Ras – Johan Leys (SF)
Beefcake Publishing (2016)
375 pagina’s; prijs 14,99
Omslag: Rina Rubens
Heeft u al eens van Johan Leys gehoord? Nee…? Voordat ik ‘Ras’ las, ik ook niet. En dat is toch wel zonde, want Johan Leys heeft potentie. En hij heeft al eerder een boek gepubliceerd, iets wat totaal aan mijn aandacht ontsnapt is. ‘Enkeling’ verscheen al in 2011 (dong mee naar de Debuutprijs) en als je de beschrijving leest is ‘Enkeling’ zowel een prequel als een sequel van ‘Ras’. Ik moet zeggen dat ik dat knap vind. Hoewel ik wel een beetje een idee heb (na het lezen van ‘Ras’) hoe dat zou kunnen, ben ik toch meer dan benieuwd hoe dat dan in elkaar zit en hoe Johan dat dan vormgegeven heeft. Ik denk dat ik maar eens op zoek ga naar ‘Enkeling’, want deze Johan Leys heeft me wel weten te boeien.
Johan Leys is een Vlaming afkomstig uit Maaseik. Hij is momenteel 38 en studeerde moraalwetenschappen en vergelijkende cultuurwetenschap aan de Universiteit van Gent.
Ik mag wel zeggen dat ik ‘Enkeling’ niet gemist heb. Dat is misschien wel het voordeel van een boek dat zowel een prequel als een sequel is. Voordat ik met ‘Ras’ begon wist ik niets van een voorganger en las het boek onbekommerd en onbevooroordeeld. Iets wat wel prettig is. Als je van tevoren al weet dat een boek een vervolg is dat je niet gelezen hebt, staat het me bij voorbaat tegen en wil ik eigenlijk toch eerst het eerste deel lezen. Maar dat had ik hier dus niet en dat was wel zo prettig.
Het gegeven in ‘Ras’ is op zich niet ontzettend origineel. Er zijn meer boeken en verhalen die over de volgende stappen in de evolutie van de mensheid verhalen. Lees er ‘Eerste en Laatste Mensen’ van Olaf Stapledon (geweldig boek) er bijvoorbeeld maar eens op na. Er zijn er meer, maar vandaag willen die me niet te binnen schieten. De geschiedenis van ‘Ras’ begint in 2035 als de doden het internet over nemen. In de dagen daarna gaat de wereld ten onder aan een totale vernietigingsoorlog. De elite van de Westelijke wordt in veiligheid gebracht in een ondergrondse stad, waar topfunctionarissen en wetenschappers een maatschappij beginnen te vormen naar een eugenetisch ideaal. Vijf eeuwen later luistert Paulien Holmwood een gesprek af tussen twee bedrijfsfunctionarissen. Haar maatschappij blijkt te zijn gebaseerd op leugens, manipulatie en propaganda. Waarom worden de ouderen en zieken gedood? Wie is de selecte groep die aan de touwtjes trekt en de dans lijkt te ontspringen. Paulien bijt zich erin vast en is vastbesloten het mysterie te ontsluieren en de doden te wreken. Daarnaast maakt de mensheid zich op om zich in de ruimte verspreiden en het heelal te koloniseren.
Zoals gezegd was het gegeven niet bijzonder origineel, maar het was met verve uitgewerkt en het las als een trein. Het was bij tijde moeilijk het boek weg te leggen en naar bed te gaan, zodat ik meerdere malen tot in de kleine uurtjes bezig was. Een enkele keer ben ik op de bank in slaap gevallen. Niet omdat het niet boeiend was, maar omdat gewoonweg mijn ogen dichtvielen.
Is er dan niets mis? Jawel… er was wel wat mis. Johan heeft moeite met zijn darlings te killen. Een aantal malen komen Belgische biertjes voorbij. Niet dat daar iets mis mee is, maar je kunt je afvragen of die er over 500 jaar nog zullen zijn. Westmalle tripel bijvoorbeeld… of Sint Bernadus… zal dat er nog zijn in het jaar 2500? Bovendien gebruikt hij her en der nogal moeilijke woorden, waardoor je eigenlijk gedwongen bent ze op te zoeken, wat ik gedaan heb met ‘emaneerde’ (zie pagina 160). Je had ook ‘uitvloeide’ kunnen gebruiken, dan had ik het niet op hoeven zoeken. En dan de onderbroekenlol… ook niet meer doen. Het schaadt het verhaal meer dan je denkt. Maar verder… gewoon lezen en daarna ‘Enkeling’ eens doornemen. Of die laatste eerst en de eerste laatst. Wat je maar wilt. Ik ben al benieuwd naar nieuw werk van Johan Leys.
Jos Lexmond