Cardan – Marten Blom (YSF)
Zilverbron, 2016
332 pagina’s; prijs 18,95 euro
Omslagontwerp: Marten Blom
Typografie: Studio Zilverspoor
Redactie: Thirza Meta
Zilverbron en Zilverspoor, één uitgeverij met twee imprints of twee uitgeverijen? In ieder geval is Zilverspoor voor de boeken waar de uitgever vanaf het begin achter staat, voor de ervaren auteurs als bijvoorbeeld Bavo Dhooge, Guido Eekhaut, Ludo Noens, Peter Schaap en Tais Teng? En Zilverbron is voor de manuscripten waar de uitgever wel wat in ziet, maar waaraan meer moet worden bijgeschaafd dan de uitgever zich financieel kan permitteren en daarom een bijdrage van bijna 2000 euro vraagt van de auteur. Ze zijn daar heel duidelijk over. Zilverbron lijkt dus de imprint voor de debutanten, terwijl Zilverspoor die voor de ervaren auteur is, en het lijkt goed om die twee duidelijk gescheiden te houden. Dan rijst wel de vraag of het uiteindelijke resultaat, de publicatie bij Zilverbron, gelijkwaardig is aan de publicaties bij Zilverspoor; een vraag die ik nog niet kan beantwoorden omdat ik nog te weinig titels uit de beide fondsen ken. Wanneer ik Cardan, mijn eerste Zilverbron, vergelijk met de Zilversporen die ik al volgde – de boeken van Anthonie Holslag en Guido Eekhaut – neig ik tot de werkhypothese dat de boeken bij Zilverspoor meer volwassen, kwalitatief beter zijn. Maar, zoals gesteld, dat is slechts een werkhypothese, en het is ook niet helemaal eerlijk ten opzichte van het boek van Marten Blom, omdat het een heel ander soort verhaal betreft, dat niet zomaar met die andere boeken vergeleken kan worden. Toch blijft de gedachte zich opdringen en dat komt vooral omdat Cardan vragen oproept die binnen het verhaal niet worden beantwoord, of in ieder geval niet duidelijk genoeg.
In het dankwoord vermeldt Marten Blom dat de oorspronkelijke tekst is ontdaan “van een overschot aan Geruis en Gebruis”. Dat is, voor wat betreft de basisideeën van deze roman, wellicht nog te weinig gedaan: de Bron, is dat nu hetzelfde als dat mentale externe geheugen, of is dat externe geheugen dat toegevoegd aan de Bron? Is er bij de dubbelaars nu sprake van een nieuw mensenras, of is het gewoon hetzelfde mensenras, maar ‘bezet’ door een buitenaards wezen? Het zijn deze vragen die gedurende het lezen geregeld opkomen en maar niet beantwoord worden. Ook het opduiken van personages als de Poortwachter en Anna vind ik iets teveel een deus ex machina. En aan het eind is er de vraag hoe het probleem van de Dubbelaars wordt opgelost: bij Cardan is de Ander verdwenen, maar hoe is het bij al die anderen?
Maar ondanks die bedenkingen, die wellicht kunnen worden samengevat met de constatering dat Marten Blom te weinig keuzes heeft gemaakt in een teveel aan ideeën, heb ik het verhaal met belangstelling en plezier gelezen. Het is kleurrijk, sympathiek, makkelijk leesbaar en voor wat betreft de dynamiek en afwisseling effectief gecomponeerd.
Zilverbron zou best wel een bron van fantastisch talent kunnen zijn.
Paul van Leeuwenkamp