In memoriam Tonke Dragt

Geschreven door Jos Lexmond voor het NCSF

“Tonke Dragt is dood”.
“Wie? Tonke Dragt… ken ik niet”!
Het eerste zei ik tegen mijn vrouw tijdens het avondeten zaterdagavond. Het tweede was haar antwoord. Niet heel erg verrassend voor me, want mijn vrouw is geen lezer, maar een doener! Wij zijn een tegenstelling, maar wel heel erg complementair! Dat blijkt al uit een meer dan 43 jaar geweldig huwelijk!

Toch blijf ik het vreemd vinden, al zullen er best nog wel meer dan een handjevol mensen zijn die Tonke Dragt niet kennen. Maar… ik gelukkig wel. En volgens mij best wel vroeg. Ik las alles waar letters op of in stonden, maakte niet uit wat! Zo gauw ik kon lezen, snaaide ik overal waar kon boeken vandaan. De buurmeisjes van twee deuren verder waren de trotse bezitters van de sprookjesboeken van de Geïllustreerde Pers. De rode, groene, blauwe en gele. Die had ik al heel snel geleend. De boekenkast van mijn neef en nicht uit Gouda, werden, als we er op bezoek waren, telkenmale geplunderd. Ik las boeken uit de schoolbibliotheek en had een abonnement op de Geldropse bibliotheek. Ik stond er verschillende malen per week om er telkens drie mee te slepen.

Misschien was het eerste boek dat ik van Tonke las wel Een brief voor de koning, waarvan de eerste druk in 1962 verscheen. Toen was ik acht, dus het zou kunnen. Of Het geheim van het Wilde Woud, dat in 1965 het licht zag. Of misschien wel een verhaal, of een fragment van een verhaal ergens uit een verzamelbundel of iets dergelijks. Het maakt niets uit. Ik was, na de eerste kennismaking, in ieder geval op zoek naar ALLES van Tonke Dragt en ik las het niet slechts één keer, maar meerdere malen! En daarna nog eens én nog eens. Ik kan niet echt zeggen wat het meeste indruk op me maakte, want er is zoveel om uit te kiezen, maar Torenhoog en mijlen breed uit 1969 heeft me toch wel heel erg gegrepen, dat mag gezegd. Het speelde zich af op Venus. Wat speelde zich nu af op Venus? Bijna niets, toch? Natuurlijk, je had Onheil op Venus van John Vermeulen en de Carson op Venus boeken van Edgar Rice Burroughs, maar dat was het toch wel een beetje, niet? Er springt me verder even niets in gedachten. Mars was in ieder geval veel populairder! Torenhoog en mijlen breed was het vervolg op De robot van de rommelmarkt en werd op zijn beurt weer gevolgd door: Ogen van tijgers. Het intensiveerde de SF in mijn brein, zeker te weten!

In 2017 mocht ik de verhalenbundel Als sterren zingen recenseren. Een paar stukjes eruit: ‘Je gunt ieder mens een overzichtstentoonstelling. Niet echt aan het begin van zijn of haar leven natuurlijk, want dan is er nog niet zoveel tentoon te stellen… Maar eigenlijk meer pas dan, als het begin ver genoeg weg is en het einde hopelijk ook nog. Gewone mensen, zoals u en ik, houden normaal gesproken geen overzichtstentoonstelling. Kunstenaars wel. In die wereld komt het nogal eens voor. Bij schrijvers is het ook al niet te doen gebruikelijk, maar Als de sterren zingen kan gerust als overzichtstentoonstelling voor Tonke Dragt gezien worden. Het boek staat werkelijk bol met de prachtigste verhalen en waanzinnig mooie illustraties van de Grand Old Lady van de Jeugdliteratuur en is bedoelt voor kinderen van 0 tot 99. Waar ik me zelf ook absoluut ook onder reken’. Voor de totale recensie, kijk op: https://www.ncsf.nl/blog/2018/05/07/als-de-sterren-zingen-tonke-dragt/

Tonke Dragt kan zich met een gerust hart scharen bij alle andere geweldige auteurs die me in mijn jeugd gevormd hebben tot de persoon die ik nu ben, zoals Enid Blyton (De vijf, Noddy en talloze verhalen), Dick Laan (Pinkeltje), Wim J. Verbeeten (Rik Robberts), Edgar Rice Burroughs (John Carter van Mars), Wim van de Gaag (Paul Rogier), Klaas Norel (Engelandvaarders), Godfried Bomans (Pa Pinkelman), Marten Toonder (Tom Poes), Thea Beckman en alle bekende én onbekende sprookjesschrijvers.

Afgelopen vrijdag overleed Tonke Dragt in Den Haag op 93 jarige leeftijd. Ze zal node gemist worden, maar haar verhalen nemen ze nooit meer van ons af!!!

Jos Lexmond