Acmala; Johan Klein Haneveld ; Uitgeverij Versa; 2018; 96 blz.; € 12,50; redactie Patrick Berkhof en Johan Klein Haneveld; ontwerp en opmaak Studio Versa, www.studioversa.nl; cover en kaart Patrick Berkhof
Dizary; vlot, vrolijk en kleurrijk
Johan Klein Haneveld timmert luid aan de weg met zijn sciencefictionverhalen. Hij trok de aandacht met zijn fantasy-tweeluik over De Krakenvorst, zal het afsluitende deel van De Zwijgende Aarde schrijven en met Acmala is hij na de bedenker en vormgever Patrick Berkhof, de eerste auteur die de nieuwe fantastische wereld Dizary verkent. Johan zegt daarmee: kom kijken op www.dizary.nl, doe mee en breng deze wereld, net als ik heb gedaan, verder tot leven. Patrick en Johan trekken er op uit om de aandacht te trekken, onder andere naar de Dutch Comic Con en Elfia. En toch, ook al is Patrick Berkhof met zijn tweede Dizary-boek bezig, er wordt te weinig ruchtbaarheid aan gegeven. Misschien volg ik in de hedendaagse overdaad aan nieuwskanalen niet de juiste; er gebeurd in de Nederlandstalige fantastische literatuur ook zo ontzettend véél, maar waarom hebben Jaap Boekestein en Tais Teng hun zilte wereld nog niet verlaten om een bijdrage aan Dizary te leveren, waarom hebben Jasper Polane en Roderick Leeuwenhart nog geen bijdragen aangekondigd?
Dizary is een project dat Patrick Berkhof begon met een website en het boek Dizary, Het Levende Systeem, waarover hij op de website meldt: “Een fantasy boek voor jong en oud. Voor de liefhebbers van Steampunk, de magie van Harry Potter, de spanning van The Mazerunner, The Hungergames. Bovendien zit er de melige humor van Terry Pratchett in.” Voor het uitgeven van de Dizary-boeken lijkt hij Uitgeverij Versa in het leven te hebben geroepen. De wereld wordt als volgt verder toegelicht: “Wat jaren geleden begon met één enkele schets, ontvouwde tot een fantastische wold die je moeilijk in een aantal woorden kunt samenvatten. Dizary kent drie niveaus: Eteria, de bovenwold die tot in de wolken reikt, het stadse deel dat Dizary wordt genoemd, en onder de grond ligt Nedorium. Kaarten van de wold bestaan niet omdat het ronduit onmogelijk is de wold weer te geven. En niemand bezit een kaart, omdat die je ongeluk brengt.”
De website heeft de uitstraling van Young Adult en de uitgeverij maakt dat expliciet door Acmala aan te duiden als “Fantasy – Young Adult”. Ik ben bijna allergisch voor Young Adult – een flauwe manier om kinderboeken de uitstraling van volwassenheid te geven, vaak onterecht, en zeer geregeld ook nog een poging om warrige composities te rechtvaardigen – maar de korte roman van Johan Klein Haneveld heb ik met genoegen gelezen en de website over Dizary, die ik daarna bezocht, gaf mij de aanzet van enthousiasme.
Meestal hebben YA-boeken (hoofd)personages van ongeveer 12 tot 18 à 19 jaar, maar niet bij Acmala. Dat is het eerste dat opvalt. De weetkundige (!) Farenal, de zakenman Somnius, de lijfwacht Karonna en de robotachtige, “mechanorganische” reus Droeger – allemaal volwassenen. Farenal is uit de hoogten van Eteris neergedaald naar Dizary om Somnius te helpen bij het achterhalen van de herkomst van de moordzuchtige reuzenmotten, die steeds vaker diens wijgaarden verwoesten. Ze trekken door een oerwoud, voorbij aan de bekende grenzen van het middenniveau in deze wereld, op zoek naar de nesten van de motten. En natuurlijk loopt het goed af, maar toch niet helemaal… Het goede is vooral de ontwikkeling van Farenal, de postieve wijze waarop hij de toekomst tegemoet leert zien.
De Young Adult-aanduiding slaat dus niet op de leeftijd van de personages. Het zal slaan op de directheid en de helderheid van zowel de beschrijvingen als de ontwikkeling van het verhaal en de personages. Het verhaal heeft een zekere eenvoud, maar het wordt niet kinderlijk en de compositie wordt niet gemakzuchtig, en daarom is het voor een korte roman uitstekend te pruimen. Wat in de richting van het werk van bijvoorbeeld Darren Shan. De aanduiding ‘Young Adult’ vind ik nog steeds onzinnig, maar op de manier van Dizary is jong volwassen heel goed te pruimen.
(Paul van Leeuwenkamp)