Het teken in de Lucht – Johan Klein Haneveld (SF)
Godijn Publishing (2018) Boek10, 2018-7
252 pagina’s; prijs 15,95
Omslag: Hen Minkman/Cornell Göksu
Lyrisch. Dat was ik over het vorige Boek 10 project van Johan Klein Haneveld. ‘Conquistador’, was al een bundel om je vingers bij af te likken. De echte harde SF is niet zo heel erg dik gezaaid meer in Nederland en al helemaal niet door een oorspronkelijke Nederlandse schrijver. Johan lest mijn vrijwel onlesbare dorst naar dit soort verhalen. Helaas is dit effect maar tijdelijk en smachten we uiteindelijk naar meer, maar dat geldt natuurlijk voor elk soort verslaving.
De verhalen in ‘Het teken in de Lucht’ doen me dit keer vooral denken aan de verhalen van Kim Stanley Robinson, die op zijn gemak het zonnestelsel aan het verkennen en koloniseren is. We blijven al sinds jaar en dag verstoken van vertalingen van zijn werk. Iets wat bijzonder irritant is, maar dat terzijde. Ook doet het me sterk denken aan het boek ‘Laatste en Eerste Mensen’ van Olaf Stapledon, wat voor mij betreft dé geschiedschrijving van de toekomst van de mensheid is. Toen dat boek in vertaling uitkwam bij Meulenhoff in 1974 als SF 82, was ik daar meteen verliefd op en heb het gelezen en herlezen. Dit schrijvende krijg ik er al weer zin in.
Maar goed terug naar ‘Het teken in de Lucht’. Ik schreef al dat deze bundel me sterk aan Kim Stanley Robinson deed denken. Dat blijft zo. Alleen gaat Kim Stanley Robinson iets rustiger te werk dan Johan. De laatste begin zijn verhalenbundel met ‘Donkere aarde’ dat zich afspeelt in 2035 en zet er meteen de sokken in om negen verhalen later te eindigen met het verhaal ‘De vrouw aan het eind’ dat zich in de oneindigheid afspeelt. Het voorlaatste verhaal speelt zich een dikke duizend jaar later af dan het eerste.
U zult inmiddels wel begrepen hebben dat er zich een rode draad in de bundel genesteld heeft. En dat is ook zo. De rode draad begint in het eerste verhaal dat gaat over een astronaut die het op Mars moet zien te overleven als op aarde de lichten uitgaan. De ene ramp volgt op de andere en het lijkt erop dat de mensheid het niet overleefd heeft, maar dat is het moment dat de Autoriteit ontstaat en die de mensheid door zijn roerige toekomst heenleid en zorgt voor stabiliteit, groei, welvaart en het tijdperk van grote technische ontwikkelingen begint, waardoor reizen in onze zonnestelsel en later interstellaire en zelfs reizen naar andere Melkwegen mogelijk worden.
Wat ik me afvraag is dat of ‘Donkere Aarde’ iets van doen heeft met de reeks ‘Zwijgende Aarde’, een project van Jasper Polane van Quasis waarbij een zestal Nederlandse schrijvers, waaronder uiteraard Johan Klein Haneveld, maar ook Jorrit de Klerk, genoemde Jasper Polane, Mara van Ness en Django Mathijsen & Anaïd Haen, een vijftal romans schrijven die in dezelfde setting spelen. Dat is iets wat ik heel erg spannend vind en naar uit kijk. Maar dat voor nu terzijde.
Weer terug naar ‘Het teken in de Lucht’. Ik blijf maar afdwalen. Goed… negen verhalen steeds verder in de toekomst in deze bundel en de een nog mooier dan de ander. De allermooiste was voor mij ‘De droom’ maar dan direct gevolgd door ‘De vluchteling’ en het titelverhaal ‘Het teken in de Lucht’. Maar… alle anderen zijn zeer zeker niet te versmaden en doen je alweer hunkeren naar meer. En meer… dat komt er. Kijk maar eens op Johan’s blog (http://johankleinhaneveld.blogspot.com/ ) en je weet niet wat je ziet. Als je even onder het kopje ‘Te verschijnen’ kijkt, dan blijkt dat we nog het een en ander tegoed hebben de komende jaren. Wat mij betreft… laat maar komen. Er kan altijd meer dorst gelest worden. Over deze bundel ga ik verder niet uitweiden. Gewoon aanschaffen en genieten.
Jos Lexmond