Jack Vance – De duistere oceaan – 192p.
Spatterlight, Amstelveen (2019) € 14.99
Het Verzameld Werk van Jack Vance 20
(The Dark Ocean, UnderWood-Miller, Columbia – 1985)
Vertaling: Karin Langeveld
Omslagontwerp & Illustratie: Howard Kistler
(Verkrijgbaar via Amazon.de)
Als je de biografie van Jack Vance leest, zie je dat hij in de Tweede Wereldoorlog als matroos bij de internationale koopvaardij fungeerde. Ook heb ik meermalen een foto van Jack gezien waar hij aan het roer van een behoorlijk zeiljacht staat. Kortom Jack Vance had iets met water en de zee. Veelvuldig maakt hij dan ook gebruik van zeeën, oceanen en rivieren in zijn verhalen. Om maar eens een paar voorbeelden te noemen. Hij laat zijn hoofdpersoon Adam Reith in ‘Onder de Wankh’ (Tschai) per kogge de Draschade Oceaan over steken om de maagd Bloem van Jade naar huis in Cath te brengen. In ‘Spelevaren op Grote Planeet’ laat hij Apollon Zamp met zijn circusboot Miraldra’s Betovering, de machtige Vissel bevaren, alwaar een waar koningsdrama zich ontvouwt bij de strijd om de prijs van Koning Waldemar voor de beste voorstelling van de circusboten.
Zo ook ‘De duistere oceaan’ die hij in 1985 schreef. Verrassend vond ik, omdat ik dacht dat hij destijds alleen maar Fantastiek produceerde. In dat jaar creëerde hij ook ‘De groene parel’, het tweede deel van Lyonesse.
Hoe dan ook… in ‘De duistere oceaan’ kan je duidelijk merken dat hij zich thuis voelt op een schip. Het gaat hem behoorlijk gemakkelijk af, zo lijkt het wel, en heeft weinig tot geen problemen met het beschrijven van de dagelijkse beslommering op een vrachtboot met een beperkte passagiersaccommodatie.
Betty Haverhill studeert tegen heug en meug medicijnen. Haar moeder, die weinig belangstelling voor mannen opheeft, gaat ervan uit dat Betty hetzelfde is als zij en zorgt ervoor dat Betty slechts in contact komt met de prettigste jongens uit de beste families. Ted Bunpole, is haar opdringerige verloofde met een goede baan, een mooie auto. Haar moeder wil heel erg graag dat ze met die etter trouwt, maar Betty ziet dat helemaal niet zitten. Tot haar grote vreugde zakt ze na het vierde semester voor haar examens en verlaat opgelucht de school. Haar moeder is geschokt, maar haar vader niet zo heel erg en vertelt haar, dat als ze wil gaan reizen, hij de kosten voor zijn rekening neemt. Betty bedenkt zich geen twee keer en boekt een reis op de Garda, een vrachtschip dat onder Italiaanse vlag vaart en via El Salvador, Panama, Venezuela, Spanje naar Italië vaart. Aan boord zijn verschillende gasten, zoals Alex en Ora Cato, een stel intellectuelen. Harry Maybury, een oude sater. Nello di Prieri, de globetrottende zoon van een Italiaanse markies en dan is er ook nog de sigarenrokende, Mik Finsch, een Nederlander (niet een Nederlander waar een Nederlander zich snel mee zou associëren, met, bovendien, een niet echte Nederlandse naam) met enigmatische antecedenten. En… uiteindelijk blijkt, zeer tot ongenoegen van Betty, haar verloofde Ted Bunpole, eveneens aan boord te zijn. De bezitterigheid van Ted, drijft Betty in de armen van Mik Finsch. Door het geflirt van zijn would-be verloofde gaat Ted door het lint en alle ingrediënten zijn aanwezig om de reis, die een plezierreis had moeten zijn, te veranderen in een regelrechte nachtmerrie, die zijn weerga niet kent.
Jack Vance trekt alle registers open en weet een boeiend en spannend verhaal te vertellen dat zich afspeelt op een boot met een beperkt aantal mensen. En of ze elkaar mogen of niet… tijdens de reis op zee zijn ze tot elkaar veroordeeld. De enkele keren dat ze van boord kunnen, om bijvoorbeeld excursies te doen, of even de benen te strekken, voegen steeds weer iets toe aan het drama aan boord en daardoor wordt het verhaal steeds interessanter, tot het uitmondt in een ontknoping die je niet verwacht. Wat mij betreft, mag ik steeds, ondanks het feit dat het geen fantastiek is, met dit soort verhalen verrast worden.
De volgende Vance heb ik alweer binnen. Het is ‘Space Opera’, die ook al onder de titel ‘De Wonderlijke Reis van de Phoebus’ verschenen is. Uiteraard heb ik die al gelezen, maar ik ben altijd meer dan bereid tot nogmaals. Een volgend keer doe ik er verslag van.
Jos Lexmond