ‘Sterrenmaden en Duisteralen’… Clark Ashton Smith ten voeten uit!!!

Mooi eerste ‘Griezeljaarboek’ met mooie verhalen, waarvan ik de verhalen van Tais Teng en Jaap Boekestein toch wel als de beste aanwijs. Mijn wens voor ‘Griezeljaarboek 2’… VEEL, HEEL VEEL meer mooie, ijselijke en gruwzame verhalen. Dus begin ze maar alvast te schrijven, zou ik zeggen, zodat we volgend jaar een moddervette ‘Vampieren en Demonen’ in de hand, waarbij de polsen ondersteuning behoeven, kunnen houden. Nog meer slapeloze nachten, dat wil ik!!!

Jos Lexmond

HSF 278, Jaargang 53, 2022/2. Verhalen
NCSF – Nederlands Contactcentrum voor Sciencefiction (Augustus 2022)
50 pagina’s (jaarabonnement (4 nummers) € 30,00)
Samenstelling: NCSF
Omslag: Alice Jouanno
Illustraties: Pixabay
Verkrijgbaar op: penningmeester@ncsf.nl

Het is altijd weer een fijn moment als er een verhaleneditie van HSF door de brievenbus geschoven wordt. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik de andere twee edities per jaar zou preferen. Niet dat de artikelen, of essays zoals ze tegenwoordig heten, niet interessant kunnen zijn, maar toch… . De verhalen komen wat mij betreft toch op nummer één. Dit keer zeven stuks én geen ervan in het Engels. Is er naar me geluisterd, of is het gewoon toeval. We zullen het nooit weten, denk ik. Maar goed, zeven verhalen dus. Nu al leuk!!!

John van Duin, secretaris van het NCSF, opent met het zomervoorwoord. En nee, John… ik lees geen vijfhonderd boeken in de week, al zou ik dat wel willen. Sterker nog, ik lees slechts twee uur per dag, van ± 00.00 uur tot ± 02.00uur. De rest van de beschikbare tijd verdeel ik, buiten eten en slapen om, over Fandata, de inmiddels bekende lijstjes (waarmee ik nu, door allerlei onvoorzienbare en ellendige zaken, waar ik nu verder niet op in zal gaan, belachelijk laat ben) en recensies schrijven. In de beschikbare leestijd lees ik graag één verhaal uit een nieuwe bundel, anthologie of tijdschrift, waarna ik dan weer doorga met het boek waarin ik op dat moment bezig ben. Zo ben je toch afwisselend bezig en maak je meters. Dus ik denk dat ik ongeveer honderdvijftig boeken, bundels, anthologieën en tijdschriften per jaar doe. Soms wat meer en soms wat minder, wat uiteraard ook met het aantal pagina’s per entiteit te maken heeft. Maar… genoeg over het voorwoord. Er is meer te doen, dus over naar de echte actie!!!

-Saskia Appel – Freaks! (HO)
Freaks… daar heb je alleen maar last van. Zeker als ze zich voordoen als een hechte geloofscommune. Leuk verhaal al zou het een ietsie, pietsie spannender mogen zijn.
-Johan Klein Haneveld – Bedrijfsovername (SF)
Verhaal met een, zelfs voor mij, verrassend en onvoorzien einde. Een kleine makke, zeldzaam voor Johan (dat mag gezegd), de fossiele energieschaarste… die moet tegen die tijd allang opgelost zijn. Waterstof? Whatever splitsing? Zonnecollectorring om de zon etc. etc., toch?
-Wouter van Gorp – Astaro Civil (SF)
Van Wouter wist ik al dat hij kon schrijven. Een tijdje terug ‘Schemerwoorden’ van hem gerecenseerd en ‘Zomerwoorden’ is al gelezen en ligt klaar om er een recensie van te schrijven. ‘Astaro Civil’ is een nieuw verhaal en waanzinnig mooi. Eerst kan je nog wel wat grijnzen en grinniken, maar dat is vrij snel over. Het wordt serieuzer en serieuzer. Krampachtige pogingen van een AI om…
-Tusscher, Kim ten – De nacht dat Muireal stierf (FA)
Op zich is het al een nieuw fenomeen dat Kim ten Tusscher een verhaal publiceert. Volgens Fandata is dit pas de tweede keer. En wat voor een verhaal meteen. Zo mogen er meer doorkomen wat mij betreft!!!
-Mike Jansen – Geloofsverzaker (HO)
Fantastische Horror of griezelige Fantasy? Het kan zomaar beiden. Toch er maar voor gekozen om het in het genrevakje Horror onder te brengen, want God is liefde… niet? Mike Jansen op zijn best.
-Alexander Verbeek – Twee koningen (Geen)
Mooi en beklijvend verhaal over vriendschap en liefde en hoe de buitenwereld tegen dit alles aankijkt en de geschiedenis zich herhaalt. Helaas, naar mijn eigen mening, geen fantastische elementen in dit verhaal aangetroffen, dus… geen fantastiek.
-Frank Roger – De man die de tijd weer vlot trok (SF)
Frank Roger… een man die me altijd weer weet te verassen met zijn verhalen. Meestal kort, maar oh zo verrassend. Zoals deze ook weer. Tijd! Tijd is altijd weer een factor om rekening meer te houden, ook…

Ik ben weer leuk een tijdje van de straat en het kattenkwaad gehouden met deze verhalenversie. Misschien mag ik het alleen maar denken en niet zeggen, maar ik zeg het toch! Ik hoop dat HSF 279 gewoon weer net zo vol verhalen zit als deze. En dan 280, 281 enzovoort. Een artikel of essay tussendoor helemaal niet erg, maar vooral gewoon verhalen. Doen!!!

Jos Lexmond

Cytonic – Brandon Sanderson (YSF)
Skyward, deel 3
Iceberg Books, Amsterdam (2022)
Oorspr.: Cytonic (Delacorte Press, New York City, New York (2021))
407 pagina’s, € 24,99
Vertaling: Marike Groot & Sander Brink
Omslag: Charlie Bowater/Michael van Zijl
Kaarten en illustraties: Ben McSweenney/Dragonsteel Entertainment LLC

“Iceberg Books bestaat dus nog steeds. Dat vind ik geweldig, maar eerlijk sta ik daar toch van te kijken”. Dit schreef ik in de recensie van ‘Sterrenlicht’, het tweede deel van de Skyward serie, bijna een jaar geleden, in november 2021. Ik moet eerlijk zeggen dat ik daar nog steeds van sta te kijken. Want… Iceberg Books is alive and kicking en heeft al weer een tweetal mooie titels klaar staan voor het najaar. Roderick Leeuwenhart, toch niet een van de minste van onze SF schrijvers, staat met ‘Sterrenlichaam’ (past wel een beetje in de Skyward reeks, qua titel) gepland in oktober, samen met de grote onbekende M.X. Dyer met ‘Het verdwenen woud’, een Young Adult Fantasy, maar naar mijn bescheiden (Fandata) mening Young Adult SF. Dat noem ik toch meer dan levend en dat wens ik Iceberg Books dan ook meer dan toe. Een lang en interessant leven in de Fantastiek!!! Dan hebben wij dat ook natuurlijk!!!

Over naar ‘Cytonic’. Als je al dacht een heleboel actie en avontuur te hebben kunnen lezen in ‘Sterrenvlucht’ en ‘Sterrenzicht’, dan kan ik je met een gerust hart vertellen dat je nog helemaal niets gezien hebt. In ‘Cytonic’ wordt je compleet van de sokken geblazen met actie en avontuur. Het is Space Opera van het zuiverste water en het enige wat je er aan kunt doen is je er in onder dompelen en snuivend en proestend weer boven komen als je de laatste pagina verslonden hebt. Je kunt natuurlijk zeggen: ‘Ach… Young Adult, dat lees ik niet. Ik heb geen zin in jeugdlectuur. Ik ben een volwassene.” Wel… ik kan je dan makkelijk uit de droom helpen. Het lezen van ‘Cytonic’ maakt je weer jong genoeg om ervan te genieten. Zelf ben ik inmiddels achtenzestig en voelde me weer achttien. Dat moet ook wel, want anders zou het lezen niet vol te houden zijn. Dus… zet je schroom aan de kant, zou ik zeggen!!!

Ik moet wel zeggen dat het lezen van ‘Cytonic’ zonder eerst ‘Sterrenvlucht’ en ‘Sterrenzicht’ gelezen te hebben, vrijwel onmogelijk is. Zelfs met het lezen van beide eerdere delen van de Skyward reeks, is ‘Cytonic’ behoorlijk ingewikkeld en moet je het boek welhaast in één keer uitlezen om alles bij te kunnen houden. Ik mag wel zeggen dat ik het in een behoorlijk moeilijke periode van mijn leven gelezen heb en daardoor was het een stuk lastiger. Maar… dat neemt niet weg, dat het een achtbaanrit was, dat ik niet graag gemist had. Een aanrader dus, maar zoals gezegd… begin niet met ‘Cytonic’ zonder beide eerdere delen gelezen te hebben.

Het vierde boek in de reeks ‘Defiant’ staat in het Engelse taalgebied gepland voor 2023, maar wanneer gepland in 2023 staat er niet bij. Dat kan net zo goed in januari als december zijn. Volgens Sanderson zelf (info van Iceberg Books) komt het pas in 2024. Hoe het ook zij… daar moeten we dus nog even op wachten. Misschien kunnen we ons in de tussentijd dan vermaken met ‘Defending Elysium’. Dat is een novelle dat zicht afspeelt in het Skyward universum en is eind vorig jaar al verschenen. Geen idee of daarvan een vertaling in de pen zit, maar waarom niet, toch?

Volgens insiders gaat er nog een vertaling komen van een drietal e-novelles, die Sanderson samen met Janci Patterson schreef en gebundeld verscheen als: ‘Skyward Flight’ en het een en ander verduidelijken. ‘Sunreach’ gaat over Spensa’s vriendin FM, ‘ReDawn’, speelt zich af tussen ‘Sterrenzicht’ en ‘Cytonic’ en ‘Evershore’ is een novelle die zich na ‘Cytonic’ afspeelt. Volgens Iceberg Books komt die in 2023 in vertaling. Het is dus even geduld hebben.

Jos Lexmond