Het Vijfde Seizoen – Nora K. Jemisin

Het Vijfde Seizoen – Nora K. Jemisin (SF)
De Gebroken Aarde 1
Uitgeverij Luitingh-Sijthoff B.V., Amsterdam (2018)
414 pagina’s; prijs 24,99
Oorspr.: The Fifth Season – The Broken Earth 1 (Orbit – 2015)
Vertaling: Lia Belt
Omslag: Lauren Panepinto/DPS/Arcangel Images

Heeft u al eens de ervaring gehad dat een verhaal je van je sokken blies? Dat als je geen leuning op je stoel had, er finaal ondersteboven van afgedonderd was? Dat je zo verrast werd dat je even vergat adem te halen, of zo moest lachen dat de tranen je over de wangen liepen. Of dat je zo geroerd was dat, alweer, de tranen je over de wangen liepen. Ik hoop maar dat u dat is overkomen, want dat gun ik iedereen. Gelukkig is het mij verschillende keren overkomen. Ik herinner me heel erg sterk de emoties toen ik ‘Spreker voor de doden’ van Orson Scott Card las. De verrassing en de lol toen ik ‘De zeventien maagden’ en ‘Freitzke’s beurt’ van Jack Vance (en ‘Tschai’ en de ‘Duivelsprinsen’) tot mij nam en begreep wat er gebeurde. De wow factor toen ik besefte dat Isaac Asimov de Robotten reeks en de Foundation aan elkaar aan het schrijven was. Het medeleven toen ik ‘Het zingende schip’ van Ann McCaffrey las. Lachen om de schitterend humorvolle verhalen van Eric Frank Russell, waarbij ik toch wel ‘De kosmische bondgenoot’ moet vermelden. ‘Duin’ (de eerste paar delen dan) van Frank Herbert. Het desolate gevoel bij ‘De weg’ van Cormac McCarthy. De ‘Helliconia’ trilogie van Brian Aldiss. Larry Niven met ‘Ringwereld’. Ursula LeGuin. Vernor Vinge…
En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan, maar dat ga ik niet doen. Ik weet niet of het u is opgevallen, maar veel van bovenstaande titels zijn prijswinnaars van bijvoorbeeld de Hugo Award en/of de Nebula Award, of wat voor Award dan ook. Het is dus niet vreemd dat ik van de sokken werd geblazen en velen anderen met mij.
Valt het u niet op dat dit allemaal best wel wat oudere titels zijn? Ah… dat dacht ik al. Als SF liefhebber worden we niet echt heel erg verwend de laatste jaren. Natuurlijk… we hebben de Radch trilogie van Ann Leckie gehad, maar ik moet zeggen dat ik deel een geweldig vond, maar de daarop volgende twee delen maar zozo. Dat heb je meer met tweede en derde delen. Het is net alsof er oorspronkelijk maar een verhaal gepland was, maar dat door het doorslaande succes er nog maar twee delen aangebreid waren, al werden deel 2 en 3 toch ook genomineerd voor de Hugo en de Nebula.
Waar wil ik met het bovenstaande verhaal naartoe? Natuurlijk om te zeggen dat ik in Jemisin een kandidaat vond die me weer eens van de sokken blies. Natuurlijk… ik moet afwachten wat deel twee van De Gebroken Aarde: ‘De poort van Obelisk’ wordt, maar daar ben ik niet heel erg bang voor. Ook voor dit deel heeft Nora K. Jemisin een Hugo Award op zak. En, nog maar pas bekend geworden, heeft ook het derde deel ‘The Stone Sky’ een Hugo én een Nebula Award gewonnen. Ik denk dat het wel iets zegt over de kwaliteit. Nog nooit eerder won een schrijver drie Hugo Awards voor alle delen van een trilogie.
Waar het over gaat? Ha… daar ga ik niet heel erg veel over zeggen. Eigenlijk ga ik er helemaal niets over zeggen, dan wel schrijven. Ik vind dat elke rechtgeaarde SF/Fantasy liefhebber in het Nederlandse taalgebied zich aan zichzelf verplicht is dit te lezen. You’re gonna love it!
Ik wil nog wel wat kwijt over het genre. Ik wil altijd alles maar graag in hokjes duwen. Ik heb tijdens het lezen een hele tijd gedacht dat het Fantasy was. Daar is natuurlijk niets mis mee. Als je de kaart voorin het boek bekijkt, herken je (althans ik niet) niets wat ook maar enigszins op een huidig continent lijkt. Maar allengs dat ik in het boek vorderde kwam het besef dat ik toch een SF roman aan het lezen was. Blijkbaar… nee, ik vertel het niet. Het fijnste is dat je, net als ik, ‘Het Vijfde Seizoen’, frank en vrij oppakt en ervan geniet zonder spoilers van mij. Laat je omverblazen en geniet ervan, zoals ik ook gedaan heb.
Zoals gezegd staat het tweede deel aangekondigd voor april 2019. Dat is nog wel lang. Veel te lang. Maar het is niet anders. We mogen allang blij zijn dat het tweede deel er komt.
Nog een dingetje dat me opviel en dat ik nogal vreemd acht. Als je op een aantal willekeurige Engelse sites kijkt is ‘The Fifth Season’ overal rond de vijfhonderd pagina’s in de Engelstalige uitvoering. De Nederlandse uitgave is maar 414 pagina’s. Ik heb altijd gedacht dat je voor de vertaling van Engels naar Nederlands méér woorden nodig hebt. Hier lijkt het zowat 20 procent minder te zijn. Hoe kan dit? Is er (behoorlijk) wat weggelaten tijdens de vertaling? Hoop maar van niet en dat er een logische verklaring voor is.

Jos Lexmond