Op Stoom – Terry en Lynn Pratchett (FA)
Schijfwereld 40
De Boekerij bv, Amsterdam (2015)
347 pagina’s, € 19,99
Oorspr.: Raising Steam – Transworld Publishers (2013)
Vertaling: Venugopalan Ittekot (IWACC)
Omslag: Venugopalan Ittekot (IWACC)/Paul Kidby
Spoorwegkaart: Ian Mitchell
Als je net als ik alle veertig Schijfwereld boeken hebt gelezen (hopelijk heb ik er geen gemist), dan weet je wel dat een zekere gemoedsgesteldheid wel handig is. Een tikje laconiek, een snufje onverstoorbaarheid, humor full trottle en vooral een open blik om onbevooroordeeld naar het verhaal te kijken. Heb je die gemoedsgesteldheid niet als je begint… maak je geen zorgen… binnen vijf pagina’s (als je er zoveel nodig hebt) zit je er midden in en alles komt goed.
Toch zijn de laatste Schijfwereld romans niet meer zoals ze een aantal jaren geleden waren. Toen waren ze absurd met een twist en nu heb je toch het gevoel dat ze op de automatische piloot geschreven zijn en dat de geintjes en gebbetjes uit een voorgekookte pot komen. Dat is niet zo vreemd als je bedenkt dat Terry Pratchett al sinds 2007 een zeldzame vorm van Alzheimer had en in 2015 aan de gevolgen daarvan overleed. De laatste boeken dicteerde hij dan ook aan een assistent omdat hij niet meer typen kon en amper nog kon schrijven.
Maar nog zijn we niet aan het einde van de Schijfwereld avonturen. Er komt nog een laatste deel dat over Tiffany Verweer (en ik neem aan dat de heksen Joffer Wedersmeer en Ootje Nack ook weer van de partij zullen zijn) gaat. Ik geniet al weer bij voorbaat. De heksen en de Wacht van Ankh Meurbok, zijn toch mijn favoriete onderwerpen van de Schijfwereld reeks. Maar ook Feucht van Lippvacht is een van mijn favorieten. En het is mazzel dat deze in Op Stoom een van de hoofdrollen op zich neemt. Dik Pastol was op tienjarige leeftijd getuige van het feit dat zijn vader in een wolk van gloeiende kolen en rondvliegend metaal samen met roze stoom verdween. De kleine Dik zwoer op dat moment dat hij de stoom zou temmen. Jaren later heeft hij zijn droom waargemaakt en heeft hij de IJzeren Biels gerealiseerd. Hij heeft een machine geconstrueerd die wordt voortbewogen door stoom, verhit tot de ketel bijna, maar net niet ontploft. Hij heeft de stoommachine uitgevonden en de trein en de het spoor volgen daarop als bijna vanzelfsprekend. Iedereen is dolenthousiast en als vanzelf komen de mogelijkheden die het spoor en de locomotief biedt. Zelfs de tiran van Ankh-Meurbok, Heer Ottopedi, ziet die mogelijkheden en voordelen als geen ander. Hij geeft Feucht van Lippvacht de opdracht tot het opzetten van een vervoersbedrijf. Terwijl er met grote haast een spoorbaan naar Quorm, de zusterstaat van Ankh-Meurbok aangelegd wordt, vindt er in het dwergse Uberwald een staatsgreep plaats op het moment dat de Lage Koning van huis is. Nu de spoorlijn naar Quorn bijna klaar is, krijgt Feucht van Lippvacht opdracht van de Heer Ottopedi om met de vlam in de pijp een spoorlijn naar Uberwald aan te leggen om de Lage Koning bij te staan in zijn strijd tegen de opstandige dwergen. Een race met de tijd begint. Uberwald is ver en er zijn vele obstakels te overwinnen. Een heftige klus voor Feucht van Lippvacht.
Ondanks dat het wat op de automatische piloot geschreven lijkt, blijft het meer dan leuk genoeg en ik kijk toch weer uit naar de volgende en dan helaas de laatste Schijfwereld roman.
Jos Lexmond