Octavia E. Butler – De zaaier (SF)
De zaaier 1
Uitgeverij Signatuur, Amsterdam (2024)
399 pagina’s; prijs 27,99
Oorspronkelijk: The Parable of the Sawyer, Four Walls Eight Windows, New York City (1993),
Earthseed 1
Vertaling: Rashma Jagernath & Ine Willems
Omslag: Richard Bravery/Select Interface (Henk Koop)
Het was haasten natuurlijk om dit boek van Octavia E. Butler uitgegeven te krijgen voordat 2024 verstreken was. Het verhaal opent namelijk op 20 juli 2024. Het verscheen in februari van dit jaar, tijd genoeg? Vreemd genoeg kreeg ik er, denk ik, in juni pas weet van dat het er was. Ik ben een fan van Butler, dus toch nog maar de stoute schoenen aangetrokken. Half en half verwachte ik De zaaier niet meer als recensie exemplaar te ontvangen, maar… wat bleek… even later viel het netjes in de bus. Ik blij!!!
De zaaier is het eerste deel van de tweedelige serie Earthseed, een term waarvoor volgens mij geen Nederlandse vertaling bestaat. Het tweede deel: The Parable of the Talents, wat hopelijk ook nog in vertaling zal verschijnen (nog nergens nieuws over te vinden). In eerste instantie waren er een zestal Parable titels gepland. Parable of the Trickster, Parable of the Teacher, Parable of Chaos en Parable of Clay. Maar na verschillende mislukte pogingen om Parable of the Trickster te beginnen, gaf ze de pijp aan Maarten. In een interview legde Butler uit dat het schrijven aan de Parable reeks haar overweldigd en depressief gemaakt had. Daarom begon ze aan wat minder zwaar en daardoor, leuks. Fledging werd haar volgende boek over een genetisch gemanipuleerde vampier, die ook in het daglicht kon leven. Het werd ook haar laatste boek voordat ze in 2006 overleed. Wat mij betreft mag alles van haar hand vertaald worden!
Zoals gezegd beginnen we het verhaal op 20 juli 2024, maar natuurlijk gaat er nog wel een verhaal aan vooraf. Wereldwijde klimaatverandering en economische crisis storten de wereld in een sociale chaos. In Robledo, Californië, dertig kilometer van Los Angeles, leeft de vijftienjarige Lauren Oya Olamina, een Afro-Amerikaanse tiener, samen met haar vader, een een baptistenpredikant en universiteitsprofessor. Ze leven in een ommuurde commune, die de anarchie, die buiten de muren huishoudt, buiten houdt. Haar vader houdt de gemeenschap bij elkaar door baptistenreligie, wederzijdse hulp en zorgvuldig gebruik van hulpbronnen, zoals het maken van brood van eikels. Lauren’s moeder misbruikte drugs tijdens haar zwangerschap en liet Lauren geboren worden met hyperempathie: het oncontroleerbare vermogen om de sensaties te voelen waarvan ze getuige is bij anderen, vooral de overvloedige pijn die heerst in haar wereld.
De wereld waarin Lauren en haar vader leven wordt zo raak neergezet dat je in een mum van tijd die wereld ingetrokken wordt. Nadeel is wel het vele vertellen over familieverbanden, die je vrijwel meteen weer vergeet. Dat wordt wel eens wat te veel en is, naar mijn mening, ook weinig van belang voor het verhaal zelf.
Buiten de gemeenschap bevinden zich talloze dakloze en verminkte individuen die de leden van de gemeenschap hun relatieve welvaart kwalijk nemen. Politie en brandweer zijn onbetrouwbaar. Als Lauren zevenentwintig is, wordt de beschermde samenleving overlopen door een georganiseerde bende. Het grootste deel van de commune wordt vernietigd, geplunderd en vermoord. Lauren vertrekt, vermomd als man, samen met twee leden van de commune naar het noorden op zoek naar werk in de bedrijfssteden. Ze zijn voortdurend bang voor pyromane drugsgebruikers, kannibalen en wilde honden. Lauren begint mensen om zich heen te verzamelen en het verhaal krijgt hiermee ook een religieuze lading. Iets wat ik, overigens, niet als storend ervaren heb.
Prachtig en gevoelig uitgediept verhaal. Je geloofd deze wereld en zijn besognes en het heeft voor mij een groot schikbeeld. Stel dat een wereld als deze waar wordt! Soms zijn de beelden die de woorden oproepen, gruwelijk en amper te bevatten en te verwerken. Je kunt je meer dan voorstellen dat Octavia Butler er depressief van werd.
Voor mij is deze roman alweer een bewijs voor het briljante van Octavia Butler. Ze weet je zo mee te sleuren in het verhaal, dat het welhaast werkelijkheid wordt. Gelukkig heb ik nooit last van nachtmerries! Vertaal The Parable of the Talents! Alsjeblieft!!!
Jos Lexmond